Το τοπίο είναι τόπος έκφρασης. Χρησιμοποιήθηκε στην τέχνη από τις απαρχές της για να δείξει, όπως στις μινωικές τοιχογραφίες, τη δημιουργική δύναμη της φύσης και την ταύτιση του ανθρώπου με αυτήν, ή να αποτυπώσει, όπως στις νωπογραφίες της Πομπηίας, έναν κόσμο ονειρικό. Συνδέθηκε στην αφαιρετική κινέζικη μελανογραφία με το πνεύμα του ταοϊσμού και στην ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα με την αποστροφή της νεοσύστατης δημοκρατίας από την εξουσία του καθολικισμού. Αναδείχθηκε την εποχή του ρομαντισμού, μέσα στις ταραγμένες θάλασσες του Γερμανού Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ, σε συναίσθημα με μυστικιστικές προεκτάσεις. Εξελίχθηκε από τους υπαιθριστές σε εκρηκτικό πεδίο των μορφοπλαστικών τους αναζητήσεων, σύμφωνων με τα επιτεύγματα της επιστήμης για την όραση. Και δομήθηκε, ανάλογα, από τον Πολ Σεζάν ως ένα σώμα από επίπεδες, μικρές κερματισμένες φόρμες που ανέτρεψε οριστικά τη σχέση υποκειμένου -ζωγράφου και θεατή- και αντικειμένου -έργου τέχνης-, άνοιξε τον δρόμο για τον φωβισμό και τον κυβισμό.
Ο Χρόνης Μπότσογλου έχει καθιερωθεί ως ένας ζωγράφος που έθετε στο κέντρο της δημιουργίας του την ανθρώπινη φιγούρα. Η ενασχόλησή του με ένα άλλο είδος, σε μια ώριμη περίοδο της ζωής και της τέχνης του, ίσως και να ξαφνιάζει. Ο ίδιος θέτει, όπως πάντα, με συνέπεια και παρρησία τα όρια. Στο απόσπασμα που παραθέτει η ιστορικός τέχνης Μάρθα Χριστοφόγλου, στον κατάλογο της έκθεσης που γίνεται στο κτήριο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Εκεί ο Μπότσογλου δηλώνει: «Δεν μπορούσα να μετρήσω το τοπίο, να το βάλω μέσα σε μια ζωγραφιά, να βγει μια ποιότητα. Έλεγα πως όταν γεράσω θα προσπαθήσω, γιατί μόνο τότε θα είμαι ώριμος να κάνω ένα τοπίο...».
Οι εικόνες που φτιάχνει με τον χρωστήρα του πάνω στον καμβά ή στο χαρτί με λάδι ή με τέμπερες και ακουαρέλες, μεταλλάσσουν το βουνό που βλέπει από το παράθυρό του με τη βαλίτσα από κάτω τοποθετημένη, σε ένα ταξίδι στ' αχνάρια της ιστορίας της τέχνης και της προσωπικής του αφήγησης. Αντικρίζουμε τις πλασμένες, σαν αεροφωτογραφίες, φευγαλέες αλλά αυστηρά χτισμένες, με τον τρόπο του Σεζάν, συνθέσεις του, με τις μικρές στρογγυλές και τις κατακόρυφες κηλίδες των δένδρων αλλά και τις κόκκινες κουκίδες των σπιτιών των οικισμών να προβάλλουν ανάμεσα στα γήινα πεδία και στις γαλάζιες ελλειπτικές καμπύλες των ποταμών. Και να χάνονται ανάμεσα στις τονικές αποχρώσεις του πράσινου και του γκρίζου. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη γωνιώδη μορφή του μεγάλου ορεινού όγκου που εμβολίζει τις τρυφερές, στους ρυθμούς του αποκαλούμενου εξπρεσιονιστικού κινήματος του «ορφισμού», λικνιζόμενες μορφές των δασών και τις βυθισμένες μέσα σε ένα απαλό φως γραμμές του ορίζοντα. Βλέπουμε δένδρα να φανερώνουν με το ανάστημα της ορμητικής ή μελαγχολικής γραφής τους την ήρεμη δύναμη της αντίστασης του ατόμου σε ένα περιβάλλον που αλλάζει με μιαν απάνθρωπη ταχύτητα. Έτσι όπως το έπραξε μερικούς αιώνες πριν, το 1643, ο Ρέμπραντ στο χαρακτικό του με τον τίτλο «Τρία δένδρα».
Η καθαρή, ζωγραφική ματιά του Μπότσογλου επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της σχέσης του ίδιου του έργου τέχνης με το πραγματικό, της αντίληψης του καλλιτέχνη για τα εσωτερικό και φορτισμένο από αυτόν εξωτερικό χώρο, για το αιώνιο αίνιγμα της ίδιας της ζωής και του θανάτου. Μας προτρέπει μέσα στη διάχυτη σύγχυση των ημερών μας ,να αναλογισθούμε ως σκεπτόμενα και αισθαντικά υποκείμενα το τι μέλλει γενέσθαι και πράττειν.
Χρόνης Μπότσογλου, «Απέναντι του βουνού», ΜΙΕΤ, Αγίου Κωνσταντίνου 20 και Μενάνδρου. Διάρκεια έκθεσης: 14 Οκτωβρίου - 3 Δεκεμβρίου. Ώρες λειτουργίας: Τρ.- Παρ. 12.00-20.00, Σαβ. 11.00-17.00
