Της Έλενας Ακύλα
Στην έκθεση «Φαντάσματα και άλλες ελαφρότητες», που φιλοξενείται στην Γκαλερί 7, έως τις 4 Ιανουαρίου, η Μάγδα Ταμμάμ παρουσιάζει διαφορετικών διαστάσεων επιτοίχια φωτοκολάζ με επιζωγραφίσεις σε χαρτί. Αντλεί το πρωτογενές υλικό της από βιβλία, τον Τύπο και το Διαδίκτυο, χρησιμοποιεί δηλαδή υπάρχουσες φωτογραφίες και εικόνες που έχουν ήδη τη δική τους ιστορία και τις δικές τους αναφορές.
Η ίδια μάς λέει: «Στις σύγχρονες κοινωνίες του θεάματος, όπου κυριαρχεί η οφθαλμοκεντρική αντίληψη της γνώσης (και της αλήθειας), η όραση έχει την καθολική ηγεμονία. Η δίψα μας για εικόνες είναι ακατάσβεστη. Οι εξεικονισμένες επικοινωνίες, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το Διαδίκτυο ή οι βάσεις δεδομένων, μας κατακλύζουν με αναρίθμητες εικόνες προς κατανάλωση και ανακύκλωση - αλλά και προς επανεξέταση και νέα χρήση.
Σε αυτήν την ενότητα έργων, οι εικόνες βρίσκονται στο επίκεντρο μιας πρακτικής με αποσπασματικό ή και ελλειπτικό χαρακτήρα. Οι φωτογραφίες κόβονται προσεκτικά, κατά κάποιον τρόπο αποδομούνται. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, η ακεραιότητα του πρωτογενούς υλικού -δηλαδή της ενιαίας φωτογραφίας, της 'γνήσιας αλήθειας', του αντικειμένου- εκμηδενίζεται. Παύει να είναι, για παράδειγμα, το τεκμήριο μιας αλήθειας και μετατρέπεται σε μια σειρά από εξαρθρωμένες μικρότερες εικόνες - θραύσματα. Αυτό το πλήθος 'στοιχείων' που προκύπτει, αυτές οι σημαντικές και ασήμαντες φωτογραφικές λεπτομέρειες, αλλά και τα κάθε λογής χαρτάκια-θραύσματα που χρησιμοποιούνται (έστω και) για τα μορφολογικά τους προσόντα (τη γραμμή, το χρώμα, την υφή), συναρμολογούνται μεταξύ τους.
Οι σχέσεις που δημιουργούνται μέσα από τη συναρμογή δεν είναι πάντα προφανείς: είναι εκ πρώτης όψεως (και σε μια πρώτη ανάγνωση) αταίριαστες. Το αποτέλεσμα είναι οι καινούργιες διαμορφώσεις, που συγκροτούν πλέον (επινοημένες) αφηγήσεις, να χαρακτηρίζονται από μια διαρκή αμφισημία. Για παράδειγμα, βλέπουμε το προσωπικό και το δυσπρόσιτο να έχει γίνει σχεδόν δημόσιο: με άλλα λόγια, τα εννοιολογικά δίπολα εδώ / αλλού, μέσα / έξω, τοπικό / παγκόσμιο, ιδιωτικό / δημόσιο, ατομικό / συλλογικό εναλλάσσονται διαρκώς και αβίαστα. Οι συνθέσεις κινούνται ανάμεσα στα όρια της σουρρεαλιστικής φαντασίωσης και μιας επινοημένης πραγματικότητας. Έχουν πια μια άλλης μορφής σχέση με τον χρόνο - είναι ά-χρονες, αποστασιοποιημένες, ενατενιστικές (και αναστοχαστικές) ως προς τα πράγματα».
Τα «φαντάσματα», παλιά και τωρινά, μας καταδιώκουν. Παρ' όλη την «ελαφρότητά» τους, μας βαραίνουν με τη μνήμη και τα φορτία που κουβαλούν. Η Ταμμάμ επιχειρεί να αρθρώσει ένα σχόλιο για τον άνθρωπο ως κοινωνικό υποκείμενο, σε μια συνθήκη πολιτισμικής κρίσης. «Χρησιμοποιεί» τη δύναμη της δημοσιευμένης και αναγνωρίσιμης εικόνας μετατρέποντάς την σε μια νέα εικόνα με τις δικές της αναγνώσεις και νοηματοδοτήσεις, επιτρέποντάς μας νέους συνειρμούς.
