Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.6°C17.4°C
2 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
9.7°C13.8°C
2 BF 54%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
16 °C
11.0°C16.0°C
2 BF 69%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.4°C17.1°C
2 BF 82%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
11 °C
10.9°C12.9°C
0 BF 76%
Αόρατες ταυτότητες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αόρατες ταυτότητες

Ο Γάλλος φιλόσοφος του 16ου αιώνα Μισέλ Ντε Μοντέν είχε ισχυριστεί πως αν δεν βρούμε κάτι για το οποίο να είμαστε βέβαιοι, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τίποτα. Έλεγε ότι δεν υπάρχει καμία γενική αλήθεια που να μπορεί να αποδειχτεί μέσω του ορθού λόγου και να είμαστε βέβαιοι γι’ αυτή. Αυτός ο σκεπτικισμός ώθησε τους διανοητές του 17ου αιώνα να αναρωτηθούν όχι μόνο τι μπορεί να γνωρίζει ο άνθρωπος αλλά και πώς να γνωρίσει τον κόσμο ώστε να μην αιωρείται από πάνω του το φάντασμα της αιώνιας αμφιβολίας.

Ο Ρενέ Ντεκάρτ, προσπαθώντας να λύσει τον σκεπτικισμό του Μοντέν, θα έλεγε ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι βέβαιος μόνο για εκείνα τα πράγματα που εμφανίζονται στον νου του με πρόδηλο τρόπο. Η ταυτότητα του ανθρώπου άρχισε να αλλάζει. Από κάποιον που μάθαινε τον κόσμο μέσω της πίστης, πλέον γινόταν κάποιος που μάθαινε τον κόσμο μέσω του νου. Η αλήθεια για τον άνθρωπο δεν εκπορευόταν, πλέον, αποκλειστικά μέσα από τις ηθικές εντολές της θρησκείας, αλλά από τις λογικές του ικανότητες.

Έτσι, μπορούσε κάποιος να είναι ανήθικος, αλλά να γνωρίζει την αλήθεια. Αυτό ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα για οποιαδήποτε κοινωνία. Να μην είναι αλληλοεξαρτώμενες η ηθική και η γνώση ή να μη συνεπάγεται η μία την άλλη συνιστούσε πρόβλημα κοινωνικής τάξης. Υπήρξαν πολλές διαμάχες στον Διαφωτισμό γύρω από το αν το υποκείμενο της ηθικής ήταν διακριτό από το υποκείμενο της γνώσης εντός του ανθρώπου. Ο Γερμανός φιλόσοφος Ιμάνουελ Καντ προσπάθησε να δείξει ότι η ηθική είναι εφαρμοσμένη μορφή της λογικής, να ενώσει δηλαδή τους δύο εαυτούς.

Με τη συγκρότηση της Βιολογίας και της Ψυχανάλυσης στους δύο επόμενους αιώνες, ο ανθρώπινος εαυτός θα άλλαζε πολλές μορφές, όπως και οι έννοιες της λογικής και της ηθικής. Σήμερα, είμαστε αντιμέτωποι με το φαινόμενο των πολλαπλών εαυτών. Στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον γίνεται μια έρευνα (SuperIdentity Project) που μελετά τις πολλαπλές ταυτότητες των ανθρώπων (Διαδίκτυο και αληθινή ζωή) και προσπαθεί να εξάγει ενδιαφέροντα συμπεράσματα για αυτές. Για παράδειγμα, στο Διαδίκτυο κάποιος μπορεί να είναι οπαδός μιας ομάδας, επιστήμονας που διατηρεί προσωπικό λογαριασμό για την έρευνά του, μπλόγκερ που προτείνει νέους ταξιδιωτικούς προορισμούς κ.ο.κ. Οι πολλαπλές ταυτότητες αποτελούν μια επέκταση του εαυτού σε διαφορετικούς χώρους και χρόνους. Τέμνονται με τις ταυτότητες άλλων υποκειμένων και συγκροτούν πολύπλοκα δίκτυα μέσα από τα οποία παράγεται γνώση.

Το αίτημα ανίχνευσης αυτών των δικτύων γνώσης απασχολεί τους ελεγκτικούς μηχανισμούς όλων των κρατών. Να γνωρίζεις τις ροές γνώσης σημαίνει να ελέγχεις τη γνώση. Σχετικά πρόσφατα ο ιστορικός και φιλόσοφος των επιστημών Πίτερ Γκάλισον σημείωσε ότι ο μεγαλύτερος όγκος γνώσης είναι διαβαθμισμένος. Από τα πανεπιστήμια έως τις εταιρείες βιοτεχνολογίας και από τον στρατό έως τις βιβλιοθήκες υπάρχουν πρωτόκολλα πρόσβασης. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν όλοι την ίδια πρόσβαση σε όλο το σώμα γνώσης. Και ένας άνθρωπος με πολλαπλές ταυτότητες έχει πρόσβαση με κάποια από αυτές και όχι με όλες. Ίσως, τελικά, ο Μοντέν να είχε δίκιο και Ντεκάρτ άδικο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL