Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.1°C20.7°C
2 BF 52%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
16.5°C18.5°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 70%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.4°C18.0°C
4 BF 52%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C19.9°C
3 BF 40%
Τα πλίνθινα χωριά της λήθης...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τα πλίνθινα χωριά της λήθης...

"Αυτά τα χωριά φέρουν ένα αρχιτεκτονικό και ιστορικό βάρος, κουβαλάνε μνήμη και μια ιστορία τρομερή" λέει ο Άγγελος Σινάνης για τα Κορέστεια, τα 22 ξεχασμένα χωριά της Καστοριάς και της Φλώρινας, στο τριεθνές Ελλάδας, Αλβανίας π. Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας Μακεδονίας. Στο βιβλίο του "Κορέστεια, τα χωριά της λήθης" επιχειρεί να επαναφέρει στη μνήμη "μια καταπληκτική περιοχή", τη μοναδική στη χώρα μας η οποία διαθέτει αμιγώς πλινθόκτιστους οικισμούς, που δείγματά τους διασώζονται από τα τέλη του 19ου και της αρχές του 20ού αιώνα. "Η αρχιτεκτονική τους δεν συναντάται πλέον στη χώρα μας. Το τελευταίο σπίτι χτίστηκε μετά την Κατοχή, λίγο πριν ξεκινήσει ο Εμφύλιος", λέει ο συγγραφέας, που περιηγήθηκε για περισσότερο από ένα χρόνο στην Κοινότητα Κορεστείων, περπάτησε τα σοκάκια των χωριών, μίλησε με τους κατοίκους τους, φωτογράφησε, έψαξε τη βιβλιογραφία και τις πηγές και αποφάσισε να καταγράψει την αρχή και το τέλος τους, τις αρχιτεκτονικές και δομικές ιδιαιτερότητές τους, το ιστορικό απόθεμα και τη διαδρομή τους στη δίνη της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.

Το βιβλίο συνθέτει και καθιστά άμεσα προσιτή τη διάσπαρτη και ποικίλη ιστορική «ύλη» που έχει αποκαλυφθεί για τις κοινότητες των Κορεστείων νομού Καστοριάς και Φλώρινας. Οι σελίδες του προσφέρουν μια συνεκτική παρουσίαση της κοινωνικής και της ιστορικής διαδρομής του τόπου και των κατοίκων του, πολύ πριν αλλά και μετά την ενσωμάτωση του 1912 - 1913 στον ελληνικό κορμό, φτάνοντας ώς τις μέρες μας. Παραθέτει στον άξονα του χρόνου πληροφορίες για τα αρχαιολογικά δεδομένα, τα θρησκευτικά και άλλα μνημεία, τους πρώτους αλλά και τους νυν οικιστές, τις κοινότητες, τις κοινωνίες και τις εργασίες τους, με αναφορές στην ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική της ωμής - ηλιοψημένης πλίνθου.

"Τα πλιθιά από τα οποία κατασκευάζονταν τα σπίτια στα Κορέστεια ήταν ένα μείγμα λάσπης και άχυρου που θεωρείται στις μέρες μας το καλύτερο οικολογικά δομικό υλικό καθώς εξασφαλίζει ζέστη τον χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι. Στη Σουηδία μάλιστα έχουν πάρει δείγματα από τα Κορέστεια προκειμένου να μελετήσουν την αντοχή, τη στατικότητα και την εν γένει συμπεριφορά αυτού του δομικού υλικού στις καιρικές συνθήκες", λέει ο Άγγελος Σινάνης για τους πλινθόκτιστους οικισμούς που όμοιούς τους σήμερα συναντάμε στη Βουλγαρία και κάποιους στη Ρουμανία.

Το μόνο πέτρινο στοιχείο αυτών των σπιτιών είναι τα θεμέλιά τους καθώς ήταν φτιαγμένα από ποταμόπετρες. "Υπάρχουν ακόμα κάποια αρχοντικά που σε εντυπωσιάζουν και προκαλούν δέος με την κομψότητα, τους αρχιτεκτονικούς διάκοσμους, δείγματα πλούτου των ιδιοκτητών τους". Εντύπωση, κατά τον συγγραφέα, προκαλεί επίσης "πόσο λειτουργικά ήταν, έτσι που να εξυπηρετούν τις ανάγκες της οικογένειας και τις ανάγκες της αγροτικής ή κτηνοτροφικής παραγωγής χωρίς να χάνουν την αρχοντιά τους".

Ιδιαίτερη ωστόσο ήταν η μέριμνα του συγγραφέα να αποτυπωθεί στις σελίδες του βιβλίου το βαρύ ιστορικό φορτίο που κουβαλά η περιοχή και ο αντίκτυπος των γεγονότων στην εξέλιξη των Κορεστείων. "Το βιβλίο επικεντρώνεται στην περίοδο πριν τον Μακεδονικό αγώνα και μέχρι τα μετεμφυλιακά χρόνια, όπου φεύγει η πλειοψηφία των κατοίκων τους, διωγμένοι ως αριστεροί, αφού οι περισσότεροι είχαν ενταχθεί στον Δημοκρατικό Στρατό και εκ των πραγμάτων μετά την πτώση του Γράμμου ακολούθησαν την πορεία που πήραν όλοι οι μαχητές του Δ.Σ. προς τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης" λέει ο συγγραφέας εξηγώντας ότι "η οριστική εγκατάλειψη των χωριών ήρθε το 1970 όταν οι εναπομείναντες κάτοικοί τους πήγαν στον νέο οικισμό που οι ντόπιοι μεταξύ τους αποκαλούν Γάβρο".

Κρανιώνα, Γάβρος, Χάλαρα, Μαυρόκαμπος, Μοσχοχώρι, Ανταρτικό, Τρίγωνο, Πράσινο, Σφήκα, Κώτας, Μελάς, Βαψώρι, μερικά από τα χωριά της λήθης. Όλα τους "φέρουν ώς τις μέρες μας στους τοίχους ανεξίτηλα τα σημάδια που άφησε ο Εμφύλιος πόλεμος (1946-1949)", λέει ο Άγγελος Σινάνης. "Αυτή η δεκαετία του 1940 ανέκοψε βίαια μια ανοδική δημογραφική τάση και μια σχετική ευημερία των χωριών. Υποστηρίζεται ότι σε αυτόν ιδίως τον σλαβόφωνο θύλακα τερματίστηκε η παλιά διαμάχη των βουλγαροφρόνων Εξαρχικών εναντίον των ελληνοφρόνων Πατριαρχικών ως διαμάχη μεταξύ των Μακεδονιστών κομμουνιστών εναντίον εθνικοφρόνων Ελλήνων, παρασύροντας μεγάλο τμήμα του πληθυσμού εκτός Ελλάδας".

Ενδεικτικά τα στοιχεία των πληθυσμιακών συγκρίσεων που καταγράφονται στο βιβλίο: Τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο πληθυσμός των χωριών έφτανε τους 11.515 κατοίκους, στην απογραφή του 1951 καταμετρήθηκαν 4.613, ενώ σήμερα έχουν απομείνει 1.172, ανάμεσα στους οποίους υπολογίζονται και όσοι απλώς πάνε από τη Φλώρινα ή την Καστοριά για να απογραφούν. "Αυτό το αποτέλεσμα προέρχεται από την επί σειρά ετών πολιτική οργή της ελληνικής διοίκησης ενάντια στον ντόπιο πληθυσμό των ορεινών-παραμεθόριων περιοχών, οι οποίες στιγματίστηκαν από την εμπλοκή τους στο αριστερό κίνημα της δεκαετίας του 1940", λέει ο Άγγελος Σινάνης. "Στην ιστορία του καθενός από αυτά, ο αναγνώστης του βιβλίου θα εννοήσει πώς μεθοδεύτηκε αυτή η αποδυνάμωση και πώς μέχρι σήμερα πληρώνουν το τίμημα της ιδιαιτερότητάς τους με τη μόνη λύση που τους είχε απομείνει, τη μετανάστευση. Αρκεί να δούμε ότι οι μετανάστες πρώτης, δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς από το Ανταρτικό Φλώρινας, είναι περίπου 7.000 μόνο στο Τορόντο του Καναδά".

Για τον Άγγελο Σινάνη, ωστόσο, καταγράφεται και μια ακόμα παράμετρος στην προσπάθεια να επαναφέρει στη μνήμη τα χωριά της λήθης. "Ουσιαστικά έγραψα αυτό το βιβλίο και ως μια έκκληση για επαγρύπνηση της πολιτείας, της Αυτοδιοίκησης, των πανεπιστημίων, προκειμένου να διασωθούν μερικές απ' αυτές τις πλίνθινες κατοικίες, να διασωθεί δηλαδή ένα κομμάτι της ιστορικής και αρχιτεκτονικής μας μνήμης", λέει, συμπληρώνοντας ότι "κάθε σχολή αρχιτεκτονικής θα μπορούσε να υιοθετήσει από μια τέτοια κατοικία ώστε να ανακαινιστεί και να αποτελεί πρότυπο για τα μαθήματά της".

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL