Η διεθνούς φήμης γλύπτρια και ζωγράφος Χρύσα Βαρδέα, γνωστή με το όνομα Chryssa, έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, έπειτα από ολιγόμηνη νοσηλεία της σε θεραπευτήριο της Αθήνας.
Η Χρύσα γεννήθηκε το 1933 στην Αθήνα, με καταγωγή από τη γνωστή οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων της Μάνης. Αρχικά σπούδασε κοινωνική πρόνοια, όμως καθώς ήδη από την εφηβεία της ζωγράφιζε, με παρότρυνση γνωστού Έλληνα τεχνοκριτικού, η οικογένειά της την έστειλε για σπουδές στο Παρίσι το 1953, όπου φοίτησε στην Academie de la Grande Chaumiere και στη συνέχεια, το 1954, συνεχίζει τις σπουδές της στη Σχολή Καλών Τεχνών της Καλιφόρνιας, στο Σαν Φρανσίσκο. Από το 1957 θα εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη, όπου η πόλη και ειδικά η Times Square και τα φώτα της, θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για το έργο της.
Στη Ν. Υόρκη θα δημιουργήσει το έργο Κυκλαδίτικα βιβλία, όπου αρχίζει να πλάθει ή να αποτυπώνει στην επιφάνεια γράμματα, σημεία στίξης ή άλλα σημεία και σύμβολα, ένα έργο που θεωρήθηκε προάγγελος του μινιμαλισμού. Η χρήση γραμμάτων αλλά και νέον χαρακτηρίζουν γενικά τα έργα της.
Μάλιστα, το έργο της Οι πύλες της Times Square, σύνθεση από ανοξείδωτο ατσάλι, πλέξιγκλας και φώτα νέον, που θεωρείται ένα από τα κορυφαία της, συγκαταλέγεται αποτελεί ανάμεσα στα πιο σημαντικά αμερικανικά γλυπτά.
Εξέθεσε έργα της στα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου, όπως το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, το Minneapolis' Walker Art Center (1968), το Whitney (1972), το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Μόντρεαλ (1974), το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι (1979), στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα και είχε συμμετάσχει σε εκθέσεις όπως οι Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1963,1969) και της Βενετίας (1972).
Το γλυπτό της Κλυταιμνήστρα (1967) σήμερα βρίσκεται έξω από το Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα, ενώ το Mott Street (1983), επηρεασμένο από την Chinatown του Μανχάταν, κοσμεί τον σταθμό του μετρό Ευαγγελισμός.
"Πάντρεψε την ελληνική ταυτότητα με τις διεθνείς επιδράσεις, δημιουργώντας έργο πρωτοποριακό", δήλωσε για την απώλεια της μεγάλης γλύπτριας ο υπουργός Πολιτισμού Π. Παναγιωτόπουλος.
Η κηδεία της Χρύσας Βαρδέα θα γίνει σήμερα στις 12 το μεσημέρι στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Τα συλληπητήριά του εξέφρασε ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος.
