Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Έρευνα, ακαδημία και συστημικός ρατσισμός
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Έρευνα, ακαδημία και συστημικός ρατσισμός

Στις 25 Μαΐου 2020 ο 46χρονος Αφροαμερικανός Τζορτζ Φλόιντ πέθανε από ασφυξία κάτω από το γόνατο ενός λευκού αστυνομικού στη Μινεάπολη των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα εννιά λεπτά ωμής βίας κατεγράφησαν σε βίντεο από περαστικούς και κάμερες ασφαλείας της περιοχής κλονίζοντας ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη.

Κι ενώ οι ψηφιακές τεχνολογίες βοηθούν στη μετάδοση του μηνύματος, αλλά συνήθως περιέχουν την απόσταση της διαμεσολάβησης, σε αυτή την περίπτωση η διαμεσολάβηση των ψηφιακών μέσων δεν στάθηκε αρκετή για να αναχαιτίσει τη φρίκη του μηνύματος. Το συναίσθημα αποδείχθηκε σαρωτικό ισοπεδώνοντας στο πέρασμά του ακόμα και τα μέτρα προφύλαξης για τον νέο κορωνοϊό SARS - Cov-2. Μαζικές κινητοποιήσεις, με τα συνθήματα “Οι ζωές των μαύρων μετρούν” και “Χωρίς δικαιοσύνη δεν υπάρχει ειρήνη”, έγιναν σε κάθε γωνιά του πλανήτη δίνοντας ένα κοινό σημείο εστίασης για τον κόσμο, για δεύτερη φορά μετά την πανδημία της νόσου Covid-19.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ο συστημικός ρατσισμός έχει βαθιές ρίζες και είναι απόλυτα ενσωματωμένος στην καθημερινή ζωή. Στο βιβλίο τους του 2018 “Συστημικός ρατσισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες” οι Tourse, Hamilton - Mason και Wewiorski συζητούν σημαντικές έννοιες που βοηθούν στην εξήγηση του συστημικού χαρακτήρα του θεσμοθετημένου ρατσισμού στις ΗΠΑ -με έμφαση στις έννοιες της κοινωνικής κατασκευής, της καταπίεσης και του θεσμικού ιστού- παρέχοντας μια εικόνα για τη ρατσιστική σκέψη και συμπεριφορά που κατασκευάζουν και σηματοδοτούν ανθρώπους διαφορετικού χρώματος ως «ένα πρόβλημα».

Το βιβλίο παρέχει μία επισκόπηση του ρατσισμού στις ΗΠΑ: τι είναι, πώς λειτουργεί και τις κοινωνικές, πολιτισμικές και θεσμικές δομές που εξελίχθηκαν ώστε να τον διατηρούν. Ο ρατσισμός αυτού του είδους συχνά περνά απαρατήρητος, παρότι μπορεί να έχει επιπτώσεις στην απονομή δικαιοσύνης, στην πρόσβαση στην υγεία, την εργασία, τη στέγαση, την πολιτική και την εκπαίδευση.

Το ακαδημαϊκό και ερευνητικό πλαίσιο φυσικά δεν αποτελεί εξαίρεση. Με το hashtag #BlackInTheIvory χιλιάδες ακαδημαϊκοί μοιράστηκαν στο Twitter ιστορίες για το πώς έχουν αντιμετωπίσει προκαταλήψεις στον χώρο της επιστήμης εξαιτίας της ταυτότητάς τους.

Στις 10 Ιουνίου ακαδημαϊκοί και επιστημονικοί φορείς σε όλο τον κόσμο κήρυξαν απεργία και σταμάτησαν κάθε ερευνητική δραστηριότητα για τη μέρα αυτή με στόχο την ευαισθητοποίηση και τη δράση κατά των ανισοτήτων στην επιστήμη. Το ακαδημαϊκό περιοδικό Nature σε σχετικό editorial αναφέρει ότι οι επαναλαμβανόμενες δολοφονίες Αφροαμερικανών αποτελούν υπενθύμιση της αδικίας, της βίας και των συστημικών ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι αυτοί σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.

Οι Αφροαμερικανοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν υπό αστυνομική κράτηση, είναι πιθανότερο να μείνουν άνεργοι και, όπως έδειξε η πανδημία της Covid-19, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν. Τέλος, περιθωριοποιούνται στις περισσότερες χώρες στις οποίες αποτελούν μειονότητα. Το περιοδικό καταδικάζει την αστυνομική προκατάληψη και βία, δηλώνει ξεκάθαρα ότι στέκεται απέναντι σε κάθε μορφή ρατσισμού και στηρίζει το κίνημα.

Στο ερευνητικό και ακαδημαϊκό γίγνεσθαι, σε πανεπιστήμια και εκδόσεις όπως το Nature, οι Αφροαμερικανοί αντιμετωπίζουν ανισότητες και προκαλεί έκπληξη το ότι το ίδιο το περιοδικό αναγνωρίζει, στο εν λόγω editorial, την ευθύνη του στη δημιουργία και τη διαιώνιση των προκαταλήψεων. Η επιστημονική διαδικασία, τονίζει, συνεχίζει να συνεπικουρεί στον συστημικό ρατσισμό και οι επιστημονικοί φορείς χρειάζεται να προσπαθήσουν περισσότερο προκειμένου να διορθώσουν αυτές τις αδικίες και να ενισχύσουν τις περιθωριοποιημένες φωνές. Στο Nature δεσμεύονται να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση εγκαθιδρύοντας διαδικασίες που θα αναδείξουν τις απαραίτητες αλλαγές αλλά και ένα σύστημα ελέγχου. Ο εκδοτικός οίκος δεσμεύεται, επίσης, να διευρύνει το περιεχόμενο των δημοσιεύσεών του σε ολόκληρο τον κόσμο σε ζητήματα σχετικά με τον συστημικό ρατσισμό, τον αυταρχισμό, τις διακρίσεις και τη βία κατά των Αφροαμερικανών, την αστυνόμευση, την ανισότητα, τις ανισότητες στην υγεία και την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη. Η ρητή πρόθεση είναι να αναπτύξουν το περιεχόμενό τους με έναν τρόπο που αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες κοινωνικές προκλήσεις, αλλά και να βελτιώσουν τη συμμετοχή Αφροαμερικανών στην διαδικασία των εκδόσεων, ως εκδοτών ή μελών των συμβουλίων των εκδόσεων.

Στα άμεσα σχέδια είναι η δημιουργία ενός ειδικού τεύχους του περιοδικού που θα αφορά τον συστημικό ρατσισμό στην έρευνα, την ερευνητική πολιτική και τις δημοσιεύσεις και μεταξύ άλλων θα διερευνά και τον ρόλο του ίδιου του περιοδικού σε αυτόν. Όπως αναφέρεται: “Σε συνεργασία με την υπόλοιπη ερευνητική κοινότητα πρέπει να ακούσουμε, να αναλογιστούμε, να μάθουμε και να δράσουμε και δεν πρέπει ποτέ να αποφύγουμε την ευθύνη μας για τον τερματισμό του συστημικού ρατσισμού”.

Στα κολλέγια του Cambridge οι φοιτητές και οι φοιτήτριες δεν έχουν δικαίωμα να πατήσουν το γκαζόν, πράξη που αποτελεί λόγο αποβολής. Το δικαίωμα αυτό έχουν μόνο οι καθηγητές. Αν ωστόσο ένας καθηγητής σε προσκαλέσει να περπατήσεις μαζί του, η επιλογή του σου επιτρέπει την πρόσβαση και θεωρείσαι ευνοούμενος. Ο ακαδημαϊκός και ερευνητικός χώρος αποτελεί συχνά έναν γυάλινο πύργο, η ανάβαση προς τον οποίο είναι σπαρμένη με ελιτισμό, προκαταλήψεις και ανισότητα. Τα στοιχεία αυτά είναι συνήθως τόσο αριστοτεχνικά υφασμένα στο σύστημα, τόσο βαθιά ριζωμένα σε παραδόσεις και διαδικασίες, ώστε ακόμα και όσοι τα βιώνουν δυσκολεύονται να τα αναγνωρίσουν. Πέρα από τα προφανή ηθικά ζητήματα θα πρέπει να αναρωτηθούμε: Αν συμφωνήσουμε να αποκλείσουμε κάποιους από την παραγωγή γνώσης, τότε τι χαρακτηριστικά θα έχει η γνώση αυτή;

Λήδα Αρνέλλου

Ελεύθερη πρόσβαση σε βιβλία και άρθρα

Ο ακαδημαϊκός εκδοτικός οίκος Spinger Nature στήριξε το κίνημα #BlackLivesMatter με ένα ακόμα βήμα προσφέροντας πρόσβαση στη γνώση. Ο εκδοτικός οίκος επέλεξε μια ελεύθερα διαθέσιμη συλλογή περιεχομένου που σχετίζεται με θέματα ανισοτήτων και ρατσισμού. Η συλλογή, που περιέχει άρθρα, βιβλία και αναρτήσεις σε ιστολόγια, θα βοηθήσει τους αναγνώστες να αποκτήσουν καλύτερη εικόνα των θεμάτων μέσα από ευρήματα ερευνών για θέματα ρατσισμού και αστυνομικής βίας, από τα πεδία της Ιστορίας και των κοινωνικών επιστημών. Στη συλλογή επιδίωξαν ενεργά να ενισχύσουν τις φωνές των Αφροαμερικανών κοινοποιώντας την έρευνά τους, τις προσωπικές ιστορίες τους και την προσωπική τους διαδρομή.

Τη συλλογή θα βρείτε στον σύνδεσμο:

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL