«Κοίτα ψηλά στα αστέρια και όχι κάτω στα πόδια σου. Προσπάθησε να αναλογιστείς τι βλέπεις και να αναρωτηθείς τι είναι αυτό που κάνει το σύμπαν να υπάρχει. Να είσαι περίεργος»
Πού βρίσκεται όμως η περιέργεια στις καθημερινές ανακαλύψεις, στις μελλοντολογικές τοποθετήσεις και τις εκφράσεις αυτοθαυμασμού της επιστημονικής επικαιρότητας; Πώς μπορεί κανείς να αποφύγει το ενδεχόμενο η επιστήμη να φαίνεται ως μια «τυπική» διαδικασία που επαναλαμβάνει τον εαυτό της, εξυπηρετώντας απλώς πρακτικούς σκοπούς, κάτω από τις επιταγές μιας συνεχούς και αόριστης προόδου, αυτής των περισσότερων δημοσιεύσεων και των πιο υψηλών μετρικών;
Το επιστημονικό έργο του Στίβεν Χόκινγκ ήταν κατεξοχήν καθοδηγούμενο από την περιέργεια. Περιέργεια για την προέλευση του σύμπαντος, τους νόμους που το ορίζουν και το μέλλον του. Μια περιέργεια αρκετά δυνατή για να ξεπεράσει όχι μόνο τις δυσκολίες της έρευνας αλλά και τις πρακτικές δυσκολίες της ασθένειάς του, τροφοδοτώντας ένα ασύλληπτο πάθος για ζωή. Μια περιέργεια που οδήγησε στην καλύτερη κατανόηση του κόσμου μας.
Στη διδακτορική του διατριβή αποδεικνύει ότι το Σύμπαν προέρχεται από μια κατάσταση άπειρης πυκνότητας και μηδενικού μεγέθους, μια μοναδικότητα (singularity). Αυτή η κατάσταση δεν διαφέρει από την κατάσταση στην οποία καταλήγει μια μαύρη τρύπα. Εφαρμόζοντας την Κβαντική Θεωρία στη μελέτη των μαύρων τρυπών, πρότεινε ότι αυτές ακτινοβολούν (ακτινοβολία Χόκινγκ) και χάνουν ενέργεια, καθιστώντας δυνατή την εξαφάνισή τους. Αν όμως μια μαύρη τρύπα μπορεί να εξαφανιστεί, τότε τι συμβαίνει με την πληροφορία που «πέφτει» μέσα της; Η αρχική του πεποίθηση ήταν ότι αυτή χάνεται, κάτι που προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα. Εν τέλει πείστηκε ότι η πληροφορία αποθηκεύεται στον ορίζοντα γεγονότων μιας μελανής οπής και ακτινοβολείται.
Αναμφίβολα ο Χόκινγκ ήταν από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του καιρού μας. Εξίσου σημαντική, όμως, με την τεράστια συνεισφορά του στην επιστήμη ήταν η δημόσια παρουσία του, κάτι που δεν είναι αυτονόητο για επιστήμονες, ούτε μάλιστα του δικού του βεληνεκούς. Με καθεμία από τις τοποθετήσεις του μπορεί κανείς να συμφωνεί ή να διαφωνεί, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να πει ότι ήταν ατεκμηρίωτες. Άλλωστε, πόσο συχνά ακούμε υπερφίαλες αερολογίες από ειδικούς και μη και πόσο σπάνια ακούμε εύστοχες παρατηρήσεις σαν αυτή: «Αν οι μηχανές παράγουν όλα όσα χρειαζόμαστε, τότε το αποτέλεσμα θα διαμορφωθεί από το πώς τα πράγματα θα μοιράζονται. Ο καθένας μπορεί να απολαύσει μια ζωή πολυτελούς ξεκούρασης αν ο πλούτος που θα παράγεται από τις μηχανές μοιράζεται ή οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να καταλήξουν φτωχοί και δυστυχισμένοι αν αυτοί που κατέχουν τις μηχανές φροντίσουν από κοινού να μην ανακατανέμεται ο πλούτος. Μέχρι στιγμής, φαίνεται πως κινούμαστε προς τη δεύτερη επιλογή, με την τεχνολογία να οδηγεί μια συνεχώς αυξανόμενη ανισότητα».
Γιάννης Κοντογιάννης
