Η ομάδα CAN.CAN, που αποτελείται από 7 μαθήτριες και 6 μαθητές του 26ου Γενικού Λυκείου Αθηνών (Μαράσλειο) και τον καθηγητή Φυσικής Τάκη Λάζο, μιλούν στο «Πρίσμα» για τον «δορυφόρο» τους και τις προκλήσεις της διαστημικής τεχνολογίας.
Ποια είναι η πρωτεύουσα αποστολή της κατασκευής σας και ποιοι οι περιορισμοί;
Η πρωτεύουσα αποστολή αφορά την κατασκευή ενός CanSat («κονσερδο-δορυφόρος»), ο οποίος πρέπει να μην ξεπερνά τα μόλις 115mm ύψος και 66mm διάμετρο και να περιέχει τα απαραίτητα ηλεκτρονικά εξαρτήματα (π.χ. αισθητήρες, GPS) για την εκτέλεση της αποστολής. Το CanSat τοποθετείται σε έναν πύραυλο, εκτοξεύεται και σε ύψος περίπου 1km απελευθερώνεται, αρχίζοντας κάθοδο με αλεξίπτωτο προς το έδαφος. Κατά την πτώση πρέπει να στέλνει με τηλεμετρία, ανά 1sec, σε βάση στο έδαφος δεδομένα ατμοσφαιρικής πίεσης, θερμοκρασίας και των γεωγραφικών του συντεταγμένων. Οι ομάδες καλούνται, μετά την προσεδάφιση, να αναλύσουν τα δεδομένα που αποκτήθηκαν και να τα παρουσιάσουν σε γραφήματα.
Ποια είναι η δευτερεύουσα αποστολή που σκέφτηκε να υλοποιήσει η ομάδα σας;
Η δευτερεύουσα αποστολή μας έχει στόχο την κατασκευή δύο CanSat (θυγατρικό και μητρικό), τα οποία θα επικοινωνούν μεταξύ τους. Θα έχουν συνολικό ύψος 115mm, με το μητρικό CanSat να είναι μικρότερο από το θυγατρικό και να πέφτει πιο αργά ώστε να βρίσκεται καθ’ όλη τη διάρκεια της πτώσης του πάνω από εκείνο και να υπάρχει μια συνεχής επικοινωνία. Το θυγατρικό CanSat θα στέλνει τα δεδομένα του τόσο στη βάση όσο και στο μητρικό, το οποίο με τη σειρά του θα στέλνει τα δεδομένα αυτά μαζί με τα δικά του στη βάση. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορούμε, μέσω του μητρικού CanSat να εντοπίσουμε το θυγατρικό στην περίπτωση που έχει χαθεί η απευθείας επαφή μαζί του λόγω προσγείωσής του σε απομακρυσμένο σημείο.
Το θυγατρικό σκάφος θα φέρει δύο μικροσκοπικές κάμερες, οι οποίες θα παίρνουν εικόνες από το έδαφος, η μία στο οπτικό φάσμα και η άλλη στο υπέρυθρο (κατόπιν μετατροπής).
Γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη δευτερεύουσα αποστολή; Ποιες είναι οι προκλήσεις;
Η επιλογή της δευτερεύουσας αποστολής αποτελεί, αρχικά, εξέλιξη της περσινής μας αποστολής, με την οποία είχαμε κερδίσει το πρώτο βραβείο στον αντίστοιχο διαγωνισμό, αλλά είναι αισθητά βελτιωμένη χάρη στην κατασκευή των δύο CanSat και στη χρήση δύο καμερών για διαφορετικά τμήματα του φάσματος. Η έμπνευση για την ιδέα προέκυψε από δύο αποστολές της NASA, τις Viking 1 και 2. Στις αποστολές αυτές ένα θυγατρικό σκάφος προσεδαφίστηκε στον πλανήτη Άρη και έστελνε δεδομένα τόσο απευθείας στη Γη όσο και σε ένα μητρικό σκάφος, που περιφερόταν γύρω από τον Άρη, με στόχο να αποστέλλει και αυτό τα δεδομένα στη Γη όταν το θυγατρικό, λόγω της περιστροφής του Άρη, δεν βρίσκεται σε οπτική επαφή με τον πλανήτη μας.
Οι προκλήσεις της αποστολής είναι πολλές και αφορούν κυρίως τη χρήση των δύο CanSat. Μία πρόκληση είναι να καταφέρουμε να διατηρήσουμε το μητρικό CanSat διαρκώς ψηλότερα από το θυγατρικό καθώς και να υπάρχει συνεχής και αξιόπιστη επικοινωνία, τόσο ανάμεσά τους, όσο και με τη βάση στο έδαφος. Επίσης, θα χρειαστεί προσεκτικός σχεδιασμός για να χωρέσουν τα απαραίτητα εξαρτήματα στον ελάχιστο χώρο που διαθέτουν τα δύο CanSat. Ωστόσο, αυτές οι προκλήσεις δίνουν ενδιαφέρον στην αποστολή και μας πάνε ένα βήμα παραπέρα.
Ποια θεωρείτε ώς τώρα τα μεγαλύτερα οφέλη που αποκομίσατε από τη διαδικασία;
Η συμμετοχή μας στον διαγωνισμό αποτελεί μία μοναδική εμπειρία που δεν είναι εφικτό να βιώσουμε στο πλαίσιο των σχολικών μαθημάτων. Όσοι συμμετέχουμε στον διαγωνισμό έχουμε την ευκαιρία να διευρύνουμε τις γνώσεις μας στη Φυσική, τη Μηχανολογία και στον προγραμματισμό, χρησιμοποιώντας πληθώρα σύγχρονων εργαλείων (μικροελεγκτές, αισθητήρες, 3D εκτυπωτές κ.λπ.). Πρόκειται για πεδία με τα οποία συνήθως μπορεί να έρθει σε επαφή μόνο ένας φοιτητής πανεπιστημίου. Επιπλέον, η συμμετοχή στον διαγωνισμό προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού, τη μεθοδικότητα, τη σωστή οργάνωση και φυσικά τη λήψη πρωτοβουλιών από εμάς.
Τι σας έκανε να θέλετε να ασχοληθείτε με τον διαγωνισμό;
Η λέξη «διάστημα»! Η ανταπόκριση από έναν σημαντικό αριθμό μαθητών στη συγκεκριμένη επιστημονική και τεχνολογική πρόσκληση ήταν άμεση και μας ώθησε να λάβουμε μέρος και φέτος. Παράλληλα, η περσινή πετυχημένη συμμετοχή μας, η εξοικείωση με το αντικείμενο και η υπέροχη εμπειρία που αποκομίσαμε μας οδήγησαν και φέτος σε μια αποστολή που αποτελεί μια σαφώς μεγαλύτερη πρόκληση.
Πώς προέκυψε το όνομα CAN.CAN;
Το καλοκαίρι, μετά τη συμμετοχή μας στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό CanSat, συζητούσαμε επιλογές για την επόμενη αποστολή μας. Σαν αστείο προτάθηκε το όνομα Can.Can, το οποίο παραπέμπει στον γνωστό χορό. Τελικά, μας άρεσε πολύ και καταλήξαμε πρώτα στο όνομα της αποστολής και ύστερα(!) στη δευτερεύουσα αποστολή, δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε δύο μικρότερα κουτάκια (Can.Can) αντί για ένα, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει απ’ όσο γνωρίζουμε.
Ποια ήταν η σχέση σας με τον διαγωνισμό πριν και πώς έχει εξελιχθεί;
Στην αρχή του διαγωνισμού τα περισσότερα μέλη της ομάδας δεν είχαν τις απαιτούμενες εις βάθος γνώσεις σχεδόν σε κανένα από τα αντικείμενά του. Ωστόσο, αυτό ακριβώς είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου διαγωνισμού, ότι ωθεί, δηλαδή, και τους μη εξοικειωμένους μαθητές να μπορέσουν να βοηθήσουν στην αποστολή έχοντας κατανοήσει σταδιακά όλα όσα δοκιμάζονται στον διαγωνισμό σε χρονικό διάστημα λίγων μηνών. Έτσι, λοιπόν, στην ομάδα μας οι μαθητές αρχίζουν να νιώθουν σταδιακά πιο άνετα με μια σειρά αντικειμένων σχετικών με την αποστολή μας. Τελικά, οι μαθητές καταφέρνουν πράγματα που στην αρχή του διαγωνισμού θεωρούσαν αδύνατα.
«Στην αρχή του διαγωνισμού τα περισσότερα μέλη της ομάδας δεν είχαν τις απαιτούμενες εις βάθος γνώσεις σχεδόν σε κανένα από τα αντικείμενά του. Τελικά, οι μαθητές καταφέρνουν πράγματα που στην αρχή του διαγωνισμού θεωρούσαν αδύνατα».
Οι μαθητές της ομάδας CAN.CAN:
Δήμητρα Αναγνωστοπούλου
Τζόσουα Γουέι
Γιώργος Κόλλιας
Ευγενία Λεωνίδα
Αλέξης Πήττας
Σαββίνα Πουρνάρα
Αλέξανδρος Νάμπα Σαμ
Ευγενία Τζιάκου
Μαριλένα Τοράκη
Δημήτρης Τσαγδής
Μαρία Τσιτσάρα
Ανδρέας Χανιώτης
Ιωάννα Φατούρου
Περισσότερες πληροφορίες:
Για τον ελληνικό διαγωνισμό: https://goo.gl/AVbCHs
Για τον ευρωπαϊκό διαγωνισμό: http://www.esa.int/Education/CanSat
Μπορείτε να παρακολουθείτε την πορεία της ομάδας στο Facebook: https://www.facebook.com/cancan.26oteam/
