Με γνώμονα τη στήριξη μιας ΔΕΗ ως ισχυρού πυλώνα στην ενέργεια, μακριά από την καταστροφολογία, που ενθαρρύνουν πολιτικές και άλλες δυνάμεις, με στόχο τη διάσπαση και πώλησή της σε πακέτο τύπου “μικρής ΔΕΗ”, και απαντώντας αποκλειστικά στην ανάγκη συμμόρφωσης προς καταδικαστικές αποφάσεις της Ε.Ε. για το “άνοιγμα” της λιγνιτικής παραγωγής στη χώρα κατέληξε η διαπραγμάτευση ως προς το μείζον αυτό ζήτημα στον ενεργειακό τομέα.
Όπως είχε ξεκαθαρίσει πριν από περίπου ένα μήνα ο υπουργός ΠΕΝ Γ. Σταθάκης μιλώντας στο Περιφερειακό Συμβούλιο Δ. Μακεδονίας στην Κοζάνη, ζητούμενο υπήρξε η λήψη μέτρων από ελληνικής πλευράς προκειμένου να προσαρμοστεί η χώρα στην καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (όπως κατέληξε τον Δεκέμβριο του 2016 και συνδέεται με αντίστοιχες αποφάσεις της Κομισιόν) για την άρση του μονοπωλίου της ΔΕΗ στη λιγνιτική παραγωγή και τη συμμετοχή τρίτων σε αυτήν.
Έτσι απομακρύνθηκε το “πάντρεμα” των αντισταθμιστικών μέτρων στον λιγνίτη με το ευρύτερο άνοιγμα της αγοράς, που επιχειρήθηκε με την επαναφορά σεναρίων περί πώλησης τμημάτων της ΔΕΗ (“μικρή ΔΕΗ”) και κυρίως των υδροηλεκτρικών και υπηρετήθηκε σταθερά από τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ.
Τι προβλέπεται για τον λιγνίτη
Υπ’ αυτές τις συνθήκες συμφωνήθηκε πλαίσιο αρχών για την υλοποίηση διαρθρωτικών μέτρων με την εκπόνηση, σε ιδιαίτερα σφιχτό χρονοδιάγραμμα, συγκεκριμένου σχεδίου σε συνεργασία με την Κομισιόν.
Ως προαπαιτούμενο για την αξιολόγηση θα κοινοποιηθούν στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, μέχρι τα μέσα Μαΐου, όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την εξειδίκευση των μέτρων σε επόμενο στάδιο.
Τα μέτρα θα οριστικοποιηθούν και θα νομοθετηθούν μετά τη διεξαγωγή έρευνας αγοράς (market test) μέχρι τον Νοέμβριο του 2017, ενώ η υλοποίησή τους προβλέπεται μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
Σημειώνεται ότι σε αυτή τη φάση δεν έχουν προσδιοριστεί οι μονάδες και τα λιγνιτωρυχεία που θα συμπεριληφθούν, ποιοι τύποι λιγνιτικών μονάδων (με μεγαλύτερη ή μικρότερη διάρκεια ζωής) κ.λπ.
Ειδικότερα το πλαίσιο αρχών προβλέπει:
* Μεταβίβαση λιγνιτικών μονάδων και ορυχείων σε ποσοστό περίπου 40% σε σχέση με το λιγνιτικό δυναμικό της ΔΕΗ (αποεπένδυση). Το ακριβές ποσοστό αναμένεται να καθοριστεί κατόπιν τεχνικών συζητήσεων με την Κομισιόν.
* Η ΔΕΗ δεν θα έχει καμία συμμετοχή ή σύνδεση σε σχέση με το όποιο μεταβιβασθέν δυναμικό.
* Οι δυνητικοί επενδυτές θα πρέπει να είναι ανεξάρτητοι και να μη συνδέονται με τη ΔΕΗ και να έχουν τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους αποδεδειγμένη εμπειρία στην αγορά ενέργειας.
Στη διαδικασία θα μπορούν να λάβουν μέρος και επενδυτικά σχήματα στα οποία θα έχουν δυνατότητα συμμετοχής εταιρείες του ευρύτερου δημόσιου τομέα, Περιφέρειες και άλλοι τοπικοί φορείς.
Κρίσιμος ο ρόλος των ενεργειακών συνεταιρισμών
Στην κατεύθυνση αυτή αναμένεται να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο η θεσμοθέτηση των ενεργειακών συνεταιρισμών.
Άλλωστε χθες γνωστοποιήθηκε από το ΥΠΕΝ ότι έως τα τέλη Μαΐου θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς. Σκοπός της ίδρυσης Ενεργειακών Κοινοτήτων ή αλλιώς Ενεργειακών Συνεταιρισμών είναι η παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
Αναμένεται ένα νέο, αλλά και αυστηρό, πλαίσιο με το οποίο δημιουργείται για πρώτη φορά χώρος για τη συμμετοχή συμπράξεων μικρής κλίμακας στην ενεργειακή μετάβαση, διασφαλίζοντας παράλληλα τη λειτουργία των συνεταιρισμών σε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας.
Κεντρικός, σε αυτή τη διαδικασία, είναι ο ρόλος των συμπράξεων μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων και η ταυτόχρονη ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών.
ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΕΗ
“Ανάσα” με ορίζοντα πενταετίας για τους καταναλωτές
Τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων προς τη ΔΕΗ για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας ώς το 2022
Προαπαιτούμενο για την αξιολόγηση είναι και η υποβολή στους θεσμούς λεπτομερούς σχεδίου δράσης, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για την αντιμετώπιση του φλέγοντος ζητήματος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη ΔΕΗ.
Το σχέδιο θα περιλαμβάνει χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής των οφειλών του δημοσίου τομέα, πλάνο αντιμετώπισης του φαινομένου των ρευματοκλοπών, διαδικασία αναγνώρισης και προσφυγής κατά των στρατηγικών παραβατών (με προστασία των ευάλωτων πελατών), χρονοδιάγραμμα για την εισαγωγή “έξυπνων” μετρητών κ.ά.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η πρόβλεψη για την τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων σε σχέση τα περισσότερα από 735 εκατ. ευρώ, που αποτελούν τη συνολική υποανάκτηση των δαπανών της ΔΕΗ (σ.σ.: τα ποσά που εισπράττει η επιχείρηση είναι λιγότερα από αυτά που τιμολογούνται) για τα έτη 2012-2015, στο πλαίσιο του ανταλλάγματος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), που αφορούν τα μη διασυνδεδεμένα νησιά και κοινωνικά τιμολόγια. Προβλέπεται η τακτοποίηση σε βάθος πενταετίας, έως το 2022, προκειμένου να αποφευχθούν αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρισμού.
Μικρότερες αυξήσεις στα ποσοστά των ΝΟΜΕ
Επιπλέον προβλέπεται η αναπροσαρμογή των δημοπρατούμενων ποσοτήτων ενέργειας, που θα ξεκινήσει τον Δεκέμβριο του 2017. Από τα εξωπραγματικά ποσοστά του 46% και του 33% που ζητούσαν οι θεσμοί, η διαπραγμάτευση κατέληξε σε σημαντικά πιο χαμηλά και ρεαλιστικά επίπεδα: 16% για το 2017, 19% για το 2018 και 22% για το 2019 (έναντι των αρχικώς συμφωνηθέντων 12%, 13% και 13%, αντίστοιχα).
Πάντως, συμπεριλήφθηκε όρος στη συμφωνία ότι μετά την εφαρμογή των μέτρων για τον λιγνίτη οι ποσότητες των δημοπρατούμενων ποσοτήτων θα μειωθούν.
Παράλληλα θα πρέπει να υποβληθεί άμεσα στους θεσμούς οδικός χάρτης για την προσαρμογή της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού στους κανόνες της ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς, στο πλαίσιο του Μοντέλου Στόχου (target model), που σχετίζεται τόσο με τον μηχανισμό ΝΟΜΕ όσο και με τα δομικά μέτρα. Με το target model συγκροτείται κοινή οργάνωση των ευρωπαϊκών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, σε κάθε χρονικό επίπεδο, με τη λειτουργία τεσσάρων αγορών που αναμένεται να εφαρμοστεί στις αρχές του 2018.
Οδικός χάρτης για φυσικό αέριο - ΔΕΣΦΑ
Η συμφωνία με τους θεσμούς προβλέπει την υποβολή έως τον Σεπτέμβριο του 2017 ενός οδικού χάρτη για την ολοκλήρωση της απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου.
Σε σχέση με τον Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), όπως ήδη έχει αποφασιστεί, προχωρά η ιδιωτικοποίησή του σε ποσοστό 66% (35% ΕΛΠΕ, 31% ΤΑΙΠΕΔ) με το Δημόσιο να διατηρεί το υπόλοιπο 34% -διαδικασία που έχει “κληροδοτηθεί” από το 2012.
Με βάση τη συμφωνία προβλέπονται δύο προδιαγραφές στην κατεύθυνση αυτή:
* Ο δυνητικός επενδυτής θα πρέπει να είναι Ευρωπαίος Διαχειριστής ή σε σύμπραξη με επενδυτή από τρίτες χώρες, για λόγους ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, τόσο της Ελλάδας όσο και της Ε.Ε.
* Μετά την ιδιωτικοποίηση ο ΔΕΣΦΑ θα λειτουργεί με το μοντέλο του πλήρους ιδιοκτησιακού διαχωρισμού.
