Τις βάσεις για την ανάπτυξη και την ουσιαστική στήριξη της παραγωγής αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στη χώρα μας, μια δραστηριότητα με τεράστια δυναμική, θέτει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με τη σύνταξη, για πρώτη φορά, εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για τον κλάδο.
Παρουσιάζοντας το σημαντικό αυτό εγχείρημα, για το οποίο εργάστηκαν στελέχη του υπουργείου, εκπρόσωποι επιστημονικών φορέων και ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι των παραγωγών, της μεταποίησης, εταιρειών κ.λπ., ο υπουργός Β. Αποστόλου τόνισε ότι με την κατάλληλη οργάνωση, υποστήριξη και θεσμοθέτηση στο επόμενο διάστημα ο συγκεκριμένος κλάδος μπορεί να αναπτυχθεί σημαντικά “όχι γενικά κι αόριστα” αλλά προς όφελος όλης της αλυσίδας από τον σπόρο μέχρι το τελικό προϊόν.
Σημείωσε ότι ώθηση στην προσπάθεια του υπουργείου έδωσε και το ενδιαφέρον των ίδιων των παραγωγών και μεταποιητών που διαρκώς αυξάνεται, παρά το ότι δεν έχουν ληφθεί κάποια ειδικά μέτρα.
Όπως επισήμανε “δεν πρόκειται να εγκαταλείψουμε τον κλάδο στην τύχη του, όπως έγινε στο παρελθόν”, ενώ εκτίμησε ότι τα πρώτα πιλοτικά βήματα αξιοποίησης του Σχεδίου θα γίνουν άμεσα αντιληπτά σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, ξεκινώντας από την Κοζάνη, την οποία επισκέπτεται αύριο, και τις συναντήσεις του με νέους αγρότες.
Το Σχέδιο
Σύμφωνα με τον υπουργό, η ανάπτυξη του τομέα σημαίνει πλήρη αξιοποίηση της έρευνας σε όλα τα στάδια, διάθεση κατάλληλων εκτάσεων, παραγωγή ενδογενούς πολλαπλασιαστικού υλικού με διατήρηση των εξαιρετικών ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών, συμβολή στις ενισχύσεις για εγκατάσταση καλλιεργειών, συμβολή σε επενδυτικές προσπάθειες παραγωγής και μεταποίησης, υποστήριξη επιστημονική και τεχνική, υποστήριξη στη διάθεση και την εμπορία, αλλά και πλήρη προστασία των ενδημικών φυτών και των περιοχών τους.
Πρόκειται για ένα πρώτο σχέδιο δράσης, που θα έχει συνέχεια, ανέφερε ο συντονιστής της ομάδας εργασίας Θ. Δημάκης, καθώς η ύπαρξη πλαισίου με την κατάλληλη θεσμοθέτηση θα δώσει το έναυσμα για ορθολογικοποίηση και ανάπτυξη του τομέα αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών που έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των ξένων αγορών.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εμπλοκή νέων αγροτών, καθώς και στην απαραίτητη συμβολή των ομάδων παραγωγών και του συνεταιρίζεσθαι, στην τυποποίηση και την πιστοποίηση, τη βιολογική καλλιέργεια, την εκπαίδευση - κατάρτιση, τις τεχνολογίες μεταποίησης κ.λπ., ενώ ο τομέας μπορεί να χρηματοδοτηθεί από συγκεκριμένες δράσεις - μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται η δυνατότητα στοχευμένης επιλεξιμότητας (“μοριοδότηση”) στο πλαίσιο του ΠΑΑ.
Η αρχή γίνεται με 12 είδη αρωματικών - φαρμακευτικών φυτών (όπως ρίγανη, τσάι του βουνού, χαμομήλι, θυμάρι φασκόμηλο κ.λπ.), τα οποία προσδιορίζονται ως προτεραιότητας, με βάση τη ζήτηση - τάσεις στις διεθνείς αγορές, τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών, με κύριο κριτήριο το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, και σε σύνδεση με περιφερειακούς στόχους και τη δυναμική τοπικών προϊόντων.
Με την οριστικοποίηση του Σχεδίου θα ακολουθήσει σειρά ενεργειών σε όλα τα επίπεδα: περαιτέρω ερευνητική προσπάθεια, έκδοση εγχειριδίων και οδηγιών, περιφερειακή κατανομή καλλιεργειών, ειδικά υποστηρικτικά μέτρα, σε ενισχύσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία σε στοχευμένες σημειακές παρεμβάσεις ειδικών συμπράξεων και συνεργιών και σε θεσμικές πρωτοβουλίες.
Το κείμενο του Στρατηγικού Σχεδίου αναρτάται σήμερα στην ιστοσελίδα του υπουργείου και θα παραμείνει “ανοιχτό” για 10-15 ημέρες προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να καταθέσουν προτάσεις και απόψεις, συμβάλλοντας στην ολοκλήρωσή του.
Η αγορά
Πρέπει να σημειωθεί ότι πρόκειται για μια δυναμική αγορά εκατοντάδων εκατομμυρίων (οι παγκόσμιες εξαγωγές το 2014 έφτασαν στα 3,3 δισ. δολάρια, συνολικά), με κύριους εξαγωγείς την Κίνα, την Ινδία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία.
Οι κύριοι βιομηχανικοί τομείς που χρησιμοποιούν τέτοια φυτά είναι οι εξής:
- αρτυμάτων - μπαχαρικών - αφεψημάτων,
- φυτικών προϊόντων υγιεινής διατροφής (βιολειτουργικά τρόφιμα),
- αρωμάτων - αρωματικών υλών,
- φαρμακευτικών προϊόντων - φυτοθεραπευτικών,
- καλλυντικών,
- φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Η υψηλή τιμή των φυτών αυτών, που αναμένεται να κινηθεί πάνω από τα 10 δολάρια/κιλό, ξεπερνώντας και τα 12 δολάρια/κιλό τα επόμενα χρόνια, σε συνδυασμό με την αυξητική τάση της ζήτησης καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστική τη δραστηριότητα.
Οι ελληνικές εξαγωγές είναι ιδιαίτερα αναιμικές, καθώς αντιπροσωπεύουν ποσοστό κάτω από 0,1% των παγκόσμιων εξαγωγών (όταν Αλβανία και Βουλγαρία κατέχουν το 5%). Από τα συνολικά 6.500 είδη φυτών στην Ελλάδα, 1.300 είναι αρωματικά - φαρμακευτικά αλλά αξιοποιούνται μόλις πέντε.
Εκτιμάται ότι σήμερα οι καλλιέργειες ανέρχονται σε περίπου 40.000 στρέμματα -που μπορούν να διπλασιαστούν ή και να τριπλασιαστούν σε μικρό βάθος χρόνου- ενώ οι παραγωγοί υπολογίζονται σε 300-500 (φέτος προστέθηκαν μόνο 100 νέοι παραγωγοί) με εξαγωγική δραστηριότητα.
