Μία ημέρα προτού συμπληρώσει τα 96 του χρόνια, πέθανε στη Ρώμη ο κορυφαίος Ιταλός ιστορικός του 20ού αιώνα Κλάουντιο Παβόνε, που συνέδεσε το όνομά του με τη μελέτη του φασισμού και της Αντίστασης αναδεικνύοντας θεματικές όπως "η συνέχεια του κράτους" από τον φασισμό μέχρι τον μεταπόλεμο ή οι "τρεις πόλεμοι" που συναποτέλεσαν την Αντίσταση (πατριωτικός, ταξικός και εμφύλιος).
Γεννημένος στη Ρώμη το 1920, ο Κ. Παβόνε πήρε μέρος στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές σοσιαλιστικών σχηματισμών, συνελήφθη το 1943 και μεταφέρθηκε στο Μιλάνο, όπου μετά την απελευθέρωσή του θα πάρει μέρος στις τελευταίες μάχες για την πτώση του φασισμού.
Μεταπολεμικά εργάστηκε στα κρατικά αρχεία συντελώντας στην αναδιοργάνωσή τους αλλά και στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για την πρόσβαση σε αυτά. Οι πρώτες του έρευνες αφορούσαν την ιταλική ενοποίηση, ενώ το 1959 στράφηκε στην επίδραση του πνεύματος του Ριζορτζιμέντο στον φασισμό και τον αντιφασισμό.
Άνοιξε έτσι τον δρόμο για τις μελέτες του για τη "συνέχεια του κράτους" (1974) και το μείζον έργο του Ένας εμφύλιος πόλεμος: Δοκίμιο για την ηθική της Αντίστασης (1991) -όπου εμφύλιος (civile) εννοείται ο πόλεμος των πολιτών-, το οποίο ξεσήκωσε έντονη πολεμική καθιερώνοντας τον Παβόνε ως εκφραστή ενός "αριστερού αναθεωρητισμού".
