Με το “όπλο” της υπεραπόδοσης του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2017 και μια πρώτη γεύση για τις αποκλίσεις που υπάρχουν μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωπαίων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μεταβαίνει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στη Σόφια της Βουλγαρίας την προσεχή Παρασκευή, προκειμένου να βρεθεί στη συνεδρίαση του άτυπου Eurogroup της 27ης Απριλίου. Σε αυτήν ο Έλληνας υπουργός αναμένεται να παρουσιάσει το ολιστικό σχέδιο αναπτυξιακής σταρτηγικής της κυβέρνησης, το οποίο θα συνοδεύει τη χώρα για τα επόμενα χρόνια, μετά το τέλος του Μνημονίου τον Αύγουστο του 2018.
Για μία ακόμα χρονιά το πρωτογενές πλεόνασμα υπερέβη τους στόχους του προγράμματος και μάλιστα ήταν σχεδόν 2,5 φορές μεγαλύτερο. Όπως ανακοίνωσε χθες η Eurostat, πέρυσι το πρωτογενές αποτέλεσμα με βάση τον κανονισμό ESA (είναι μικρή η διαφορά από τον αντίστοιχο του προγράμματος) διαμορφώθηκε σε 4,2% του ΑΕΠ με βάση τους κανόνες του προγράμματος (4% του ΑΕΠ κατά ESA), όταν ο στόχος του προγράμματος αφορούσε πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ. Μάλιστα, αν συμπεριλάβει κανείς και τα 1,4 δισ. ευρώ που δόθηκαν τον Δεκέμβριο του 2017 ως κοινωνικό μέρισμα, τότε το πραγματικό πρωτογενές πλεόνασμα ήταν τριπλάσιο του στόχου, προσεγγίζοντας το 5%, κάτι το οποίο αποτελεί "γραμμή άμυνας" της κυβέρνησης απένταντι στις αιτιάσεις του ΔΝΤ για εφαρμογή της μείωσης του αφορολογήτου από το 2019 αντί του 2020, με τη λογική ότι αμφισβητείται η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2019 και μετά (στόχος 3,5%). Άλλωστε «τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι όχι μόνο είναι εφικτός ο στόχος πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους 3,5% του ΑΕΠ για το 2018 και τα επόμενα χρόνια, αλλά και ότι θα υπάρξει ο δημοσιονομικός χώρος για στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις και κοινωνικές δαπάνες κατά τη μεταμνημονιακή περίοδο» τόνισε σε ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών.
Από την άλλη πλευρά, το ΔΝΤ συνεχίζει να αμφισβητεί τη διατηρησιμότητα των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων της χώρας (προβλέπει 2,9% για φέτος, ενώ τον προηγούμενο Οκτώβριο εκτιμούσε 2,2%) και ζητάει διεύρυνση της φορολογικής βάσης, ήτοι μειωμένο αφορολόγητο ένα χρόνο νωρίτερα από ό,τι έχει συμφωνηθεί. Επίσης θεωρεί ότι επιβαρυντικός παράγοντας είναι η πορεία του ΑΕΠ και περιμένει τα στοιχεία που θα ανακοινωθούν στις 4 Ιουνίου από την ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του πρώτου τριμήνου του 2018 προκειμένου να λάβει τις τελικές του αποφάσεις.
Η συζήτηση για το αφορολόγητο
Πάντως, το συγκεκριμένο ζήτημα συζητήθηκε και στις συναντήσεις στην Ουάσιγκτον τις προηγούμενες μέρες. Όπως ανέφεραν αξιωματούχοι του ΥΠΟΙΚ "συζητήσαμε με το ΔΝΤ για τις αποκλίσεις που έχουμε ακόμη αναφορικά με την πρόβλεψη του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2019". Σημείωσαν πάντως ότι "οι συζητήσεις έγιναν σε πολύ καλό κλίμα. Προσπάθησε η κάθε πλευρά να καταλάβει τη θέση της άλλης πλευράς. Υπήρξε δέσμευση ότι θα συζητήσουμε σε βάθος αυτή την απόκλιση".
Το ΔΝΤ έχει πιο απαισιόδοξη θέση, ανέφεραν, αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπάρχει διαφορά στον τρόπο υπολογισμού, ωστόσο οι επιτελείς του Ταμείου είναι ανοιχτοί σε επιπλέον συζητήσεις.
Δύο συζητήσεις, έρχεται τηλεδιάσκεψη
Όπως εξήγησαν επιπλέον, για το θέμα του αφορολογήτου έγιναν δύο συζητήσεις στη διάρκεια των επαφών στο περιθώριο της εαρινής συνόδου στην Ουάσιγκτον. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο Τόμσεν - Λαγκάρντ με τη συμμετοχή Τσακαλώτου - Χουλιαράκη και η δεύτερη ήταν πιο "τεχνική" και σε αυτή μετείχε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης και στελέχη του Ταμείου. Οι ίδιες πηγές τόνιζαν ότι "είναι το θέμα για το οποίο θα γίνει περαιτέρω συζήτηση και τώρα σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων και ίσως γίνει τηλεδιάσκεψη".
Τα στοιχεία
Αναφορικά με τα στοιχεία, το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθε πέρυσι σε 7,080 δισ. ευρώ έναντι 6,709 δισ. ευρώ το 2016, ενώ το ίδιο διάστημα το δημόσιο χρέος μειώθηκε ως ποσοστό του ΑΕΠ από 180,8% σε 178,6%, αλλά αυξήθηκε σε απόλυτα μεγέθη από 315,009 δισ. ευρώ σε 317,407 δισ. ευρώ. Το ΑΕΠ διαμορφώθηκε πέρυσι σε 177,335 δισ. ευρώ έναντι 174,199 δισ. ευρώ το 2016.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκαν σε 86,77 δισ. ευρώ, οριακά μικρότερα του 2016, οπότε ήταν 87,36 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες κινήθηκαν στα 85,322 δισ. ευρώ και ήταν λιγότερες αυτών του 2016 (86,271 δισ. ευρώ).
ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΣΤΟΧΩΝ ΓΙΑ ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΧΡΟΝΙΑ
Μεγάλη ικανοποίηση από την Κομισιόν
Π. Μοσκοβισί: "Οι τεράστιες προσπάθειες της Ελλάδας τώρα αποδίδουν"
Την ικανοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δημοσιονομικά στοιχεία της Ελλάδας, που «υπερβαίνουν τους στόχους», εξέφρασε σε δήλωσή του ο επίτροπος Οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί με αφορμή την ανακοίνωση της Εurostat. «Tα σημερινά (σ.σ.: χθεσινά) στοιχεία της Εurostat δείχνουν ότι για μια ακόμη φορά, και το 2017, η Ελλάδα υπερέβη τους δημοσιονομικούς της στόχους» ανέφερε προσθέτοντας ότι για δεύτερη διαδοχική χρονιά η Ελλάδα κατέγραψε δημοσιονομικό πλεόνασμα, στο 0,8% του ΑΕΠ το 2017, πολύ καλύτερο από την την τελευταία πρόβλεψη της Επιτροπής τον Νοέμβριο του 2017.
Συνεχίζοντας, ο Πιερ Μοσκοβισί υπενθύμισε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας το 2009 υπερέβαινε το 15% του ΑΕΠ και τόνισε: «Οι τεράστιες προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών της και τη μεταρρύθμιση της οικονομίας της τώρα αποδίδουν» και πρόσθεσε: «Αυτά τα καλά νέα είναι ευπρόσδεκτα για την Ελλάδα πριν από τις κρίσιμες συζητήσεις του Eurogroup, που πρέπει να προετοιμάσει τη θετική ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος φέτος το καλοκαίρι» καταλήγει η ανακοίνωση του Π. Μοσκοβισί.
Την ίδια ώρα η Ελλάδα υπερέβη τους δημοσιονομικούς στόχους για τρίτη διαδοχική χρονιά δήλωσε από τις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, τονίζοντας ότι τα δημοσιονομικά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat για την ελληνική οικονομία αποδεικνύουν ότι «οι άνευ προηγουμένου θυσίες του ελληνικού λαού, επί χρόνια, τώρα αρχίζουν να αποδίδουν».
Πρώτος σταθμός η Σόφια
Ωστόσο, υπάρχουν μια σειρά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν ώστε να επιτευχθεί μια συνολική συμφωνία στις 21 Ιουνίου ή το πολύ αρχές Ιουλίου. Η βούληση όλων των πλευρών για την «ευλαβική» τήρηση του χρονοδιαγράμματος αναφορικά με την έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο επιβεβαιώθηκε το σαββατοκύριακο στην Ουάσιγκτον, ενώ διαπιστώθηκε πως παραμένουν οι αποκλίσεις μεταξύ Ευρωζώνης και ΔΝΤ για το χρέος.
Στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση του προγράμματος, πρώτος σταθμός είναι το Eurogroup της Παρασκευής στη Σόφια, όπου η ελληνική πλευρά πρόκειται να παρουσιάσει το στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη. Το συγκεκριμένο σχέδιο είναι ένα από τα τέσσερα «συστατικά στοιχεία» της τελικής «συμφωνίας εξόδου», που στόχος είναι να επιτευχθεί επί της ουσίας στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου στο Λουξεμβούργο.
Τεχνική συμφωνία στις 24 Μαΐου
Το δεύτερο στοιχείο είναι η ολοκλήρωση της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης. Στις συναντήσεις που είχε το οικονομικό επιτελείο στην Ουάσιγκτον, στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ, επισημάνθηκε ότι η εφαρμογή των προαπαιτουμένων βρίσκεται σε «καλό δρόμο» και ότι ακόμα και σε αυτά που υπάρχουν κάποιες «τεχνικές» δυσκολίες, καταβάλλονται προσπάθειες να «ξεμπλοκαριστούν». Σε αυτό το πλαίσιο η αποστολή των θεσμών αναμένεται να επιστρέψει στην Αθήνα περί τα μέσα Μαΐου με στόχο να επιτευχθεί συμφωνία σε επίπεδο προσωπικού (staff level agreement) μέχρι το Eurogroup της 24ης Μαΐου.
Οι αποκλίσεις για την ελάφρυνση του χρέους
Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους, οι εργασίες για τον μηχανισμό σύνδεσης του ρυθμού ανάπτυξης με την αποπληρωμή του χρέους συνεχίζονται, καθώς οι διαφωνίες μεταξύ του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης παραμένουν. Ειδικότερα, το ΔΝΤ επανέλαβε το αίτημά του ο μηχανισμός αυτός να είναι αυτόματος και να μην υπόκειται σε πολιτικές παρεμβάσεις. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που προσκρούει στις αντιδράσεις του Βερολίνου, καθώς οι Γερμανοί επιθυμούν τον τελευταίο λόγο για τη λειτουργία του να τον έχει πάντα το Eurogroup.
Καλά πληροφορημένες πηγές από την ελληνική πλευρά εκτιμούσαν ότι αυτό είναι το «κλειδί» από το οποίο θα εξαρτηθεί η πλήρης συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, για την οποία όμως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, όπως είπε δημόσια και ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου Πόουλ Τόμσεν.
Ο χρόνος για την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης
Ως εκ τούτου το ερώτημα εάν το ΔΝΤ θα ενεργοποιήσει το δικό του σκέλος του προγράμματος παραμένει ανοιχτό, ενώ, όπως προβλέπουν αρκετοί εμπλεκόμενοι, θα είναι δύσκολο να απαντηθεί στο Eurogroup του Απριλίου, όπως ευελπιστούσε η ευρωπαϊκή πλευρά. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει και το ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση εκτιμάται πως χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διαμορφώσει άποψη στα ζητήματα που αφορούν το χρέος, ο οποίος, όμως, όπως επισημαίνεται, δεν υπάρχει.
Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Π. Τόμσεν έφερε στο «τραπέζι» ένα ακόμα αίτημα, το οποίο δεν είχε συζητηθεί νωρίτερα, δηλαδή την εφαρμογή των μέτρων αναδιάρθρωσης του χρέους όχι μόνο στα δάνεια που είχε πάρει η Ελλάδα στο πρώτο πρόγραμμα από τον EFSF, αλλά και στα διμερή και σε αυτά του ESM.
Για την ελληνική πλευρά η ενεργοποίηση του προγράμματος του ΔΝΤ είναι «επιθυμητή», αλλά «όχι απαραίτητη» σύμφωνα με τις αρμόδιες πηγές, καθώς εκτιμάται ότι, εάν μεν συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους για το χρέος, η Ελλάδα θα επωφεληθεί από ενδεχομένως πιο φιλόδοξη ελάφρυνση. Σε αντίθετη περίπτωση, όμως, δεν θα υπάρξει κάποιο κόστος για την Ελλάδα στο επίπεδο των αγορών, καθώς η επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος δεν εξαρτάται από αυτό και μόνο.
Τέλος, το τέταρτο κομμάτι της συμφωνίας είναι η μεταμνημονιακή εποπτεία, η οποία συνδέεται με όλα τα παραπάνω και θα «σφραγίσει» την τελική λύση.
Οι ελληνικές τράπεζες και τα stress tests
Την ίδια ώρα, την Παρασκευή 4 Μαΐου είναι προγραμματισμένη η συνεδρίαση των εποπτικών αρχών της ΕΚΤ, οι οποίες θα επικυρώσουν το stress test για τις ελληνικές τράπεζες, ενώ η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, και οι λεπτομέρειες για τις επιδόσεις της κάθε τράπεζας, θα γίνει το πρωί του Σαββάτου 5 Μαΐου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ολοκληρώνεται με επιτυχία ένα μεγάλο ορόσημο για τις τράπεζες και ευρύτερα την εγχώρια οικονομία, αίροντας μια μεγάλη εστία ανησυχίας: τον κίνδυνο εκτροχιασμού μιας τράπεζας. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, το πιθανότερο σενάριο είναι να μην προκύψουν επιπλέον ανάγκες για νέα κεφάλαια, κάτι το οποίο, εφόσον ισχύσει, αναμένεται να δώσει ακόμη ένα θετικό σήμα για τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Το χρονοδιάγραμμα
- 27 Απριλίου: Συνεδρίαση του άτυπου Eurogroup στη Σόφια, όπου ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος θα παρουσιάσει το “ολιστικό σχέδιο αναπτυξιακής στρατηγικής” της κυβέρνησης.
- 4-5 Μαΐου: Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών.
- Μέσα Μαΐου: Έλευση των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα, προκειμένου να ολοκληρωθεί εντός του Μαΐου η τέταρτη αξιολόγηση.
- 24 Μαΐου: Στόχος να επιτευχθεί τεχνική συμφωνία κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup, η οποία πραγματοποιείται κανονικά στις Βρυξέλλες.
- 21 Ιουνίου: Κοινός στόχος όλων των πλευρών είναι να υπάρξει η “παγκόσμια” συμφωνία για την Ελλάδα, η οποία θα περιλαμβάνει τόσο την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους όσο και το “modus vivendi” της μεταμνημονιακής περιόδου. Ειδάλλως, η συμφωνία αναμένεται να επιτευχθεί σε εκείνο της 12ης Ιουλίου.
