Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Η κατασκευή της ψεύτικης είδησης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η κατασκευή της ψεύτικης είδησης

Η ανάρτηση στην πλατφόρμα 4chan

Παρασκευή 5 Μαΐου, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, περίπου 20 ώρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης για τον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, 8G δεδομένων που αφορούν τον υποψήφιο Εμανουέλ Μακρόν «αδειάζονται» στο Δίκτυο. Μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, λογαριασμοί, συμβόλαια, τα έγγραφα προέρχονται από χάκινγκ των προσωπικών και επαγγελματικών λογαριασμών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των στελεχών του κινήματος En Marche!

Ανάμεσα στα έγγραφα, τα οποία πράγματι έχουν κλαπεί, όπως παραδέχονται τα στελέχη, τεχνηέντως έχουν «γλιστρήσει» και αναληθείς πληροφορίες οι οποίες «αποδεικνύουν» την ύπαρξη λογαριασμών offshore και μεγάλη φοροδιαφυγή. Η διαδρομή των πληροφοριών αυτών από τις ΗΠΑ μέχρι τη Γαλλία, την οποία αποκάλυψε ένας Βέλγος ερευνητής, ο Νικολά Βαντερμπίστ, είναι πραγματικά απίστευτη.

Η πρώτη ανάρτηση γίνεται ήδη από την Τετάρτη στην πλατφόρμα 4Chan (http://boards.4chan.org/pol). Πρόκειται για ένα είδος φόρουμ όπου ο καθένας (συνήθως ανώνυμα) ξεκινά μια συζήτηση, το οποίο δηλώνει «politically incorrect». Ανώνυμα, λοιπόν, γίνεται η ανάρτηση ότι ο Εμανουέλ Μακρόν έχει μια εταιρεία-βιτρίνα σε έναν φορολογικό παράδεισο, τη Νέβις στις Αντίλλες, εταιρεία που υποτίθεται έχει τον λογαριασμό της σε μια τράπεζα η οποία έχει κατηγορηθεί για φοροδιαφυγή στις Νήσους Κέιμαν. Η εταιρεία ονομάζεται La Providence, ενώ η ανάρτηση συνοδεύεται από δύο ψεύτικα αρχεία γι’ αυτήν. «Αν καταφέρουμε να κυκλοφορήσουμε το #MacronCacheCash (ο Μακρόν κρύβεται) στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του σημερινού ντιμπέιτ, θα μπορούσαμε ίσως να πείσουμε τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν Μακρόν» γράφει η ανάρτηση, η οποία αμέσως ανεβαίνει στο Twitter από τον λογαριασμό του @4chanPol. Και πράγματι, το ίδιο βράδυ στην τηλεμαχία ανάμεσα στους δύο υποψήφιους η Μαρίν Λεπέν λέει «Ελπίζω πως δεν θα μάθουμε ότι έχετε έναν εξωχώριο λογαριασμό στις Μπαχάμες ή δεν ξέρω πού αλλού». Εκείνο το βράδυ κανείς δεν κατάλαβε τι εννοούσε.

Έπρεπε να φτάσει η Παρασκευή, όταν ένας «ερευνητής δημοσιογράφος», ο Ουίλιαμ Κράντικ, κοινοποιεί την «είδηση» στο site του, το Disobedient Media (http://disobedientmedia.com/documents-indicate-that-emmanuel-macron-may-be-engaging-in-tax-evasion/). Το λέει άλλωστε καθαρά ο Κράντικ: «Η ευρεία δυσπιστία προς τα μίντια έχει κορυφωθεί και έχει ανοίξει την πόρτα για μια νέα εποχή στην ερευνητική δημοσιογραφία». Ευτυχώς, υπάρχει αυτός για να μας πει όσα μας κρύβουν οι άλλοι.

Η δεύτερη ανάρτηση είναι ενός Τζακ Ποσόμπιεκ (@JackPosobiec), ο οποίος στις 20.49 (ώρα Γαλλίας) «ενημερώνει» τους 112.000 ακολούθους του στο Twitter. Ο κ. Ποσόμπιεκ είχε συμμετάσχει στην αναπαραγωγή πληροφοριών που ήθελαν τον διευθυντή της καμπάνιας της Χίλαρι Κλίντον Τζον Ποντέστα να συμμετέχει σε δίκτυο παιδόφιλων, μια ιστορία που πήρε το όνομα «pizzagate,» αφού κατέληξε να επηρεάσει τόσο έναν διαταραγμένο Αμερικανό που να ανοίξει πυρ σε πιτσαρία στην Ουάσιγκτον. Ο Ποσόμπιεκ δηλώνει επικεφαλής του γραφείου στην Ουάσιγκτον της ιστοσελίδας The Rebel (https://www.therebel.media). Πάντως, ο ίδιος ποστάρησε στις 10 Μαΐου την πρώτη του συμμετοχή στην ενημέρωση Τύπου του Λευκού Οίκου. Προφανώς είναι φρέσκος εκπρόσωπος μιας γενιάς μίντια τα οποία κατασκευάστηκαν για να χτυπήσουν τα παλιότερα και να περάσουν μια άλλη ηθική στη δημοσιογραφία. Δυστυχώς, όχι καλύτερη.

Ο ερευνητής Νικολά Βαντερμπίστ (@Nico_VanderB) οπτικοποίησε την εικόνα της πορείας της «είδησης» από κει και πέρα και μέσα από αυτό φαίνεται καθαρά ότι οι δύο αναρτήσεις, του Κράντικ και του Ποσόμπιεκ, βρίσκονται στη μέση της αμερικανικής «φασιστόσφαιρας» (των αναρτήσεων των φασιστών στο Διαδίκτυο).

Μαζί τους, εκεί στο κέντρο, είναι και τα Wikileaks, τα οποία, ακούσια ή εκούσια, παίζουν κι αυτά τον ρόλο τους, αναπαράγοντας την είδηση. Ο Γιάν Φιλιπάν, δημοσιογράφους στο Mediapart, μία από τις σοβαρότερες γαλλικές ιστοσελίδες ερευνητικής δημοσιογραφίας, με πρόσβαση με συνδρομή, ο οποίος συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα των Football leaks (μιας ιστοσελίδας που επεξεργάζεται έναν μεγάλο όγκο δεδομένων που έχουν σχέση με έγγραφα που έχουν διαρρεύσει για τον χώρο του ποδοσφαίρου https://footballleaks2015.wordpress.com), σημείωσε σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα «Libération» ότι για να επεξεργαστεί τέτοιος όγκος δεδομένων, ο οποίος περιλαμβάνει πάρα πολλά δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και πολύ λιγότερα δημόσιου ενδιαφέροντος, και για να γίνει πραγματικά ο έλεγχος και η ανάλυσή τους, χρειάζονται πολλοί μήνες. Υπό αυτή την οπτική γωνία, η βιάση των Wikileaks δημιουργεί ερωτηματικά. Θα πρέπει βέβαια να σημειώσουμε ότι τα Wikileaks είναι προσεκτικά και σημειώνουν ότι «διερευνούν» την υπόθεση. Ωστόσο, το γεγονός και μόνο ότι αναφέρονται στο ζήτημα τους χαρίζει αξιοπιστία.

Για να περάσει στη Γαλλία η είδηση, το σημείο επαφής ανάμεσα στην αμερικανική και τη γαλλική Ακροδεξιά ήταν ο λογαριασμός @onEscapee, ο οποίος, ανάμεσα σε χαριτολογείς, έχει δηλωμένη ως ιστοσελίδα την επίσημη ιστοσελίδα της Μαρίν Λεπέν για την προεκλογική της εκστρατεία (https://www.marine2017.fr/2017/02/04/projet-presidentiel-marine-le-pen). Ανάμεσα στους πρώτους που αναπαράγουν την είδηση είναι και ο λογαριασμός @KimJongUnique, ο οποίος είναι από εκείνους που έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στη «ρωσόσφαιρα», αλλά δεν έχει αποδειχτεί καμία ανάμειξη των Ρώσων.

Στις 23.40, ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Μετώπου Φλοριάν Φιλιπό (@f_philippot) είναι ο πρώτος από το Εθνικό Μέτωπο που επίσημα κάνει retweet την πληροφορία. Έπειτα από αυτόν, και για 20 λεπτά μέχρι την επίσημη λήξη της προεκλογικής καμπάνιας, όλα τα στελέχη του Εθνικού Μετώπου αναπαράγουν μαζικά τα ίδια ψέματα. Χωρίς να μείνει χρόνος στο επιτελείο του Μακρόν να απαντήσει και με τραγικά αποτελέσματα όχι για το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά για τον πολιτικό πολιτισμό μας.

Το βράδυ εκείνο, μία από τις ιστοσελίδες που αναπαρήγαγε την είδηση ήταν το dreuz.info, για το οποίο διαβάζουμε σε πλαίσιο: «Το dreuz είναι μια αμερικανική συντηρητική χριστιανική και φιλοισραηλινή ιστοσελίδα. Είμαστε ό,τι μισούν οι δημοσιογράφοι γι’ αυτό και μας κατατάσσουν στην “φασιστόσφαιρα”». Διαβάζουμε επίσης τον υπότιτλο: «Μια ανάσα πρωινού αέρα για ν’ αντέξετε καλύτερα τα ψέματα που σας λένε τα μέσα ενημέρωσης». Μερικοί τίτλοι: «Ε.Ε.: Ακόμη μια χώρα αποσχίζεται, η Ισλανδία», «Το Ισλάμ, οι ελίτ και ο γεωπολιτικός σεισμός. Γράφει ο Ήλιος της Αλεξάνδρειας», «Μια υποψήφια του En Marche! (σ.σ.: του κινήματος Μακρόν) με τσαντόρ μπροστά σ’ ένα τζαμί», «Ο Βενιαμίν Νετανιάχου καταγγέλλει τα Fake News του CNN και των ‘New York Times’». Τα σχόλια περιττεύουν. Παρ’ όλα αυτά, για να κρατήσει κάπως τα προσχήματα, το dreuz «κατέβασε» το άρθρο που αναφερόταν στους εξωχώριους λογαριασμούς του Μακρόν, όπως γράφουν οι ίδιοι, αφού η «Wall Street Journal», που της «έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη», αποκάλυψε ότι τα έγγραφα ήταν ψεύτικα.

Παρατηρούμε λοιπόν, σε τέτοιου είδους «ενημερωτικές» ιστοσελίδες, την ανάδυση ενός ιδιότυπου κώδικα δεοντολογίας με στόχο να αυξήσουν την αξιοπιστία τους.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL