Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Σταμάτης Κραουνάκης: / Σταμάτης Κραουνάκης: Οι 'Εκκλησιάζουσες' αποκαλύπτουν όλη την προστυχιά της εξουσίας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Σταμάτης Κραουνάκης: / Σταμάτης Κραουνάκης: Οι 'Εκκλησιάζουσες' αποκαλύπτουν όλη την προστυχιά της εξουσίας

Με ρίζα και βαθιά καταγωγή που συναντά τους μεγάλους ραψωδούς και τους σπουδαίους ανώνυμους των δημοτικών τραγουδιών, ο Σταμάτης Κραουνάκης μεταλαβαίνει την τέχνη του από των ρεμπετών και των μεγάλων λαϊκών συνθετών τα χέρια και για μια ακόμη φορά συνομιλεί, ίσως σε μια κορυφαία στιγμή του καλλιτεχνικού του βίου, με τον παππού Αριστοφάνη.

Με αγωνία αλλά και πάθος, προχωρώντας λέξη - λέξη και βήμα - βήμα, πήρε εδώ και λίγο καιρό από το χέρι τις «Εκκλησιάζουσες», τις μετέφρασε και έγραψε τη μουσική αλλά και το λιμπρέτο για μια λαϊκή οπερέτα που θα παρουσιαστεί σε συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Θεάτρου Τέχνης στις 9 Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο σε σκηνοθεσία Μαριάννας Κάλμπαρη με τον ίδιο και εκλεκτούς ομότεχνους στη σκηνή.

«Το έγραψα όλην αυτήν τη βασανιστική περίοδο ανάμεσα στις δυο εκλογικές αναμετρήσεις, από τις ευρωεκλογές έως τις εθνικές και ήταν το καταφύγιό μου καθ' όλη τη διάρκεια. Γεννήθηκε και προβαρίστηκε μέσα στην προεκλογική λαίλαπα και λύσσα. Κι έρχεται σε μια στιγμή που και θα προβληματίσει και θα διασκεδάσει και θα συγκινήσει πολύ. Κυρίως αν καταφέρουμε να κάνουμε τον κόσμο να φύγει με ψηλά την καρδιά για το ότι είμαστε μια πατρίδα που έχει γεννήσει αυτά τα υπέροχα έργα» ομολογεί και δεν κρύβει πως αισθάνεται «να ολοκληρώνεται ένα προσωπικό ταξίδι σε μια ωραία ηλικία για μένα με πολύ ωραία συγκυρία».

Ενθουσιώδης και ορμητικός, μας μιλάει γι' αυτήν τη νέα συνάντηση, που εμπεριέχει εκπλήξεις, γοητεία και σαγήνη, ποίηση και πολιτική.

«Ανάβλυσε από μέσα μου σαν κάποιος να άνοιξε τη βαλβίδα και ξεχύθηκε το ποτάμι. Και έγραψα τη μουσική μέσα σε μια παράκρουση και τόσο καταιγιστικά για κάτι που θα έπρεπε να απλωθεί σε έναν χρόνο. Πρόκειται για μια καθαρή οπερέτα και είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία που μου έδωσε ο Γιώργος Κουμεντάκης να δείξω έναν πολύ ουσιαστικό εαυτό μου. Τόσο όσο για να πω, δούλεψα για να αφήσω κάτι πίσω, στην πατρίδα μου. Και είναι κάτι που στο λέω με κραδασμό. Όταν με πιάνουν τόσο πολύ τα κλάματα στην πρόβα, ξέρω ότι αυτό που έχω κάνει θα ζήσει πιο πολύ από μένα» δεν διστάζει να αποκαλύψει.

Σε μια εποχή απόλυτης πολιτικής και κοινωνικής παρακμής, οι γυναίκες με αρχηγό την Πραξαγόρα, την οποία ερμηνεύει η Σοφία Φιλιππίδου, μεταμφιέζονται σε άνδρες και καταφέρνουν να πάρουν την εξουσία προτείνοντας ένα νέο καθεστώς κοινοκτημοσύνης. Το επαναστατικό σχέδιο της Πραξαγόρας μοιάζει στη θεωρία ιδανικό, στην πράξη όμως θα αποδειχτεί ουτοπικό.

Αιχμηρή και επίκαιρη κωμωδία

«Οι 'Εκκλησιάζουσες' είναι μια κωμωδία εξαιρετικά αιχμηρή και άκρως επίκαιρη. Στην παράσταση μέσα από τη μουσική και το τραγούδι θέλουμε να αναδείξουμε τόσο την πολιτική όσο και τη βαθιά ποιητική πλευρά του έργου: αυτό το ονειρικό, υπερβατικό στοιχείο που τόσο περίτεχνα μπλέκει ο Αριστοφάνης με την τρέλα που χαρακτηρίζει το κωμικό του σύμπαν» επισημαίνει ο Σ. Κραουνάκης και υποστηρίζει πως "ο κόσμος θα γοητευθεί από τον αριστοφανικό λόγο, καθώς ο μεγάλος αυτός ποιητής και ευπατρίδης λέει πράγματα που έχουμε ζήσει, που έχουμε νιώσει, ειδικά η Αριστερά".

Σε ένα σημείο τονίζει: «Δημαγωγοί και ρητορίσκοι, και μισθοφόροι ηγεμονίσκοι, μισοί - μισοί, σύμμαχοι μια, εχθροί την άλλη, και όλοι εμείς σε ένα μπουκάλι, λαός τουρσί. Ξεσαλωμένοι πρωί - βράδυ, ρημαδιασμένοι σαν κοπάδι, ομαδικώς υστερικοί, και αυτοί που διώξαν τους τυράννους, επιβιώνουν με εράνους , πάλι καλά, γιατί πεθάναν οι πιο καλοί στη φυλακή».

Μιλά για μια «ευτυχισμένη, καλλιτεχνική ώρα» και δεν ξεχνά να θυμίσει: «Πάρα πολλά χρόνια τώρα αναζητώ στα έργα τη γλώσσα μέσα από την τέχνη μου με την οποία θα μιλήσω για τις ιδέες. Αυτό έκανα με τον Λόρκα, τον Σωκράτη, τον Ντάριο Φο και με ό,τι Αριστοφάνη έχω καταπιαστεί. Με ενδιαφέρει να δω πώς δουλεύει αυτή η μηχανή και τι μπορεί να παράξει, διότι πιστεύω ότι το μουσικό αριστοφανικό θέαμα, φτιαγμένο με τις διεθνείς συνθήκες θεάματος, αυτή τη στιγμή είναι παγκοσμίως συναγωνίσιμο».

Βαθύτατα πολιτικό έργο

Τον ρωτάμε αν πιστεύει ότι ο Αριστοφάνης με αυτήν τη μορφή της λαϊκής οπερέτας αποτελεί ένα ισχυρό μέσο προβολής μιας ευφάνταστης ελληνικής δημιουργικής πρότασης, ικανό να ταξιδέψει στον κόσμο.

«Τολμώ να πω πως ναι. Μετά από οκτώ κωμωδίες και κάποια χορικά από 'Βατράχους' και 'Όρνιθες', έχω κυκλώσει, σαν μελέτη, το αριστοφανικό υλικό. Ένα σημαντικό πρώτο σημείο είναι ότι οι έντεκα κωμωδίες του Αριστοφάνη είναι η μαρτυρία της πτώσης της μητροπόλεως και δείκτης της παρακμής. Η κωμωδία κατέγραψε το τέλος. Και αν τις πάρουμε και χρονολογικά, βήμα - βήμα και με τα ιστορικά γεγονότα, θα δούμε ότι το μάτι και η ψυχή αυτού του αριστοκράτη και ευπατρίδη έβλεπε πολύ καθαρά.

Όσο για τις 'Εκκλησιάζουσες', με απασχολούν από φοιτητή. Γιατί είναι ένα βαθύτατα πολιτικό έργο. Με ένα παρεξηγήσιμο στοιχείο που παρασύρει όλους τους σκηνοθέτες, καθώς το θεωρούν φεμινιστικό. Δεν είναι. Ο Αριστοφάνης παίρνει το παράδειγμα ότι μέσα στο απόγειο του εξευτελισμού της πολιτείας δεν πάνε να ψηφίσουν. Η καινούργια εξουσία παίρνει τα ρούχα της παλιάς -νάτο το μεγάλο σημαινόμενο για μένα- και ντυμένη με αυτά παίρνει την κυβέρνηση.

Πάει και ψηφίζει σαν παλιά εξουσία να δοθεί η κυβέρνηση στις γυναίκες. Και την ίδια στιγμή η παλιά εξουσία, που έχει στουμπώσει από ένα αχλάδι που έχει φάει αποβραδίς, ντυμένη τα ρούχα της καινούργιας, ψάχνει απελπισμένα στο δρόμο να κάνει τα κακά της. Και δε βρίσκει τα ρούχα της γιατί τα έχει πάρει η καινούργια και η παλιά φοράει τα ρούχα της καινούριας για να βγει στον δρόμο να χέσει. Αυτό για μένα ήταν η μεγάλη δαγκάνα» παρατηρεί.

Η περίφημη ουτοπία του Αριστοφάνης

Ο Σταμάτης Κραουνάκης δεν σταματά να μιλά για τη μεγάλη πρωταγωνίστρια, την Πραξαγόρα, που, όπως λέει, «κάνει κανονική κοινοκτημοσύνη και μάλιστα με μια σειρά από σοφιστείες, καθώς μέσα στον αγώνα αποδεικνύει ότι δεν χρειάζονται πια ούτε δικαστήρια ούτε να ξέρουμε τίνος είναι τα παιδιά και έτσι θα είμαστε μια ευτυχισμένη πόλη όπου όλοι θα παίρνουμε από το ίδιο πορτοφόλι και όλοι θα κοινωνάμε από τα ίδια πλούτη.

Μια περίφημη ουτοπία, όπου μετά την ανακοίνωση των προγραμματικών πρωθυπουργικών δηλώσεων της νέας εξουσίας έχουμε το πώς διαφθείρεται αυτή η καινούργια εξουσία από την ίδια της τη νομοθεσία. Για μένα, και συγκινούμαι τώρα που στο λέω, η δόνηση τη στιγμή αυτή που έτυχε να κάτσω να επεξεργαστώ αυτό το υλικό, έρχεται πολύ μαζί με τη στιγμή που ζούμε» ομολογεί.

Στην ερώτηση πώς κρίνει τις πρώτες μέρες της νέας κυβέρνησης, που έχει δείξει πρόσωπο και διαθέσεις, ο δημοφιλής τραγουδοποιός απαντά χωρίς περιστροφές: «Σαν να είναι κάτι που πρέπει να το δω από απόσταση χρόνου, γιατί δεν θα κρατήσει για πολύ. Πιστεύω ότι είναι μεταβατικό στάδιο για κόμματα, για αρχηγούς, για πολιτικές εσωτερικές διεργασίες. Και η Ν.Δ. ως εξουσία και ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση δεν έχουν εύκολες δουλειές με τον εαυτό τους κι αυτό ήδη φαίνεται. Αλλά και το υπόλοιπο πολιτικό σκηνικό δεν είναι αντάξιο του εαυτού του. Βάζω τον εαυτό μου στο κόμμα των ορφανών», υποστηρίζει.

«Το έργο έχει πολλά κρυφά μυστικά»

Γενναιόδωρος με τους συνεργάτες του και αποκαλυπτικός ως προς τις λεπτομέρειες της παράστασης, ο Σ. Κραουνάκης θυμάται όταν το 1995 άρχισε να μεταφράζει λέξη - λέξη τον πρώτο Αριστοφάνη «διατηρώντας τους ρυθμούς του αρχαίου κειμένου», όπως λέει.

«Μετέφραζα πάνω στους ρυθμούς του αρχαίου και γι' αυτό σε πάρα πολλά σημεία μέσα στο τωρινό λιμπρέτο έχω κρατήσει αρχαία κατανοητά. Όταν για παράδειγμα η Πραξαγόρα νευριάζει, μιλάει αρχαία και κάποιος δίπλα κάνει τη μετάφραση ή, όταν υπάρχει ανάγκη για τις μεγάλες παροιμίες της ζωής, πάλι μπορεί να ακουστεί μια αρχαία φράση. Αυτό μου γέννησε ένα ρυθμικό γινόμενο τρομερά ενδιαφέρον για τη μουσική», αποκαλύπτει.

Όσον αφορά τις αρχικές 250 σελίδες, έμειναν οι 40. «Αποφασίσαμε να θυσιάσουμε τα αστειάκια προς όφελος του πολιτικού αποτελέσματος» λέει και συμπληρώνει: «Έχει αστεία, αλλά μας ενδιέφερε να κρατήσουμε το πολιτικό φιλέτο. Σε ένα σημείο ο χορός λέει 'βγες και πες τους ένα ψέμα φτάνει να φαίνεται καινούργιο'».

Οι «Εκκλησιάζουσες», σύμφωνα με τον Κραουνάκη, αποκαλύπτουν «όλη την προστυχιά της εξουσίας είτε αριστερής είτε δεξιάς».

Συγκινημένος από τη δοτικότητα των ηθοποιών και των μουσικών, δεν σταματά να τους εκθειάζει: «Η Σοφία, ο Χριστόφορος και όλοι είναι καταπληκτικοί. Σκίζουν. Αλλά νομίζω ότι η Φιλιππίδου με αυτήν την παράσταση θα πάει στον θρόνο της. Υπάρχουν πράγματα που δεν τα έχουμε ξαναδεί στην ερμηνεία αυτού του έργου, όπως ο εξαιρετικός ρόλος του Χρέμη, του ανθρώπου που πάει πρώτος και καλύτερος, παρ' όλο που είναι καχύποπτος, να δώσει όλο του το βιος στο κοινό ταμείο. Έχει μελοποιηθεί επίσης μια σελίδα φαγητού, η μεγαλύτερη λέξη της αρχαίας δραματολογίας, ένα ατέλειωτο φαγητό που δεν είναι τίποτα άλλο από το 'φάτε για να σκάσετε'! Όταν με ρώτησε φίλος μου τι μουσική έχω κάνει, του είπα πως στο ένα χέρι είχα την πρίζα με την κλασσική αθηναϊκή οπερέτα και στο άλλο το Hair και πήγα κι ένωσα αυτές τις δυο πρίζες! Τώρα ο θεός να βάλει το χέρι του. Πάντως είδα τρεις φορές τον Κουν στον ύπνο μου, σε ένα γραφειάκι, ανάσκελα σε έναν καναπέ, έπαιζε τζαζ από ένα κομπιούτερ! Μάλλον σύμφωνος μοιάζει.

Έχω γαλήνη και μαζί κραδασμό γι' αυτή τη σκοτεινή κωμωδία όπου τα ακούνε όλοι, απ' την καλή και απ' την ανάποδη. Κάνω κι εγώ το πέρασμά μου, στην παράβαση, λίγο σαν τον Χίτσκοκ. Μπορώ άφοβα να σας πω: Ελάτε να γελάσετε, αλλά και μελαγχολήστε ελεύθερα»!

Εκκλησιάζουσες - η λαϊκή οπερέτα

Στην παράσταση πρωταγωνιστούν οι Σοφία Φιλιππίδου, Χριστόφορος Σταμπόγλης, Σταμάτης Κραουνάκης, Χρήστος Γεροντίδης, Σάκης Καραθανάσης, Ιωάννα Μαυρέα, Κώστας Μπουγιώτης, Κατερίνα Λυπηρίδου, Γιώργος Στιβανάκης, Ερατώ Αγγουράκη, Τερέζα Καζιτόρη, Πίνα Κούλογλου, Ματίλντα Τούμπουρου. Ζωντανή μουσική: μία κιθάρα, ένα βιολοντσέλο και δυο κίμπορντς Δημήτρης Ανδρεάδης, Βασίλης Ντρουμπογιάννης, Βάιος Πράπας και Γιώργος Ταμιωλάκης.


Εκτός από τις 9 Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο, η παράσταση θα ανέβει στις 13 στην Ελευσίνα και στις 16 στο Θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL