Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Ο Μεμέτ Τσολάκ και οι δύσκολοι δρόμοι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο Μεμέτ Τσολάκ και οι δύσκολοι δρόμοι

Του Σταμάτη Σακελλίων



Γεννήθηκε λίγο μετά το τέλος του μεγάλου πατριωτικού πολέμου στην Βέννα της Ροδόπης. Λες και τη ζωή του την άγγιξε το πνεύμα ενός άλλου Τούρκου. Του καπετάνιου του Δημοκρατικού Στρατού Μιχρί Μπεγλί ή, όπως τον λέγανε οι αντάρτες, του Καπετάν Κεμάλ, που και κείνου η ζωή, ίδιο σινεμά, ξετύλιξε ένα κομμάτι της στα βουνά της Θράκης στο όνομα του διεθνισμού και του οράματος της απελευθέρωσης των λαών. Με το που πέφτει η χούντα, ο Μεμέτ Τσολάκ ήξερε τον δρόμο του. Η Μεταπολίτευση τον βρίσκει στα μετερίζια της Αριστεράς και του ΚΚΕ. Στα 1977 θα κατέβει υποψήφιος βουλευτής με το ίδιο κόμμα. Η ζωή του ανήσυχη, το πνεύμα του το ίδιο. Εχθρός του ο εθνικισμός απ' όπου κι αν πήγαζε.

Ήταν ο πνευματικός μας πατέρας θα πει χρόνια αργότερα ο Μουσταφά Μουσταφά, το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς και πρώτος και σημερινός βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Ροδόπη και τη Θράκη. Ήταν αυτός που μπόλιασε με τις ιδέες του σοσιαλισμού και του διεθνισμού τα ανήσυχα παιδιά τότε της μειονότητας. Τότε, στα πέτρινα χρόνια, που ήταν δύσκολο νά 'ναι κανείς αριστερός, αλλά ακόμη πιο δύσκολο να είναι μειονοτικός και αριστερός. Γιατί η Μεταπολίτευση δεν είχε χτυπήσει την πόρτα της Θράκης. Τα βαθέα κράτη ήταν εκεί για να τιμωρήσουν όποιον δραπέτευε. Λογοτέχνης, ποιητής και δάσκαλος, οι στίχοι του ήταν πάντα προσανατολισμένοι σε αυτό που ποθούσε την απελευθέρωση από τα δεσμά. Πέθανε, πνίγηκε σ' ένα ποτάμι κοντά στο χωριό του, στα 1995. Γλίστρησε λένε.

Η ζωή του μια μάχη, τη μάχη αυτή που δίνουν "οι καταραμένοι" που δεν βολεύονται. Ανήκει στην κατηγορία των λησμονημένων. Των ποιητών που δεν τους έτυχε μια καλύτερη μοίρα. Των "αφανών" αριστερών που δίδαξαν. Αυτών που μετά τον θάνατό τους μόνο λίγοι αγαπημένοι σύντροφοι τους θυμούνται και τους τιμούν.

Ο Μεμέτ Τσολάκ ανήκει σ' εκείνη την κατηγορία των ανθρώπων που έδωσαν χωρίς να πάρουν. Και που η επίσημη εκφορά του λόγου, είτε της πλειονότητας είτε της μειονότητας, δεν είχε ποτέ τίποτε να πει γι' αυτόν και για την προσφορά του. Άλλωστε, θά 'ταν παράξενο να πει. Ίσως και υποκριτικό. Κι όταν χρόνια μετά ο Σύλλογος Επιστημόνων της Μειονότητας είχε κάνει ένα συνέδριο για τη λογοτεχνία της μειονότητας δεν υπήρχε ούτε μια εισήγηση για τον Μεμέτ Τσολάκ. Δεν θα μπορούσε τότε να υπάρχει. Συντρίφτηκε ανάμεσα στις μυλόπετρες των δύο εθνικισμών της περιοχής. Τούτο το σημείωμα δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει φιλολογική κριτική. Αλλά είναι ένα ελάχιστο δείγμα τιμής, τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο. Είναι χρέος πια της Αριστεράς να αναδείξει και να μιλήσει γι' αυτόν. Γιατί είναι χρέος της να θυμάται αυτούς που προσπάθησαν να αλλάξουν τον κόσμο, ακόμη κι αν ήταν από τη Θράκη, ακόμη κι αν ήταν ένας Τούρκος της μειονότητας. Επέλεξε τον δύσκολο δρόμο και αυτό πρέπει να ειπωθεί καθαρά. Στη μνήμη του αυτό το σημείωμα, γιατί η λήθη είναι το διαβατήριο για την κόλαση.

Άσπρα πουλιά

Στα μάτια τους η αγάπη,

στα μάτια τους η προσμονή,

στα μάτια τους η επαγρύπνηση,

ολονυχτίς στο πόστο τους

για τις μέρες της λευτεριάς.

Άσπρες οι φτερούγες τους,

άσπρο το πούπουλό τους,

καθάριες οι καρδιές τους.

Μην τα τρομάξετε,

μην τα πειράξετε,

είναι τρομαγμένα,

οι καρδιές τους χτυπούν δυνατά,

όπου και να 'ναι έτοιμες να σπάσουν.

Άσπρα πουλιά,

που πετάτε στους ορίζοντες,

απ' το Βορρά στο Νότο,

απ' την Ανατολή στη Δύση,

απ' τα χιονισμένα τα βουνά στην πυρακτωμένη έρημο,

στις φτερούγες σας όλη μας η ελπίδα.

Ελπίδα για τις αυριανές μέρες,

ελπίδα για τους ανθρώπους,

ελπίδα για έναν κόσμο,

ειρηνικό, γεμάτο αγάπη.

Μετάφραση: Έρμος Αργαίος

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL