Όχι μόνο επιβεβαιώθηκαν όσα μεγάλα -πανελλαδικής εμβέλειας- κτηματομεσιτικά δίκτυα διέβλεπαν, στην αρχή του έτους, σημάδια ανάκαμψης της ελληνικής κτηματαγοράς, αλλά οι ίδιες οι εξελίξεις ξεπέρασαν αυτές τις προβλέψεις τους. Οι σταθεροποιητικές τάσεις του 2017 έχουν μετεξελιχθεί σε ανοδικές ήδη πριν από το τέλος της περυσινής χρονιάς και κατά την διάρκεια του εξαμήνου που διανύουμε.
Μάλιστα, μάλλον αποτελούν τον κανόνα παρά την εξαίρεση όσοι δηλώνουν αισιόδοξοι ότι η κτηματαγορά είναι έτοιμη να αποτελέσει και πάλι, μετά από δεκαετή «χειμερία νάρκη», επενδυτικό πόλο και να εξελιχθεί σε ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον αναμένουν ότι η ανάπτυξη του κλάδου δεν αφορά μόνο στέγαση, αλλά και γραφεία και αποθηκευτικούς χώρους, η ζήτηση των οποίων κινείται παράλληλα με τη γενικότερη μεγέθυνση της οικονομίας. Όπως επίσης αφορά και επενδυτικές ευκαιρίες, κυρίως για επαγγελματίες.
Όσο αποκρυσταλλώνεται αυτή η εικόνα, τόσο ανατρέπεται ένας από τους μύθους περί «φορολογικής λαίλαπας» που ξετυλίχθηκαν μετά την ανακοίνωση των νέων αντικειμενικών αξιών την περασμένη Τρίτη.
Από τη μία πλευρά σαφώς καταγράφονται αυξήσεις εμπορικών τιμών και από την άλλη παραμένει αμετάβλητο το επισήμως προβλεπόμενο εισπρακτικό αποτέλεσμα του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων στα 2,65 δισ. ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, με μεγαλύτερη κατά μέσον όρο περιουσία στην κατοχή τους, οι Έλληνες θα πληρώσουν τον ίδιο κατά μέσον όρο φόρο. Άρα, ως ποσοστό επί της εμπορικής αξίας της ακίνητης περιουσίας τους, συνολικά θα πληρώσουν λιγότερο φόρο.
Μεγάλες αυξήσεις εμπορικής αξίας και ενοικίων
Προβλήθηκαν από αντιπολιτευόμενες φωνές ποσά αντικειμενικών αξιών τα οποία όντως προκαλούν αίσθηση. Όπως για παράδειγμα ότι στην Ηρώδου Αττικού, η οποία συνεχίζει να αποτελεί τον ακριβότερο δρόμο στην Ελλάδα, η τιμή ζώνης ανέρχεται πλέον στα 9.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο από 8.500 ευρώ. Βέβαια, αν η αύξηση αυτή μεταφραστεί σε ποσοστό, φθάνει μόλις το 5,26%. Ή ότι στο Κολωνάκι σημειώθηκαν μεγάλες ποσοστιαίες αυξήσεις.
Ακόμη και αν ανατρέξουμε έναν χρόνο πίσω, στο τέλος καλοκαιριού του 2017, χρονιάς που χαρακτηρίστηκε έτος "σταθεροποίησης" (και όχι αύξησης) των τιμών, θα δούμε μετρήσεις που δείχνουν τεράστια αύξηση εμπορικών αξιών και ενοικίων στην περιοχή. Ενδεικτικά πανελλαδική έρευνα της RE/MAX Ελλάς, που είχε δημοσιοποιηθεί στις 8 Σεπτεμβρίου 2017, έδειχνε ότι στο Κολωνάκι παρατηρήθηκε αύξηση στις τιμές ενοικίων κατά 7,4%. Σε άλλες περιοχές του κέντρου, όπως λ.χ. στο Κουκάκι, η αύξηση ήταν ακόμη μεγαλύτερη, κυρίως λόγω Airbnb, φθάνοντας το 17%.
Σημειωτέον ότι σε χρονιά που η τουριστική κίνηση "σπάει όλα τα κοντέρ" οι μεγαλύτερες αυξήσεις αντικειμενικών καταγράφονται, όπως είναι εύλογο, σε δημοφιλείς παραθεριστικούς και τουριστικούς προορισμούς, όπως είναι ο Άγιος Νικόλαος Κρήτης, η Μύκονος και η Πάρος. Καθώς λοιπόν τουριστικές περιοχές και τουρισμός εν γένει ευνοήθηκαν όσο ουδείς άλλος κλάδος από την εσωτερική υποτίμηση που υπέστη η Ελλάδα την περίοδο των Μνημονίων, αφού χάρη σε αυτήν έγινε ανταγωνιστικότερος (λόγω αποπληθωρισμού, χαμηλότερων αμοιβών ή απόκτησης παγίων εγκαταστάσεων σε αρκετά χαμηλότερες τιμές), είναι υπερβολή τα περί "φορολογικής λαίλαπας" όταν ο τουριστικός κλάδος επιστρέφει υποπολλαπλάσιο τμήμα των κερδών που αποκόμισε όλα αυτά τα χρόνια.
Η χρυσοτόκος όρνιθα Airbnb
Τέτοιες υπερβολές συναντάμε και στον θεσμό του Airbnb. Μια απλή ματιά στην πλατφόρμα του Airbnb αρκεί για να καταλάβει και ο πλέον αδαής τι σημαίνει "χρυσοτόκος όρνιθα". Σε περιοχές κοντά σε παγκοσμίως διάσημους τουριστικούς "κράχτες" των Αθηνών, όπως είναι το Ηρώδειο, ο Παρθενώνας, η Πύλη του Αδριανού, το Παναθηναϊκό Στάδιο, η Βουλή, η Πλάκα, το Ζάππειο, ο Εθνικός Κήπος, το Μοναστηράκι, το Θησείο ή το Μουσείο της Ακρόπολης, ζητούνται ακόμη και τριψήφια ποσά ανά διανυκτέρευση. Ποσά που μπορούν να φθάνουν και τα 110 ευρώ, τα 140 ευρώ ή ακόμη και τα 180 ευρώ στο μέσον Αυγούστου. Ψάχνοντας κάποιος μάλιστα διάφορες ακόμη πλατφόρμες, εντοπίζει διαμερίσματα ακόμη και προς 1.000 ευρώ τη βραδιά.
Κάτι το οποίο εύκολα προσπέρασαν πολλοί είναι η συνολική εικόνα για την αναπροσαρμογή των τιμών ζώνης. Σε σύνολο 10.216 ζωνών, σε 2.122 μειώθηκαν, σε 4.302 έμειναν σταθερές ενώ σε 3.792, δηλαδή σε ένα ποσοστό 42,11%, αυξήθηκαν
Ελαστικότερες οι κλίμακες
Παράλληλα με τις αναπροσαρμογές αυτές, επέρχονται τρεις παρεμβάσεις εξισορροπούσες τις αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών σε 3.792 ζώνες:
* Διευρύνεται το άνω όριο του πρώτου κλιμακίου του ΕΝΦΙΑ κατά 10% ή κατά 50 ευρώ (από 500 ευρώ, στα 550 ευρώ).
* Διευρύνεται το άνω όριο του τρίτου κλιμακίου του ΕΝΦΙΑ κατά 5% ή κατά 50 ευρώ (από 1.000 ευρώ, στα 1.050 ευρώ).
* Αυξάνεται το αφορολόγητο όριο του συμπληρωματικού φόρου κατά 25% ή κατά 50.000 ευρώ (από 200.000 ευρώ, σε 250.000 ευρώ).
Τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ, που συνυπολογίζουν τις νέες αντικειμενικές αξίες, για το 97% των φυσικών προσώπων θα είναι μειωμένα, αμετάβλητα ή με ελάχιστη αύξηση, ενώ αξιόλογη αύξηση θα υπάρχει σε ποσοστό μικρότερο του 1%, δηλαδή στο 0,7% (48.961 εκκαθαριστικά) αύξηση άνω των 200 ευρώ, στο 2,3% (160.001 εκκαθαριστικά), αύξηση από 50 έως 200 ευρώ, στο 12% (737.709 εκκαθαριστικά) ελάχιστη αύξηση έως 50 ευρώ (12 ευρώ κατά μέσον όρο), στο 62% (3.995.181 εκκαθαριστικά) καμία μεταβολή και στο 23% (1.470.962 εκκαθαριστικά) μείωση.
Σημειωτέον δε ότι οι νέες αντικειμενικές αξίες θα ισχύσουν φέτος μόνο για τον ΕΝΦΙΑ, ενώ για τους φόρους μεταβίβασης θα ισχύσουν από 1ης Ιανουαρίου 2019, ώστε να αποφευχθεί ο αιφνιδιασμός των φορολογουμένων και να προληφθεί τυχόν αναστάτωση στην αγορά ακινήτων.
