«Τις δυσκολίες θέλω να τις ξεχάσω, άλλωστε στην Ελλάδα ζούμε. Έχω μπροστά μου μόνο όλες τις χαρές» αφηγείται με αισιοδοξία η Μαρία Μαραγκού, επιμελήτρια τέχνης και διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο, το οποίο γιορτάζει φέτος 25 χρόνια ζωής και δράσης, πραγματοποιώντας έως και το τέλος Δεκεμβρίου την επετειακή έκθεση «10 Κεφάλαια».
Επέτειος με «10 Κεφάλαια»
Πρόκειται για δέκα ενότητες που αντιστοιχούν σε έργα από τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου, για το οποίο δεν διστάζει να πει «είναι ένα δικό μου παιδί». Και θυμάται τις στιγμές αυτής της αγωνιώδους και γοητευτικής διαδρομής, από τα πρώτα εγκαίνια που πραγματοποιήθηκαν σε «δυο δωμάτια που είχε παραχωρήσει ο Δήμος Ρεθύμνου», έως την ανάπτυξη και ενηλικίωσή του μέσα από ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, όπου όλα από τον εξαερισμό έως τον φωτισμό και την αρχιτεκτονική του, το μεταμόρφωσαν σε ένα σύγχρονο μουσείο, διεθνών προδιαγραφών.
Περήφανη, όπως δηλώνει, για την εξέλιξη η Μαρία Μαραγκού, θυμάται τις συνεργασίες και τις ανταλλαγές με αντίστοιχα ευρωπαϊκά μουσεία, την φιλοξενία έργων ξένων καλλιτεχνών και τη νέα γενιά των Γερμανών εικαστικών που ήρθαν για πρώτη φορά στην Κρήτη.
Η πολύτιμη χειρονομία της Παρασκευής Κατημερτζή
Η διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης δεν παραλείπει να αναφερθεί στους δωρητές, συλλέκτες και καλλιτέχνες, "παλαιούς και μεγάλους" αλλά και "νέους σοβαρούς", που κατάφεραν να στεριώσουν ένα Μουσείο που αυτή τη στιγμή αριθμεί 650 έργα τα οποία αποτελούν και τη μόνιμη συλλογή του.
Όλους τους τιμά και τους ξεχωρίζει, μιλώντας με τρυφερότητα και συγκίνηση για τον θείο της Λευτέρη Κανακάκι, αλλά και για την αγαπημένη δημοσιογράφο Παρασκευή Κατημερτζή, που «με έναν πολύ γλυκό, συναισθηματικό και συμβολικό τρόπο, χάρισε στο Μουσείο τέσσερα έργα της συλλογής της, κληροδοτώντας τα μέσω της διαθήκης της», χαρακτηρίζοντάς την μια «πολύτιμη χειρονομία». Τα έργα της Παρασκευής «συλλέκτριας όλων των ειδών» που εκτίθενται στην επετειακή έκθεση «10 Κεφάλαια», είναι ένας Τέτσης, δυο έργα του Πατσουράκη και ένα σχέδιο του Γιώργου Ξένου.
Η πίστη στους νέους καλλιτέχνες
Μιλώντας μας για τα “Δέκα Κεφάλαια” η Μαρία Μαραγκού μας εξηγεί πώς χρησιμοποιήθηκαν περίπου 200 από τα 650 έργα της μόνιμης συλλογής του Μουσείου. Με πίστη και θαυμασμό στους νέους καλλιτέχνες, βρίσκει πάντα ευκαιρία να τους προβάλλει και να μιλά για τη δυναμική τους παρουσία τόσο στη χώρα όσο και στον κόσμο. «Οι νέοι καλλιτέχνες μας είναι πολύ ισχυροί», υποστηρίζει.
Μας εξηγεί πως για την έκθεση, χρησιμοποιήθηκαν και χώροι εκτός του κεντρικού μουσείου, της οδού Μεσολογγίου 32 στο Ρέθυμνο, όπως το Δίδυμο και το Πυροβολικό στη Φορτέτσα, το Τζαμί Καρά Μουσά Πασά και ο Ενετικός Ναός της Αγίας Σοφίας. Στις προθέσεις της επιμελήτριας παραμένει ωστόσο, ορισμένα από τα έργα να εκτεθούν και σε περιφερειακούς χώρους, όπως στη Ρωμαϊκή Βίλλα στο χωριό Χρωμοναστήρι και στον Χαρουπόμυλο στο χωριό Πάνορμο.
Μια έκθεση από χαρτί
Μπορεί η έκθεση «10 Κεφάλαια» μόλις να εγκαινιάστηκε αλλά η διευθύντρια του Μουσείου δεν σταματά να σχεδιάζει το μέλλον. Μας αποκαλύπτει πως η επόμενη έκθεση που θα παρουσιασθεί το 2018 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης θα είναι μια έκθεση έργων από χαρτί. Παράλληλα η επόμενη χρονιά θα είναι αφιερωμένη σε δυο σημαντικούς Κρητικούς καλλιτέχνες, την Σοφία Πορταλάκη και τον σύντροφό της Μάρκο Αρμάο και θα περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής και γλυπτικής.
Οι 10 Ενότητες
Η Μαρία Μαραγκού μας ξεναγεί στην έκθεση που έχει επιμεληθεί και χωρίσει σε δέκα ενότητες. Η πρώτη έχει τον τίτλο «Η οικειοποίηση της ιστορίας» με έργα εμπνευσμένα «από τις κατοχυρωμένες ελευθερίες της τέχνης, που δίνουν το δικαίωμα στον σύγχρονο καλλιτέχνη να οικειοποιείται μορφές αλλά και θέματα της ιστορίας της τέχνης, τα οποία διαπραγματεύεται με τον προσωπικό του τρόπο». Εδώ εκτίθενται έργα των Μ. Αρμάου, Ά. Παπαδημητρίου, Ά. Ποταμιάνου, Γιάννη Ψυχοπαίδη κ.ά.
Στη δεύτερη ενότητα «Μυθολογίες και Πραγματικότητα», υπάρχουν έργα των Ε. Απέργη, Ν. Αρτέμη, Λ. Κανακάκι, Τ. Μαντζαβίνου, Π. Τέτση κ.ά. που αντλούν έμπνευση από την ελληνική αρχαιότητα, ως σχόλια αλλά και μύθοι της πραγματικότητας.
Ακολουθεί η ενότητα «Η Ιερότητα της φύσης» με έργα που υμνούν το χρώμα και την ελευθερία της γραφής από καλλιτέχνες όπως οι Γ. Αδαμάκος, Ο. Ζούνη, Γ. Λάππας, Μ. Ντάβου, Δ. Σεβαστάκης κ.ά. Έργα της ενότητας όπως των Κ. Τσόκλη, Α. Λίτη, Α. Σκούρτη κ.α βρίσκονται και στο Δίδυμο κτήριο στην Φορτέτσα.
«Θεολογίες» ο τίτλος της σειράς έργων με καταγραφή του θρησκευτικού αισθήματος αλλά και κριτική απέναντι στην εξουσία, όπου συναντάμε καλλιτέχνες όπως οι Ν. Αλεξίου, Ζ. Ξαγοράρης, Μ. Παπαδημητρίου κ.ά.
Ακολουθούν «Τα αντικείμενα του ανθρώπου» με αγαπημένα ζωγραφικά θέματα και νεκρές φύσεις από δημιουργούς όπως οι Γ. Βαλαβανίδης, Μ. Μιγάδης, Μ. Κουνδουράκης, Χ. Μποκόρος κ.ά. Έργα της θεματικής και καλλιτεχνών όπως οι Μ. Αρφαράς, Β. Κυριάκη, Ν. Παππά κ.ά. εκτίθενται και στην Αίθουσα Πυροβολικού στην Φορτέτσα.
«Η ιεροτελεστία του Πορτραίτου» με επίκεντρο τον άνθρωπο, είναι μια σειρά από πορτρέτα που έγιναν από το 1960 έως και σήμερα και καταδεικνύουν τις τάσεις της τέχνης. Μεταξύ των καλλιτεχνών οι Χ. Καρράς , Ν. Κεσσανλής , Γ. Λάππας , Χ. Μπότσογλου, Γ. Ρόρρης κ.ά.
Στην ενότητα «Χώροι και Τοπία» εκτίθενται έργα των Σ. Αλεξάκη, Α. Απέργη, Γ. Γαΐτη, Γ. Ζογγολόπουλου, Γ. Λαζόγκα, Γ. Ξένου κ.ά. Έργα της ίδιας θεματικής υπάρχουν και στην Αίθουσα Πυροβολικού στην Φορτέτσα.
«Βία» τιτλοφορείται η σειρά με έργα όπως γλυπτά, φωτογραφίες, ζωγραφική και προβολές που εντοπίζουν το φαινόμενο και το καταγγέλλουν έμμεσα. Έργα καλλιτεχνών όπως οι Α. Βολανάκης, Δ. Μεϊμάρογλου κ.ά. και στην Αίθουσα Πυροβολικού στην Φορτέτσα έργα των Α. Στασινοπούλου, Μ. Λοϊζίδου , Δ. Μαγκώνη κ.ά.
Στο Τζαμί Καρά Μουσά Πασά, φιλοξενείται η σειρά «Με αφορμή την Ελένη», ένα έργο με δύο αφηγήματα, όπου στο πρώτο, η Ελένη είναι μια μαθήτρια του περασμένου αιώνα που κεντά ένα μαξιλάρι. Χρόνια αργότερα, η καλλιτέχνης Ρένα Παπασπύρου, αγοράζει το κέντημα στα παλιατζίδικα. Τα μοτίβα της σταυροβελονιάς, γίνονται αφορμή για ένα επίτοιχο έργο της με μικρά χαρτιά. Στο δεύτερο αφήγημα η Άσπα Στασινοπούλου, ονειρεύεται πριν τέσσερα χρόνια ότι φορά ως ρούχο ένα έργο της Ρένας Παπασπύρου και το διηγείται. Η Παπασπύρου ετοιμάζει ένα ρούχο για την Άσπα με το μοτίβο του μαξιλαριού της μικρής Ελένης. Η Άσπα το φορά και περπατά στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αθήνας και λίγο αργότερα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Οι δυο περφόρμανς βιντεοσκοπούνται και δωρίζονται μαζί με το φόρεμα και το κέντημα στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης.
Τελευταία ενότητα «Ένα 24ωρο στην πόλη» στον Ενετικό Ναό της Αγίας Σοφίας όπου ο φωτογράφος Γιάννης Οικονόμου, παρακολουθεί με τον φακό του, την κίνηση στην Αθήνα μια καλοκαιρινή ημέρα.
Οι εκθέσεις που περιλαμβάνουν οργανωμένες ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, θα διαρκέσουν έως το τέλος Δεκεμβρίου με ώρες λειτουργίας, καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι και από τις 7 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ. Το Σαββατοκύριακο οι ώρες λειτουργίας είναι από τις 10 το πρωί έως τις 3 το απόγευμα.
