Στολισμένη με τα χρυσά της βραχιόλια, τα δαχτυλίδια και το περιδέραιό της, με μια πόρπη με ανάγλυφο καμέο, μαζί με γυάλινα και μεταλλικά αγγεία, με κτερίσματα πλουμιστά οδηγήθηκε στον τάφο της. Έζησε στα αυτοκρατορικά χρόνια της ρωμαϊκής περιόδου, ανάμεσα στον 2ο και 3ο μ.Χ. αιώνα. Πρέπει να ήταν σπουδαία αυτή η δέσποινα όπως μαρτυρούν τα κοσμήματά της. Νεικώ λεγόταν, όπως μαρτυρά το όνομα της επιγραφής που βρέθηκε χαραγμένο σε πέτρα, στο μαυσωλείο που στέγασε τον πλούσια κτεριμμένο τάφο της.
Το καλοδιατηρημένο ναόμορφο μαυσωλείο της όψιμης αρχαιότητας που αργότερα μετατράπηκε σε τρουλλαίο βυζαντινό ναό, όπως σημειώνει το υπουργείο Πολιτισμού, "αποτελεί ένα εντυπωσιακού παλίμψηστο αρχαιότητας και Μεσαίωνα, μοναδικό στον ελλαδικό χώρο".
Έκπληκτη η ομάδα αποκατάστασης του μνημείου της Επισκοπής Σικίνου, την περασμένη εβδομάδα, βρέθηκε μπροστά στον ασύλητο τάφο της επιφανούς γυναίκας, ένα εντυπωσιακό, πολύ μεγάλης σημασίας εύρημα.
"Η ταφή ήταν τοποθετημένη σε μια κρύπτη στο υπόγειο όπου δεν μπορούσε κάποιος να την εντοπίσει" λέει ο Δημήτρης Αθανασούλης, προϊστάμενος της εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και επικεφαλής της ομάδας αποκατάστασης του ναού της Επισκοπής. "Το μνημείο ήταν συλημένο, όχι όμως και ο τάφος, γιατί αυτοί που τον κατασκεύασαν μερίμνησαν ώστε να είναι σε ένα τυφλό σημείο του υπογείου που να μην μπορεί κανείς να τον εντοπίσει" εξηγεί.
Ο Δημήτρης Αθανασούλης κάνει λόγο για "επιφανή γυναίκα", αφού "όταν χτίζεται για κάποιον τέτοιου είδους ταφικό μνημείο σημαίνει ότι πρόκειται για σημαίνον πρόσωπο". Εξηγεί πως "σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα της έρευνας, φαίνεται ότι το μαυσωλείο έχει χτιστεί γι' αυτήν και έχει ταυτιστεί, αφού βρήκαμε το άγνωστο μέχρι σήμερα ταφικό επίγραμμα που αναφέρει μεταξύ άλλων και το όνομα της γυναίκας". Σ' αυτό το σημείο εντοπίζεται, σύμφωνα με τον κ. Αθανασούλη, η σπουδαιότητα του ευρήματος. "Η σημασία του δεν έγκειται μόνο στο γεγονός ότι βρέθηκε ασύλητος ο τάφος αλλά και στο ότι πλέον μπορούμε να ταυτίσουμε το πρόσωπο για το οποίο κτίστηκε αυτό το κτήριο. Έχουμε δηλαδή ένα επώνυμο οικοδόμημα, έχουμε τη νεκρή και την επιγραφή με το όνομά της".
Επιπλέον ο κ. Αθανασούλης επισημαίνει τη σημασία της ανακάλυψης σε ό,τι αφορά την ιστορική γνώση της περιόδου που έζησε η Νεικώ. "Μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την αυτοκρατορική περίοδο στις Κυκλάδες και το Αιγαίο ευρύτερα. Είναι μια περίοδος για την οποία δεν υπάρχουν τόσα στοιχεία όσα για άλλες. Αλλάζει η εικόνα που έχουμε για τη Ρωμαιοκρατία στις Κυκλάδες".
Από τον τάφο περισυνελέγησαν επίσης και άλλα μικροευρήματα καθώς και οργανικά σπαράγματα της ενδυμασίας της νεκρής. Όλα αυτά τα στοιχεία βρίσκονται στο μικροσκόπιο της έρευνας καθώς τα ευρήματα έχουν μεταφερθεί στα εργαστήρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων για συντήρηση και μελέτη.
Το έργο της αποκατάστασης του ιδιαίτερου και πολύ σημαντικού μνημείου της Επισκοπής Σικίνου υλοποιείται από το 2017, με πιστώσεις του επιχειρησιακού προγράμματος ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, προϋπολογισμού 750.000 ευρώ. Εκτός από τον επικεφαλής του έργου Δημήτρη Αθανασούλη, στην ομάδα επίβλεψης του έργου συμμετέχουν οι Θέμης Βάκουλης, Μαρία Κονιώτη και Ελένη Γεωργούλη. Υπεύθυνοι για τη συντήρηση είναι οι Γιάννης Σταϊκόπουλος και Νίκος Βίττης.
Πόλυ Κρημνιώτη
