Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
20.2°C23.8°C
3 BF 42%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
19.1°C22.7°C
2 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.0°C19.9°C
4 BF 60%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
18.8°C20.8°C
5 BF 45%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C22.9°C
3 BF 31%
Μια προδιαγεγραμμένη κατάρρευση;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μια προδιαγεγραμμένη κατάρρευση;

Της Ζωής Λιβανίου*

Η Δημοτική Αγορά της Χαλκίδας βρίσκεται στην καρδιά της σύγχρονης πόλης και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα πλέον ιστορικά κτηριακά αποθέματα του Δήμου Χαλκιδέων.

Η Δημοτική Αγορά της Χαλκίδας ακολούθησε τα ιστορικά γεγονότα της πόλης. Εξελίχθηκε μορφολογικά σύμφωνα με τα επικρατούντα ανά εποχή αρχιτεκτονικά ρεύματα. Έτσι, από το παζάρι της Τουρκοκρατίας έξω από τα τείχη της καστρόπολης, που σήμερα δεν υπάρχει, έγινε η ανοικτή αγορά προς μια εσωτερική πλατεία (Α' φάση 1895) και τελικά το κτήριο που με έμφαση στις κατασκευαστικές δυνατότητες του σκυροδέματος (Β' φάση 1935) εκφράζει τον νέο τρόπο ανάπτυξης της κατανάλωσης και του λιανικού εμπορείου, με έμβλημα τη βιτρίνα και τον καθορισμό των αξόνων κίνησης μέσω διαδρόμων.

Η Δημοτική Αγορά της Χαλκίδας σήμερα έχει το ξεχωριστό προνόμιο να διατηρεί και τις δύο ιστορικές κατασκευαστικές φάσεις σε ένα πολεοδομικό συγκρότημα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η Β' φάση της αγοράς είναι το αποτέλεσμα ενός από του πρώτους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στην Ελλάδα όπου το Α' βραβείο κέρδισαν οι αρχιτέκτονες Σ. Κυδωνιάτης και Γ. Βαγιανός.

Από τη δεκαετία του '80 η λειτουργία της Δημοτικής Αγοράς άρχισε να φθίνει. Τόσο οι ενοικιαστές όσο και η Δημοτική Αρχή αντιμετωπίζουν το κτηριακό συγκρότημα με πλήρη αδιαφορία. Τα καταστήματα γίνονται αποθηκευτικοί χώροι και οι κύριες λειτουργίες στεγάζονται πλέον σε παραπήγματα αλλοιώνοντας μαζί με τις φθορές του χρόνου τη φυσιογνωμία του κτηριακού συγκροτήματος. Το 2004 κρίνεται επείγουσα η κατεδάφισή της. Μετά από παρέμβαση ομάδας πολιτών επιτυγχάνεται η παρέμβαση του ΥΠΠΟ, η κατεδάφιση αποτρέπεται και τίθεται θέμα επανεξέτασης του χαρακτηρισμού της ως νεωτέρου μνημείου.

Το 2006 με υπουργική απόφαση το κτηριακό συγκρότημα της Δημοτικής Αγοράς χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο μνημείο. Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με απόφασή του, μετά από προσφυγή της Δημοτικής Αρχής, ακύρωσε την Υπουργική Απόφαση για τυπικούς λόγους.

Μετά από πιέσεις της Ομάδας Πολιτών για τη διάσωση της Δημοτικής Αγοράς και αρκετές καθυστερήσεις, το 2015, με την με αριθμ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΠΑΝΣΜ/340156/37789/976 και ΦΕΚ /ΑΑΠ/8/19.01.15, χαρακτηρίζεται ως μνημείο η μετωπική πτέρυγα και η διατήρηση του περιγράμματος και του όγκου των υπολοίπων τμημάτων της αγοράς.

Το 2016 η Δημοτική Αρχή προχωρά στη διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίων και τον Μάρτιο του 2017 δημοσιεύονται τα αποτελέσματα για την αποκατάσταση και ανάδειξη του κτηριακού συγκροτήματος. Σήμερα η διαδικασία φαίνεται ότι βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης της μελέτης εφαρμογής, με τους μελετητές και τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ σε συνεχείς συνεννοήσεις.

Τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπισε η Δημοτική Αγορά της Χαλκίδας οφείλονταν κυρίως στην έλλειψη σεβασμού, στην αδιαφορία και απαξίωση απέναντι τόσο στη δημόσια περιουσία όσο και στην ιστορική μνήμη.

Η ελλιπής συντήρηση τα τελευταία σαράντα χρόνια, η αργοπορία και τελικά η απουσία φύλαξης είχαν ως αποτέλεσμα τόσο τις εκτεταμένες φθορές όσο και την απογύμνωση των κτηρίων από τα περισσότερα διακοσμητικά τους στοιχεία (τις χειροποίητες σφυρήλατες σιδεριές και τα φανάρια της πρόσοψης του Μεσοπολέμου), αλλά και την καταστροφή δομικών τμημάτων όπως πρόσφατα συνέβη με την κατάρρευση τμήματος του προβόλου στην πρόσοψη της Β'Φάσης.

Οι δημοτικές αγορές αποτελούν μια πραγματική ανάγκη στη λειτουργία των πόλεων διαχρονικά από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και αναφέρονται σε ένα τύπο εμπορίου που έχει κυρίως να κάνει στην ανθρώπινη συναναστροφή μέσω της εμπορικής συναλλαγής, δημιουργώντας κοινωνικές αξίες και συμπεριφορές.

Είναι γεγονός ότι σήμερα ο τρόπος διαβίωσης και η καθημερινότητα συχνά ακολουθεί άλλες, πιο απρόσωπες διαδικασίες και η προμήθεια των υλικών αγαθών με ευκολία μπορεί να γίνει στους απρόσωπους και ήσυχους διαδρόμους των super markets και των υπεραγορών η μέσω μιας οθόνης στις άγνωστες διαδρομές των διαδικτυακών καταστημάτων.

Εδώ και χρόνια παρακολουθούμε να γκρεμίζονται οι ιστορίες, να φορτώνουν τσιμέντο τις γειτονιές, να γίνονται απάνθρωπες οι πόλεις που γεννηθήκαμε, που αγαπήσαμε και που στις αλάνες και τα δρομάκια τους παίξαμε παίρνοντας βαθιές ανάσες απ' τα γιασεμιά στις αυλές.

Μην αφήσουμε να χαθεί η ευκαιρία να σώσουμε ό,τι απομένει, να κρατήσουμε ένα μικρό κομμάτι ιστορίας στην καρδιά της πόλης, αυτής που ο Γιάννης Σκαρίμπας (από τη συλλογή ΟΥΛΑΛΟΥΜ) ύμνησε στο ποίημά του.

Νάν' σπασμένοι οι δρόμοι, νά φυσάει ο νότος
κι εγώ καταμονάχος καί νά λέω: τί πόλη!
νά μήν ξέρω άν είμαι -μέσα στήν ασβόλη-
ένας λυπημένος πιερότος!

Φύσαε -είπα- ο νότος κι έλεγα: Η Χαλκίδα,
ώ Χαλκίδα -πόλη (έλεγα) καί φέτος
ήμουν -στ' όνειρό μου είδα- Περικλέτος,
πάλι Περικλέτος ήμουν -είδα...

Έτσι έλεγα! Ήσαν μάταιοί μου οι κόποι
πάν' σέ ξύλο κούφιο, πρόστυχο, ανάρια,
ως θερία, ως δέντρα -αναγλυμένοι- ως ψάρια
τά όνειρά μου (μούμιες) κι οι ανθρώποι.

Τώρα; Πόλη, τρέμω τά γητέματά σου
κι είμαι ακόμα ωραίος σάν τό Μάη μήνα,
κρίμα, λέω, θλιμμένη νάσαι κολομπίνα
καί νά κλαίω εγώ στά γόνατά σου.

Έτσι νάν' σπασμένοι, νά φυσά απ' τό νότο
καί μέ πίλο κλόουν νά γελάς, Χαλκίδα:
Άχ, νεκρόν στό χώμα -νά φωνάζεις- είδα
έναν μου ακόμη πιερότο!..

* Η Ζωή Λιβανίου είναι βουλευτής Εύβοιας του ΣΥΡΙΖΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL