Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.5°C18.7°C
2 BF 61%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.4°C18.0°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.7°C16.0°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.3°C18.0°C
0 BF 57%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
1 BF 69%
Ρηξικέλευθες αναζητήσεις
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ρηξικέλευθες αναζητήσεις

Της Λήδας Καζαντζάκη

Η ρήξη είναι η προϋπόθεση. Για την αναζήτηση νέων δρόμων έκφρασης. Που αποτελούσε και το λάιτ μοτίβ της δημιουργίας του σημαίνοντος ζωγράφου Ντίκου Βυζάντιου.

Κατάφερε να βρεθεί από τη μετακατοχική Αθήνα και τον επερχόμενο εμφύλιο σπαραγμό του νεότευκτου καθεστώτος της δεξιάς τρομοκρατίας ως νεότερο μέλος της αποκαλούμενης «Υποτροφιάδας» του γαλλικού κράτους, με το μεταγωγικό ΜΑΤΑΡΟΑ, στο Παρίσι των ελεύθερων ρευμάτων της πρωτοπορίας. Χάρη στην τολμηρή πράξη των δύο ιθυνόντων του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας, των Οκτάβ Μερλιέ και Ποζέ Μιλιέξ, που πέτυχαν τη διαφυγή της.

Η έκθεση που βλέπουμε στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στη Χώρα της Άνδρου είναι στημένη με περισσή επιμέλεια, σύμφωνα με τις περιόδους δράσης του, από τον διευθυντή του Κυριάκο Κουτσομάλλη.

Ο επισκέπτης της διατρέχει την καλλιτεχνική πορεία του Ντίκου Βυζάντιου από τα πρώτα χρόνια της, την εκπληκτική, φτιαγμένη με γκουάς και ακουαρέλα καθισμένη πάνω στην κλυδωνιζόμενη καρέκλα μπροστά στο σεκρετέρ της φιγούρα της μητέρας του, στην ηλικία των μόλις 13 χρόνων, αλλά και τα γραμμένα με πενάκι, λίγα χρόνια αργότερα, παιδιά της κατοχικής πείνας που φανερώνουν τη γνώση της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος και του εξασφάλισαν την πρόωρη είσοδό του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Οδηγείται από τα πειραματικά τοπία του στο Παρίσι και στην Ύδρα, τα επηρεασμένα από την αυστηρή δομή των όγκων του Σεζάν αλλά και του Ντε Σταλ στα πλασμένα με τη χειρονομιακή γραφή του Zαν Φοτριέρ τοπία του ΄50. Όπου οι φόρμες των δένδρων παραμένουν, παρά τη λυρική αφαιρετικότητά τους, αναγνωρίσιμες. Προχωρεί στα φτιαγμένα τις δεκαετίες του '60 και του '70 με τις παχιές πινελιές του εξπρεσιονισμού ορμητικά μονόχρωμα έργα μέσα από τα οποία αναδύονται, ενίοτε νωχελικά, σώματα εφηβικά. Στα οποία ο Βυζάντιος διαδηλώνει μέσα στο απόγειο της εννοιολογικής, ανεικονικής τέχνης με ιδιαίτερη έμφαση την επιστροφή στη ζωγραφική με το παραδοσιακό υλικό της, το λάδι πάνω στον μουσαμά.

Βαδίζει ανάμεσα στα πυκνά υφασμένα με την τεχνική pierre noir πλέγματα, από τα οποία προβάλλουν σχηματοποιημένες στα γεωμετρικά, αδρά τους περιγράμματα, όπως εκείνα που σμιλεύτηκαν από τους μεσοπολεμικούς εκφραστές της «Νέας Αντικειμενικότητας», ανθρώπινες μορφές.

Φτάνει, τέλος, στα πλέον προβεβλημένα έργα του Ντίκου Βυζάντιου, από τη δεκαετία του ΄80 μέχρι τον θάνατό του το 2007, με τις συμβολικές νεκρές φύσεις με τα μαραμένα μαρούλια, τα τοποθετημένα όπως ένας νεκρός φρέσκα κρεμμυδάκια και τις φιγούρες που αποτυπώνονται μεμονωμένες ή σε ζευγάρια και δείχνουν με την έλλειψη επικοινωνίας την αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου.

Ο θεατής τους μπορεί να διακρίνει εκεί και χάρη στην προσεκτική, αριστοτεχνική θα τολμούσα να πω, από τον επιμελητή διάταξή τους, τις αρετές τους. Αναφέρομαι στην επιλεκτική χρήση του λευκού, στον ανοίκειο κερματισμό του ζωγραφικού χώρου σε επικλινείς επιφάνειες που φανερώνει την αφομοίωση των διδαγμάτων του κυβισμού από τον Ντίκο Βυζάντιο. Μιλώ ακόμα για τη ζύμωση των αρχών της βυζαντινής τέχνης μέσα από τη διυλισμένη πρόσληψή της από τον πρωτοπόρο ζωγράφο του 16ου αιώνα Δομήνικο Θεοτοκόπουλο με εκείνων των αρχών του σουρεαλισμού που βλέπουμε στις βαμμένες με έντονα χρώματα ανθρώπινες φιγούρες του. Τα μικρά, φωτισμένα εκ των έσω, μέσα από τις σκοτεινές σκιές, κεφαλάκια με τα ορθάνοιχτα μάτια που έρχονται σε αντίθεση με τα επιμηκυμένα σώματά τους και τα διπλωμένα μανιεριστικά, όπως στους αγίους, δάχτυλα των χεριών τους.

Αναγνωρίζει έτσι τις φορμαλιστικές και χρωματικές αναζητήσεις ενός δημιουργού ικανού να μεταλλάξει το φανταστικό πεδίο σε μια πραγματική εσωτερικότητα μέσα από τις ρηξικέλευθες χρωματικές και φορμαλιστικές του αναζητήσεις.

«DICO BΥZANTIOS, ΑΝΕΙΚΟΝΙΣΜΟΣ-ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»

Ίδρυμα Βασίλης και Ελίζας Γουλανδρή, Χώρα Άνδρου

Διάρκεια έκθεσης: έως 22 Σεπτεμβρίου

Ώρες λειτουργίας: Τετ. - Κυρ. 11.00-15.00 και 18.00-21.00, Δευτ. 11.00-15.00

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL