Του Πάνου Τριγάζη*
Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Γαλλία, που προκλήθηκαν από το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων», υπενθύμισαν στην Ευρώπη και τον κόσμο τις επαναστατικές παραδόσεις της μεγάλης αυτής χώρας πενήντα χρόνια μετά τον Μάη του ’68.
Όπως είναι γνωστό, η μεγάλη Γαλλική Επανάσταση του 1789 ενέπνευσε τον Ρήγα Φεραίο, καθώς και άλλους πρωτεργάτες της Ελληνικής Επανάστασης κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Φιλικής Εταιρείας συμπεριλαμβανομένης.
Δεν είναι τυχαίο ότι το κίνημα των Φιλελλήνων, ως κίνημα διεθνούς αλληλεγγύης με την Επανάσταση του 1821, είχε ευρύτατη απήχηση και συμμετοχή εκ μέρους του γαλλικού λαού. Ωστόσο, μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, υπήρξε και νέο κύμα γαλλικού φιλελληνισμού, με πηγές έμπνευσης τόσο την εκθρόνιση του Όθωνα όσο και διαδοχικές κρητικές επαναστάσεις.
Κεντρικό πρόσωπο ή, αν θέλετε, κεντρικός ήρωας της εξέλιξης αυτής ήταν ο Γκουστάβ Φλουράνς (Gustave Flourens). Γάλλος δημοκράτης, μπλανκιστής και αντικληρικαλιστής συγγραφέας, που έλαβε ενεργό μέρος στην κρητική επανάσταση του 1866, ενώ στη συνέχεια, έχασε τη ζωή του όντας στρατηγός της Παρισινής Κομμούνας του 1871, σε ηλικία 33 ετών.
Gustave Flourens (1838-1871)
Πολυπράγμων, σε ηλικία 25 ετών δίδαξε στο Collège de France [τα μαθήματα εκείνα αποτέλεσαν το βιβλίο του Η ιστορία του ανθρώπου (Histoire de l’homme) (1863)] και μετέπειτα ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, όπου υπήρξε στρατιωτικός χρονικογράφος στην εφημερίδα La Marseillaise του Henri Rochefort.
Για τον σημαντικό ρόλο του στην κρητική επανάσταση, δικαίως ο Φλουράνς έχει χαρακτηριστεί «Μπάιρον της Κρήτης». Και πράγματι είχε πολλά κοινά με τον Λόρδο Βύρωνα, τον μεγάλο ποιητή και κορυφαίο των φιλελλήνων του 1821. Όπως ο Μπάιρον, έτσι και ο Φλουράνς έχασε τη ζωή του πολύ νέος.
Προέρχονταν και οι δύο από το κατεστημένο και έγιναν «ταξικοί αποστάτες» προσχωρώντας στην πλευρά των κοινωνικά αδύναμων και καταπιεσμένων όπου γης. Πολέμησαν και οι δύο όχι μόνο εκτός συνόρων, αλλά μέσα στις ίδιες τις χώρες τους, με τον Λόρδο Βύρωνα να τάσσεται υπέρ των εξεγερμένων λουδιτών (κλωστοϋφαντουργών) της Αγγλίας, τον δε Φλουράνς να συμμετέχει από ηγετική θέση στην εξέγερση των κομμουνάρων του Παρισιού.
Διακρίνονταν και οι δύο από επαναστατικό ρομαντισμό, με πηγή έμπνευσης για τον Μπάιρον τη Γαλλική Επανάσταση και ένα είδος ουτοπικού σοσιαλισμού για τον Φλουράνς, τον οποίον ο Μαρξ χαρακτήρισε «ιπποτικό και μεγαλόκαρδο».
Η Αριστερά της Ελλάδας έχει τιμήσει τον Γκουστάβ Φλουράνς μέσω του Γιάννη Κορδάτου και του Τάσου Βουρνά. «Η εκθρόνιση του Όθωνα τον ηλέκτρισε», κατά τον Γιάννη Κορδάτο, που προσθέτει ότι «ήρθε να αγωνιστεί για την Ελληνική Δημοκρατία», ενώ «πήρε μέρος και στις λαϊκές διαδηλώσεις». «Στα Ιονικά -συνεχίζει ο ιστορικός του εργατικού κινήματος- μαζί με τον Τσιπριάνι έστησαν οδοφράγματα στην Αιόλου - Ερμού».
Gustave Flourens (1838-1871)
Από την πλευρά του, ο Τάσος Βουρνάς έχει αφιερώσει στον Φλουράνς πολλές σελίδες στο βιβλίο του Ρόκος Χοϊδάς, το Ξεκίνημα της Φωτιάς, όπου και ο ίδιος πρωτοδιάβασα για τον Γάλλο επαναστάτη σοσιαλιστή.
Υπενθυμίζω τι έγραψε για τον Φλουράνς την επαύριον της εκτέλεσής του η γαλλόφωνη εφημερίδα της Αθήνας L’ Indépendance Hellénique. «Ως άπαντες οι πεπεισμένοι δημοκράται, επίστευεν εις το μέλλον της Παγκοσμίου Δημοκρατίας, εις την λαϊκήν κυριαρχίαν, εις τα δικαιώματα των λαών να αποτινάξουν τον ζυγόν των τυράννων των». Ας σημειωθεί ότι πολιτικά ο Φλουράνς ήταν φίλος του Μπλανκί, ωστόσο ηγήθηκε και δικής του επαναστατικής ομάδας.
Στα 180 χρόνια από τη γέννησή του τιμούμε τον Γκουστάβ Φλουράνς με εκδήλωση στον Βύρωνα υπό τον τίτλο "Γκουστάβ Φλουράνς, ο Μπάιρον της Κρήτης", εκδήλωση που πραγματοποιείται την Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2018 και ώρα 6 μ.μ. στην αίθουσα ΚΑΠΗ Δήμου Βύρωνα, στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Καλλιπόλεως, με ομιλήτρια την ιστορικό Ξένια Μαρίνου, διδάκτορα του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό
