Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Η αργυροχοΐα των Ιωαννίνων βρήκε στέγη στο Ιτς Καλέ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η αργυροχοΐα των Ιωαννίνων βρήκε στέγη στο Ιτς Καλέ

Από τον ήχο του σφυριού στο χέρι του τεχνίτη καθώς σκαλίζει το ασήμι στην οθόνη της εισόδου μέχρι την πλουμιστή αργυρή καντήλα που φωτίζει τα πρώτα βήματα στο ισόγειο, ο επισκέπτης έχει ήδη μεταφερθεί σε έναν άλλο χρόνο. Το ασήμι και το χρυσό που έθρεψε και παράλληλα ανέδειξε σε κορυφαίους τεχνίτες τους Γιαννιώτες από την εποχή των ισναφιών και την ονομαστή οικογένεια ασημιτζήδων, τους Σουγδουρήδες, μέχρι τον Αθανάσιο Τζημούρη, τον Χριστόδουλο Πανταζή, τους αδελφούς Ποντίκη που μεγαλούργησαν στον 18ο και 19ο αι. και άλλους ανώνυμους τζοβαεριτζήδες και χρυσικούς που γέννησε το βλαχοχώρι Καλαρρύτες, δίνουν το χρώμα και τον τόνο στο Μουσείο Αργυροχοΐας, το ένατο Μουσείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς που εγκαινιάστηκε το Σάββατο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, παρουσία της κυβερνητικής εκπροσώπου Όλγας Γεροβασίλη που εκπροσώπησε την κυβέρνηση, του π. Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, του αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου, του δημάρχου Ιωαννίνων Θωμά Μπέγκα και εκπροσώπων της πολιτικής, τοπικών φορέων κ.ά.

Η σπουδαία τέχνη των αργυροχόων των Ιωαννίνων και μαζί μια πολύτιμη παράδοση αιώνων βρήκαν τη στέγη τους στον δυτικό προμαχώνα, εκεί που στεγάζονταν τα μαγειρεία του Ιτς Καλέ των Ιωαννίνων. Στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, με το οποίο το ΠΙΟΠ ολοκληρώνει τον κύκλο των θεματικών του μουσείων, ξεδιπλώνεται ανάγλυφα η ιστορία της αργυροτεχνίας, οι ονομαστοί της τεχνίτες και τα εντυπωσιακά τους έργα από τη μεταβυζαντινή περίοδο μέχρι τις μέρες μας. Μια ιστορία που ξεδιπλώνεται σαν παραμύθι που ιστορείται σε έναν παραδοσιακό γιαννιώτικο οντά, φέροντας όμως τη σφραγίδα της επιστημονικής έρευνας και των τελευταίων επιτευγμάτων της τεχνολογίας.

Μια φορά κι έναν καιρό λοιπόν... και η ιστορία στο μουσείο ξεκινά από το ισόγειο, τον χώρο που ο επισκέπτης ενημερώνεται για το ιστορικό πλαίσιο, την τέχνη και τις τεχνικές της, τα εργαλεία, τους τεχνίτες και τους παραγγελιοδόχους των έργων τους. Ο χειροκίνητος κύλινδρος για την έλαση του ασημιού σε φύλλα, το αυθεντικό γιαννιώτικο εργαστήριο, τα παραδοσιακά εργαλεία σφυρηλάτησης και χύτευσης, οι κόφτες, τα σφυριά, ο μασγαλάς, οι σέγες, τα ψαλίδια, αλλά και η εξέλιξή τους στα μέσα του 20ού αιώνα με την ηλεκτροκίνητη βούρτσα να αντικαθιστά τον μασγαλά, το φλόγιστρο να παίρνει τη θέση του λυχναριού, όλα έχουν τη θέση τους. Μαζί και το κασελάκι του χρυσικού και του κουγιουμτζή για τα μικρά εργαλεία του και τα συρτάρια που μαζευόταν τα ρινίσματα του μετάλλου.

Κι επειδή αυτή η τέχνη διαθέτει ξακουστούς τεχνίτες-καλλιτέχνες που κόσμησαν με το έργο τους σπίτια, εκκλησίες, οντάδες και όμορφες κυράδες, στο πρώτο επίπεδο του μουσείου ο επισκέπτης μαθαίνει τα ονόματά τους και όλα όσα έχει αποκαλύψει η επιστημονική έρευνα για τα έργα τους, μαθαίνει για τις τεχνικές που ακολουθούσαν για να δώσουν μορφή στα ασημένια ελάσματα και να διακοσμήσουν τελικά τα ασημικά. Η συρματερή, το σαβάτι, το ανάγλυφο, αναδεικνύονται ανάγλυφα από τις προθήκες, τις οθόνες και τις διαδραστικές εγκαταστάσεις και παιχνίδια.

Όμως όλο το μεγαλείο του ασημιού και η μαεστρία των τεχνιτών ξεδιπλώνεται στο δεύτερο επίπεδο του μουσείου, εκεί που η μόνιμη έκθεση με τα κομψοτεχνήματα της ηπειρώτικης τέχνης αναδεικνύεται με τον πλέον ευφάνταστο τρόπο στις αιωρούμενες, ειδικά φωτισμένες προθήκες. Φημισμένα σαμντάνια (κηροπήγια), όπλα οπλαρχηγών, φυλακτά χριστιανών και Εβραίων, τούρκικα χαϊμαλιά (φυλακτά), πένες και καλαμάρια. Θρησκευτικά και κοσμικά αντικείμενα, όπλα όπως τα γιαταγάνια που κόσμησαν οι Γιαννιώτες τεχνίτες και δώρισε ο Καποδίστριας στους οπλαρχηγούς. Ασημένια κουταλοπίρουνα, κουτιά συρματερά, ζάρφια για να σερβίρεται ο καφές, πιάτα, ρολόγια, ταμπακέρες. Αντικείμενα του σπιτιού δηλαδή, των λογίων και των κομψών Γιαννιωτών, αντικείμενα-σύμβολα κύρους, οικονομικής ευμάρειας και κοινωνικής καταξίωσης. Και μαζί περίτεχνα κοσμήματα, κορώνες και νυφικά διαδήματα, πόρπες, διπλά κιουστέκια όπως ονομάζονται τα κρεμαστά κοσμήματα που εικονίζουν έναν σταυραετό κοσμημένο με σαβάτι, χαρχάλια που στόλιζαν τους γυναικείους λαιμούς, βραχιόλια και δαχτυλίδια. Με τον ίδιο τρόπο παρουσιασμένα, φωτισμένα από κάτω, και αντικείμενα που άλλαζαν χρήση με το πέρασμα του χρόνου, όπως το καπάκι από τεκελίκι που από κόσμημα έγινε καπάκι αντικειμένου, ή η πόρπη που έγινε κορνίζα, αλλά και εκκλησιαστικά σκεύη.

Το ξύλινο δάπεδο που αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφικές εργασίες που προηγήθηκαν της αναστήλωσης, ο ειδικός φωτισμός και το μπορντό, χρώμα-κατατεθέν, προσθέτουν τη δική τους πινελιά σ' αυτές τις δυο στάθμες του προμαχώνα της νοτιοανατολικής ακρόπολης. Η μόνη γωνιά του Κάστρου που μέχρι το 2008 έμενε λίγο πιο σκοτεινό από το υπόλοιπο μνημείο που ήδη είχε ανακαινίσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων από τη δεκαετία του '80 οπότε και ξεκίνησε η ανάδειξή του από τον αείμνηστο Δημήτρη Κωστάντιο. Με τις πρώτες μελέτες να εκπονούνται το 2008, οι εργασίες αποκατάστασης, σε στενή συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία και την τοπική Εφορεία ξεκίνησαν το 2012 και παρέδωσαν έξι χρόνια μετά τον δυτικό προμαχώνα και τα μαγειρεία στην αρχική τους μορφή. Και με τις δυο καμινάδες που είχαν γκρεμιστεί να ξαναφτιάχνονται με οδηγό δυο σπάνιες φωτογραφίες που τις εικόνιζαν πάνω από τα μαγειρεία.

Σ' αυτήν τη "συνεργασία πρότυπο" αναφέρθηκαν άλλωστε τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και η κυβερνητική εκπρόσωπος στα εγκαίνια του μουσείου. Ο κ. Παυλόπουλος παραλληλα επισήμανε ότι " η οικονομία, το τραπεζικό σύστημα δεν ζουν ως απομονωμένοι χώροι, αλλά ζουν στην κοινωνία και οφείλουν να προσαρμόζονται στις αρχές και στις αξίες της κοινωνίας στην οποία αναπτύσσονται". Τόνισε, δε, ότι "οι τράπεζες, των οποίων σεβόμαστε την ανεξαρτησία, οφείλουν και εκείνες να σέβονται την παράδοση του τόπου μέσα στον οποίο αναπτύσσονται". Έκανε ειδική αναφορά στην πρόεδρο του ΠΙΟΠ Σοφία Στάικου ευχόμενος και οι επόμενες διοικήσεις της Τράπεζας Πειραιώς να συνεχίσουν το έργο, ενώ χαρακτήρισε τον πρόεδρο του Ομίλου Πειραιώς Μιχάλη Σάλλα "μεγάλο Έλληνα, ο οποίος κατάλαβε την εποχή μας". Αναφέρθηκε επίσης στην αργυροχοΐα από την εποχή του Δεσποτάτου μέχρι τις μέρες μας.

"Οι παραδοσιακές τεχνικές στην επεξεργασία και την κατασκευή δεν αποτελούν απλά ιστορική ανάμνηση και κρίκο σύνδεσης με το παρελθόν μας. Σήμερα μπορούν να προσδώσουν την ξεχωριστή σφραγίδα ποιότητας, σε συνδυασμό με καινοτόμες εφαρμογές και νέες τεχνολογίες" επισήμανε η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη, ευχόμενη να αποδειχτούν μετριοπαθείς οι υπολογισμοί του μουσείου για 60.000 επισκέπτες ετησίως.

Από την πλευρά της, η πρόεδρος του ΠΙΟΠ αναφέρθηκε στην ολοκλήρωση του κύκλου των 9 θεματικών μουσείων που "αφορούν σε ολόκληρα κομμάτια της οικονομικής και πολιτιστικής ιστορίας της Ελλάδας" ευχόμενη η νέα διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς να συνεχίσει το ίδιο όραμα για το ΠΙΟΠ. Έκανε λόγο για εξωστρέφεια, με ανάπτυξη δράσεων στην κοινωνία και στο εξωτερικό και πρότεινε την πραγματοποίηση ετήσιου συνεδρίου με πρόγραμμα πανελλαδικών δράσεων διαδοχικά σε κάθε ένα από τα εννιά μουσεία σε συνεργασία με τους δήμους που τα φιλοξενούν.

Πλήθος πολιτικών εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τοπικών φορέων και του Τύπου έδωσαν το "παρών" στα εγκαίνια. Από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, τον επικεφαλής του Ποταμιού Στ. Θεοδωράκη, τους τοπικούς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννη Καραγιάννη, Γιάννη Στέφο, Μερόπη Τζούφη, Μάριο Κάτση, της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ κ.ά.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL