Τις βαθιές ρίζες που έχουν απλώσει στη χώρα μας η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία, αλλά κυρίως και τη χαλαρή -έως ανύπαρκτη- φορολογική συνείδηση σε σημαντικό τμήμα του ελληνικού πληθυσμού καταδεικνύουν τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων, όχι μόνο με βάση ποσοτικά κριτήρια, αλλά και με ανάλυση των "ποιοτικών χαρακτηριστικών" των φορολογικών εσόδων. Μόνο τέσσερα από αυτά τα "ποιοτικά χαρακτηριστικά", όπως προκύπτουν από τα στατιστικά στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων του 2016 (δηλαδή των δηλώσεων διά των οποίων δηλώθηκαν τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2015), τα οποία αναρτήθηκαν στον ιστότοπο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), πιστοποιούν του λόγου το ασφαλές για την τεράστια έκταση της ενδημούσας παραοικονομίας και φοροδιαφυγής, όπως και της χαλαρής φορολογικής συνείδησης στη χώρα μας, και αυτά είναι:
Το 8,53% των εσόδων προήλθε από τα τεκμήρια
Πρώτον, τα τεκμήρια που "αποκάλυψαν", σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, πρόσθετα εισοδήματα ύψους 7 δισ. ευρώ, έσοδα τα οποία χωρίς την "τσιμπίδα" των τεκμηρίων θα είχαν αποκρυβεί από τους φορολογούμενους. Αυτό σημαίνει ότι το 8,53% των συνολικών εσόδων που δήλωσαν πέρυσι τα 6,1 εκατομμύρια νοικοκυριά της χώρας (82,1 δισ. ευρώ) προήλθαν από τεκμήρια, καθώς το συνολικό εισόδημα που δήλωσαν αυτά τα 6,1 εκατομμύρια νοικοκυριών ανερχόταν στο ποσό των 75,1 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό αυτό αυξήθηκε κατά περίπου 7 δισ. ευρώ, ανερχόμενο στα 82,1 δισ. ευρώ μετά την εφαρμογή των τεκμηρίων που "αποκάλυψαν" εισοδήματα που δεν είχαν δηλωθεί από τους φορολογούμενους.
Μισθωτοί και συνταξιούχοι, τα συνήθη υποζύγια
Δεύτερον, τα εισοδήματα που δηλώθηκαν πέρυσι πώς αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2015, και που προέρχονται κατά κύριο λόγο από μισθωτές υπηρεσίες και από συντάξεις, δηλαδή δύο κατηγορίες οι οποίες δεν έχουν τις δυνατότητες απόκρυψης εισοδημάτων που διαθέτουν άλλες κατηγορίες φορολογουμένων.
Τρίτον, μόλις 24.695 νοικοκυριά (λιγότεροι από 1 στους 200) δήλωσαν εισοδήματα πάνω από 100.000 ευρώ.
Τέταρτον, το 64% δήλωσε εισόδημα κάτω των 12.000 ευρώ. Μάλιστα το 26,3% δεν πληρώνει καθόλου φόρο και το 17,7% έως 15 ευρώ. Το 52,5% πληρώνει κάτω από 150 ευρώ.
Συγκεκριμένα, ένα ποσό της τάξης των 59,4 δισ. ευρώ δηλώθηκε από πηγές που αποτελούν οι μισθωτές υπηρεσίες και οι συντάξεις. Αυτό σημαίνει ότι, όπως κατά κανόνα συμβαίνει στη χώρα μας, τα 7 στα 10 ευρώ (ποσοστό 72,35% των τεκμαρτών εισοδημάτων), ποσοστό το οποίο αυξάνεται σε 79,9% (δηλαδή σχεδόν οι 8 στους 10) επί των δηλωθέντων εισοδημάτων, προέρχεται από μισθούς και συντάξεις, ενώ στο ύψος των 6,05 δισ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα εισοδήματα εκείνα τα οποία με βάση τις φορολογικές δηλώσεις προήλθαν από ακίνητα. Όσον αφορά δε τα υπόλοιπα ποσά των δηλωθέντων εισοδημάτων, αυτά επιμερίζονται σε 4,68 δισ. ευρώ από άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, σε άλλα 3,77 δισ. ευρώ προερχόμενα από πηγές όπως είναι τα μερίσματα, οι τόκοι, τα δικαιώματα και ο σχηματισμός υπεραξίας από μεταβίβαση κεφαλαίου, και σε ένα ακόμη ποσό ύψους 1,25 δισ. ευρώ το οποίο δηλώθηκε ότι προήλθε από άσκησης αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Αναφορικά με την κατανομή των φορολογικών βαρών, τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι οι φόροι εισοδήματος ανήλθαν το 2016 σε 8.028 εκατ. ευρώ, με 7 στα 10 ευρώ της φορολογικής επιβάρυνσης να το επωμίζεται η λεγόμενη μεσαία τάξη, ήτοι τα νοικοκυριά τα οποία δηλώνουν εισοδήματα πάνω από το όριο των 20.000 ευρώ.
Όσον αφορά τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, το αφορολόγητο όριο (για τα εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2015 αυτό ήταν ενιαίο, ανερχόμενο στο επίπεδο των 9.545 ευρώ, ανεξαρτήτως του αριθμού των τέκνων) περιόρισε σε σημαντικό βαθμό τις τελικές φορολογικές επιβαρύνσεις.
Ειδικότερα, τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι τα 6 στα 10 νοικοκυριά (και συγκεκριμένα ένα ποσοστό 64%) δήλωσε εισόδημα έως 12.000 ευρώ, ενώ τα 4 στα 10 (ποσοστό 38,16%) βρίσκονται, με βάση τουλάχιστον τα δηλωθέντα πέρυσι εισοδήματά τους στο όριο της οικονομικής εξαθλίωσης, καθώς το ετήσιο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει τις 5.000 ευρώ.
Μόλις 24.695 νοικοκυριά δηλώνουν πάνω από 100.000 ευρώ
Οι πλούσιοι στη χώρα μας οι οποίοι διαθέτουν εισοδήματα άνω του ορίου των 100.000 ευρώ είναι λιγότεροι από 1 στους 200 (συγκεκριμένα, το ποσοστό τους είναι μόλις 0,4%) και πρόκειται συνολικά για 24.695 νοικοκυριά.
Τα στοιχεία τα οποία προκύπτουν από την ανάλυση των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν πέρυσι δείχνουν ακόμη, όσον αφορά την κατανομή των φορολογικών βαρών, ότι οι 2 στους 10 (17,6%) επιβαρύνονται με περίπου 8 στα 10 ευρώ (77,13%) της φορολογίας εισοδήματος. Πρόκειται για 1.089.920 νοικοκυριά με δηλωθέντα εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ, τα οποία επιβαρύνθηκαν με φόρους ύψους 6.192 εκατ. ευρώ.
Ταυτόχρονα, το 1 στα 4 νοικοκυριά (ποσοστό 26,3%), παρά το γεγονός ότι εμφανίζει αθροιστικό εισόδημα περίπου 7,5 δισ. ευρώ, δεν έχει την παραμικρή φορολογική επιβάρυνση καθώς καλύπτεται από το αφορολόγητο όριο εισοδήματος. Πρόκειται για 1.626.660 νοικοκυριά. Αντιθέτως, 4 στα 100 νοικοκυριά ή 247.726 νοικοκυριά καλούνται να πληρώσουν φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης πάνω από 6.000 ευρώ.
