Η Τζόσελιν Μπελ Μπερνέλ είναι αστροφυσικός από τη Βόρεια Ιρλανδία. Ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια παρατήρησε τα πρώτα πάλσαρ το 1967. Τα πάλσαρ είναι αστέρες νετρονίων με εξαιρετικά ισχυρό μαγνητικό πεδίο που περιστρέφεται με τεράστιες ταχύτητες γύρω από τον άξονά τους. Καθηγητής της Μπελ ήταν ο Άντονι Χιούις, στον οποίο χρεώθηκε ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα. Ο Χιούις βραβεύτηκε, μαζί με τον αστρονόμο Μάρτιν Ράιλ, με το Νόμπελ Φυσικής του 1974. Παρά το γεγονός ότι η Μπελ ήταν ο πρώτη που εντόπισε τα πάλσαρ, δεν συμπεριλήφθηκε στους παραλήπτες του βραβείου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μπελ-Μπερνέλ υπήρξε πρόεδρος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας και πρόεδρος του Ινστιτούτου Φυσικής του Λονδίνου. Στο παρακάτω βίντεο, το οποίο γυρίστηκε στο πλαίσιο των ομιλιών TEDx, η αστροφυσικός μιλάει για τις έμφυλες διακρίσεις στον χώρο της έρευνας. Είναι αρκετά ενδιαφέρουσα η σύντομη ιστορική αναδρομή της στη δεκαετία του 1950, όταν υπήρχαν διαφημίσεις για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται η «σωστή» γυναίκα ως νοικοκυρά και μητέρα. Σημειώνει ότι πολλά άλλαξαν από τότε στις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των φύλων και ότι ήταν ένας δρόμος με αρκετές δυσκολίες τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες. Το προσωπικό σχόλιο της Μπελ-Μπερνέλ διαπλέκεται με στατιστικές έρευνες και προτάσεις βελτίωσης της θέσης των γυναικών εντός της επιστημονικής κοινότητας.
Το σημαντικότερο, ωστόσο, σχόλιό της αποτελεί η έμφαση που δίνει στο στοιχείο της διαφοροποίησης. Αξιολογεί ως ιδιαίτερο κρίσιμο παράγοντα να αποτελούνται οι ερευνητικές ομάδες από ανθρώπους που ανήκουν σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα επιτυγχάνεται μεγαλύτερος πλουραλισμός στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η επιστήμη. Όταν συνεργάζονται άνθρωποι με διαφορετικά χαρακτηριστικά, τότε μπορεί να προκύψουν αναπάντεχα αποτελέσματα που θα οδηγήσουν την επιστημονική έρευνα σε αναπάντεχα μονοπάτια. Η Μπελ-Μπερνέλ αναγνωρίζει, δηλαδή, τη σημασία των δικτύων συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών υποκειμένων.
Δημήτρης Πετάκος
