Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.0°C25.9°C
3 BF 34%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.4°C26.5°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C24.4°C
2 BF 51%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.7°C21.0°C
2 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
24.0°C24.0°C
1 BF 40%
Με όπλα τα πινέλα τους
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Με όπλα τα πινέλα τους

Αποτύπωσε τον βιασμό της μέσα από έναν άγριο ρεαλισμό που δεν τόλμησε ούτε ο μεγάλος δάσκαλος Καραβάτζιο. Η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι (1593 -1653) μετέτρεψε τη φρίκη της ζωής της σε εικόνες βιβλικής καταστροφής, που ήταν και μια κραυγή για όλες τις καταπιεσμένες γυναίκες της υφηλίου.

Αιώνες πριν από τον φεμινισμό η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι, ζωγράφος του πρώιμου ρωμαϊκού μπαρόκ όπως και η ομότεχνή της Κλάρα Peeters (1585-1655), η πιο γνωστή γυναίκα ζωγράφος της ολλανδικής χρυσής εποχής, έζησαν και μεγαλούργησαν παλεύοντας ενάντια στον ανδροκρατούμενο χώρο της τέχνης που αρνιόταν πεισματικά να τις δεχτεί στους κόλπους του.

Μόνο τις τελευταίες δεκαετίες αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον για τις γυναίκες ζωγράφους που ανασύρθηκαν από τη λήθη για να αποδομήσουν με το έργο τους την κυρίαρχη προκατάληψη ότι η δημιουργία υπήρξε προνόμιο των ανδρών.

Στην έκθεση "Beyond Caravaggio", (Πέρα από το Καραβάτζιο) της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου που θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Ιανουαρίου του 2017 με θέμα την επιρροή του Καραβάτζιο στους ομοτέχνους του, λάμπει το εκρηκτικό ταλέντο της Τζεντιλέσκι.

Εντελώς συμπτωματικά το Μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη άνοιξε τις πύλες του, πρώτη φορά στα 200 χρόνια, για να παρουσιάσει το έργο της Clara Peeters, που άσκησε ένα αντρικό επάγγελμα την εποχή του Ρούμπενς και του Ρέμπραντ.

Για πολλά χρόνια τα έργα της Τζεντιλέσκι αγνοήθηκαν και αποδόθηκαν σε άλλους ζωγράφους, ακόμα και στον πατέρα της Οράτιο. Ορφανή από μητέρα, η Αρτεμισία μαθήτευσε στο πατρικό εργαστήρι και ωρίμασε στον βίαιο ανδροκρατούμενο κόσμο της τέχνης της Ρώμης του Καραβάτζιο. Το 1612, στα 18 της, οδηγήθηκε σε μια πολύκροτη δίκη για βιασμό.

Τον Μάιο του 1611 ο Αγκοστίνο Τάσι, ένας καλλιτέχνης συνάδελφος του πατέρα της, βρήκε την Αρτεμισία να ζωγραφίζει μόνη της στο πατρικό εργαστήρι και τη βίασε. Ο Οράτιος τον μήνυσε για βιασμό. Η Αρτεμισία όχι μόνο δεν βρήκε το δίκιο της, αλλά θεωρήθηκε ανήθικη και επομένως αναξιόπιστη μάρτυρας. Ο Τάσι αφέθηκε ελεύθερος. Ήταν προστατευόμενος του Πάπα. Η βία εκείνης της τραγικής περιόδου της ζωής της αποτυπώνεται στο έργο της "Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη".

Η πρώτη και η δεύτερη εκδοχή (που τη ζωγράφισε το 1620-21) περιγράφει τη δραματική πάλη, στην οποία η υπηρέτρια Ιουδήθ παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο κρατώντας άγρια τον άντρα που αντιστέκεται, καθώς το σπαθί της ηρωίδας κόβει τον λαιμό του, με το αίμα να τρέχει στα σεντόνια του κρεβατιού. Η Αρτεμισία έχει λόγους να σκηνοθετεί με σαδιστική εμμονή την ίδια τελετουργία αίματος.

Οι ηρωίδες της ιστορίας που ταπεινώθηκαν από το αντρικό φύλο και κυρίως αυτές που πήραν το αίμα τους πίσω θα εξακολουθήσουν να πρωταγωνιστούν στα έργα της: η Σωσάννα, η Εσθήρ, η Ιουδήθ, η Δαλιδά, η Σαλώμη.

Η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι κατάφερε τελικά να ξεπεράσει τις προσωπικές δυσκολίες και διαχειρίστηκε με τον καλύτερο τρόπο το ταλέντο της. Ωστόσο λίγο πριν πεθάνει έγραφε σε έναν πελάτη της: "Το όνομα και μόνο μιας γυναίκας, γεννά την αμφιβολία, πριν ακόμη δουν και κρίνουν το έργο της".

Δεκαπέντε σημαντικά έργα της Peeters, της οποίας η παλαιότερη ελαιογραφία χρονολογείται το 1607, παρουσιάζει η έκθεση "The Art of Clara Peeters" στο Πράδο, η οποία εγκαινιάστηκε στις 25 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου του 2017.

Αν και η Peeters ήταν μία σημαντική μορφή της εποχής της, λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή της. Στα 18 της έχει ζωγραφίσει με θαυμαστή επιδεξιότητά μια σειρά μικρής κλίμακας έργα που απεικονίζουν τρόφιμα και ποτά. Σύμφωνα με τα αρχεία της πόλης, η Peeters γεννήθηκε στην Αμβέρσα το 1594 και παντρεύτηκε εκεί το 1639. Έγινε γνωστή για τις νεκρές φύσεις και την σχολαστική πινελιά της, που είχε την ικανότητα να συλλάβει ακόμη και την υφή των αντικειμένων που ζωγράφιζε.

Σε πολλά έργα της όπως η "Νεκρή φύση με καρύδια, γλυκά και λουλούδια" (1611), στο καπάκι της κανάτας από κασσίτερο αντανακλάται το πρόσωπο μιας γυναίκας. Η καινοτόμος Peeters είχε ενσωματώσει την αυτοπροσωπογραφία της σε νεκρές φύσεις επηρεάζοντας τα έργα των άλλων Φλαμανδών ζωγράφων του 17ου αιώνα συνδέοντας έτσι τη ζωγραφική της με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ίσως δεν μπορούμε να αλλάξουμε την ιστορία, αλλά τουλάχιστον αξίζει να αναγνωρίσουμε το μεγαλείο αυτών των γυναικών που κατάφεραν να μεγαλουργήσουν μέσα σε ένα συχνά εχθρικό περιβάλλον.

Στην αλληγορική αυτοπροσωπογραφία της "Artemisia Gentileschi’s Self-portrait as the Allegory of Painting" (1638-39), που θα παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα στην έκθεση "Το πορτρέτο του καλλιτέχνη" στην γκαλερί του Μπάκιγχαμ, η ίδια η Ιταλίδα ζωγράφος αποτύπωσε τον εαυτό της ως μια δυναμική, ρωμαλέα γυναίκα. Μόνο που το οπλισμένο χέρι της, αντί για ξίφος, κρατάει πινέλο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL