Η τηλεοπτική εκπομπή στην οποία έχει αποφασίσει (δικαιολογημένα) να μη συμμετέχει ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζει το εξής ενδιαφέρον: Ακριβώς εξ αιτίας της μη - συμμετοχής τού μεγάλου κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, τείνει να επικρατεί κατά μέγα μέρος ένας ιδεολογικός μονόλογος. Επειδή όμως εξακολουθούν να πηγαίνουν εκπρόσωποι των άλλων κομμάτων, μνημονιακών και αντιμνημονιακών, ο μονόλογος αυτός συνήθως δεν είναι πλήρης. Υπονομεύεται άλλωστε και από τους συχνούς τσακωμούς που έχουν κυρίως κομματικό χαρακτήρα και που ενίοτε λαμβάνουν χώρα ακόμα και μεταξύ εκπροσώπων των κομμάτων της συγκυβέρνησης.
Σε μια εκπομπή που μεταδόθηκε πριν μερικές μέρες όμως, δεν υπήρχαν εκπρόσωποι κομμάτων. Οι καλεσμένοι/ες ήταν από τον χώρο της τέχνης και της δημοσιογραφίας, και η θεσμική τους σχέση με την πολιτική περιοριζόταν στο ότι κάποιοι εξ αυτών κατεβαίνουν ως υποψήφιοι στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές. Στο τέλος της εκπομπής, ο οικοδεσπότης / συντονιστής δήλωσε ενθουσιασμένος με το πόσο την ευχαριστήθηκε αυτήν ειδικά την εκπομπή - μια εκπομπή που κύλησε ομαλά, χωρίς έντονες διαφωνίες και τσακωμούς, μια συζήτηση σε ήρεμο φιλικό κλίμα. «...Γελάσαμε, κανείς δεν έβρισε κανέναν, κανείς δεν διέκοπτε κανέναν... Και πραγματικά πέρασα πολύ καλύτερα από άλλες φορές...», ήταν τα λόγια του συντονιστή προς το τέλος.
Πράγματι. Ελλείψει κομματικών ανταγωνισμών, το συναινετικό κλίμα ήταν όντως εντυπωσιακό. Όλοι/ες έδειχναν να ενστερνίζονται σύσσωμες τις θεμελιώδεις παραδοχές του κυρίαρχου λόγου: ότι για όλα (για όλα όμως) φταίνε οι πελατειακές σχέσεις και πρακτικές, ότι (κατά συνέπεια) τα Μνημόνια και η λιτότητα είναι κάτι το αναπόφευκτο, ότι (επίσης κατά συνέπεια) όποιοι αντιτάσσονται σε αυτά σημαίνει πως είναι υπέρ της διατήρησης των πελατειακών σχέσεων και ότι για το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής ευθύνεται (τουλάχιστον κατά μέγα μέρος) η «ακραία» στάση και συμπεριφορά της Αριστεράς. Όταν δεν υπάρχει διακύβευμα κομματικών αντιπαραθέσεων, γιατί να τσακώνονται και να μη συμφωνούν όλοι σαν καλοί φίλοι, δεδομένου ότι (κατά τα φαινόμενα των λόγων και μη - λόγων τους στη συγκεκριμένη εκπομπή - ας με συγχωρήσουν αν τους αδικώ) όλοι ανήκουν στο ίδιο ταξικό/ιδεολογικό στρατόπεδο;
Κάτι που χαρακτηρίζει αυτή την εκπομπή γενικότερα (κι όχι μόνο τη συγκεκριμένη βραδιά) είναι η εξαιρετικά προσεκτική επιλογή των συνομιλητών. Ακόμη και σε εκπομπές με καλεσμένους από τον χώρο της αντιμνημονιακής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, οι επιλογές είναι τέτοιες που ακόμη και το είδος της αντιπαράθεσης που θα προκληθεί είναι σ' έναν βαθμό στημένο και ελεγχόμενο. Ενίοτε έχεις την εντύπωση ότι κάθε συνομιλητής -συχνά άθελά του- παίζει έναν προδιαγεγραμμένο ρόλο σε μια θεατρική παράσταση.
Στη συγκεκριμένη εκπομπή, με δεδομένη κιόλας την έλλειψη διάθεσης ή κινήτρου για αντιπαράθεση, η θεατρικότητα του εγχειρήματος ήταν ακόμη πιο ελέγξιμη. Σε τέτοιο βαθμό, που θα έλεγα ότι προσλάμβανε έναν σχεδόν διδακτικό χαρακτήρα.
Σε κάποιο σημείο νωρίτερα στη συζήτηση, εκεί που όλοι λίγο-πολύ συμφωνούσαν ότι για την άνοδο της Χ.Α. φταίει σε μεγάλο βαθμό η όξυνση που προξενείται από την «ηγεσία» της Αριστεράς, ο συντονιστής (αναφερόμενος και σε μια σχετική δημοσκόπηση) θέτει το ζήτημα ως εξής: «Ο κόσμος δεν θέλει αυτή την αντιπαράθεση... Γιατί ο κόσμος έχει ένα κάρο προβλήματα. Έχει πολλά προβλήματα. Οικονομικά, προσωπικά, ψυχολογικά ενδεχομένως... Νομίζω ότι η λύση δεν είναι να πλακώνεσαι στο ξύλο...»
Τα εύσημα του συντονιστή στο τέλος για το υποδειγματικά ήπιο ύφος της προηγηθείσας συζήτησης, σε συνδυασμό με τα σχόλια των συνομιλητών του για το πώς «οι Έλληνες δεν ξέρουν να συζητάνε» σου προκαλούσαν την αίσθηση ότι η εκπομπή εκείνης της βραδιάς αυτοπροβαλλόταν ως πρότυπο για τον ελληνικό δημόσιο λόγο εν γένει - για το πώς θα έπρεπε να διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα της κρίσης: τελικά, για το πώς θα έπρεπε οι Έλληνες πολίτες να (μην) αντιδρούν στην εξαθλίωσή τους.
* Ο Κύρκος Δοξιάδης διδάσκει Κοινωνική Θεωρία με ειδίκευση στην Επικοινωνία στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος για τον Δήμο Αθηναίων με την Ανοιχτή Πόλη
