Σημαντικά βήματα προόδου στη διαπραγμάτευση Αθήνας δανειστών πραγματοποιήθηκαν με την κατάθεση του πολυνομοσχεδίου. Αν και σε αυτό δεν περιλαμβάνονται όλα τα εναπομείναντα προαπαιτούμενα για την υποδόση των 2,8 δισ. ευρώ, το οικονομικό επιτελείο ευελπιστεί να έχουν κλείσει όλα έως τις 29 Σεπτεμβρίου, οπότε συνεδριάζει το EuroWorking Group. Οι ίδιες πηγές δεν αποκλείουν πάντως το ενδεχόμενο να εφαρμοστούν και τα 15 προαπαιτούμενα λίγο αργότερα και πάντως πριν από το Eurogroup της 10ης Οκτωβρίου.
Το “σύνθημα” για επιτάχυνση των διαδικασιών που σχετίζονται με τα συμπεφωνημένα με τους δανειστές και τη δεύτερη αξιολόγηση έδωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με τη συνέντευξή του στο Reuters, λέγοντας ότι αναμένει να μπορέσει να ολοκληρωθεί αυτή έως το τέλος Οκτωβρίου. Και στο βάθος, ορόσημο για τις ελληνικές βλέψεις παραμένει η διευθέτηση βιωσιμότητας του χρέους ώς το τέλος του χρόνου.
Στο ζήτημα του χρέους η Ελλάδα έχει μεν σύμμαχο το ΔΝΤ, πλην όμως το ταμείο επανήλθε προχθές τόσο με ενημερωτική τηλεδιάσκεψη της εκπροσώπου του στην Ελλάδα Ντέλια Βελκουλέσκου όσο και με ανάρτηση στο ιστότοπό του της έκθεσης "Greece: Staff Concluding Statement of the 2016 Article IV Mission" (Απολογιστική έκθεση για την ελληνική οικονομία στο πλαίσιο του άρθρου 4 του καταστατικού του ταμείου). Αυτή χαιρετίζει την πρόοδο στα μακροοικονομικά της χώρας και την εξάλειψη των ανισορροπιών και θέτει ως ένα από τα εμπόδια για την επιστροφή στην ανάπτυξη το μη βιώσιμο χρέος. Μάλιστα, με δήλωσή του ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος τόνισε: "Καλωσορίζουμε την άποψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το χρέος, καθώς τονίζει, για μια ακόμη φορά, το ζήτημα της μη βιωσιμότητας των μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων για μακρά περίοδο, όπως επίσης και την αναγκαιότητα σημαντικής απομείωσης του χρέους".
ΔΝΤ: Τέσσερα προβλήματα για την ανάπτυξη
Την ώρα που προγραμματιζόταν η κατάθεση του πολυνομοσχεδίου, λάμβανε χώρα η τηλεδιάσκεψη, όπου η Ντέλια Βελκουλέσκου, παρουσιάζοντας τα προκαταρκτικά πορίσματα της έκθεσης, αναφερόταν σε τέσσερα προβλήματα για την επιστροφή στην ανάπτυξη. Αυτά είναι:
Πρώτον, οι υψηλές συνταξιοδοτικές δαπάνες που χρηματοδοτούνται από υψηλούς φορολογικούς συντελεστές που επιβάλλονται σε περιορισμένες φορολογικές βάσεις.
Δεύτερον, το δημόσιο χρέος που παραμένει μη βιώσιμο.
Τρίτον, οι προβληματικοί ισολογισμοί τραπεζών και επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα.
Τέταρτον, τα διάχυτα διαρθρωτικά εμπόδια για επενδύσεις και ανάπτυξη.
Βέβαια, αυτές είναι πάγιες θέσεις του ΔΝΤ και εν πολλοίς δεν συνδέονται με την αξιολόγηση, η οποία όμως θα πρέπει να "τρέξει" σε κάποια ζητήματα. Για παράδειγμα, σε εκκρεμότητα βρίσκονται οι αλλαγές στις διοικήσεις των τραπεζών και εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν κάποιες ημέρες ακόμη, ίσως και ως τον Οκτώβριο, καθώς και η στελέχωση του υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων. Αλλά και αυτές οι εκκρεμότητες αναμένεται να διευθετηθούν πριν από την προκαθορισμένη ημερομηνία εντολής αποδέσμευσης της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ στις 10 Οκτωβρίου από το Eurogroup. Σημειώνεται εν προκειμένω ότι με βάση το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα, η παραπάνω δόση θα είναι διαθέσιμη έως και τις 31 Οκτωβρίου, όμως κυβέρνηση και αγορά προσδοκούν την άμεση αποδέσμευσή της, καθώς το 1,7 δισ. ευρώ από τα 2,7 δισ. σχετίζεται με την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, οποίος αντιμετωπίζει ασφυκτικό πρόβλημα ρευστότητας.
Σύμφωνα με τα κύρια σημεία του πολυνομοσχεδίου ΑΔΜΗΕ και ΕΑΒ παραμένουν εκτός υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων, όπου εντάσσονται άλλες έξι ΔΕΚΟ, οι αλλαγές στον χάρτη των εισφορών για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες και η ρύθμιση για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Η τελευταία συνάπτει σύμβαση εκμίσθωσης διάρκειας έως 10 ετών για την εκμίσθωση τροχαίου υλικού με τη ΓΑΙΟΣΕ.
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται ακόμη η μεταφορά στην εθνική νομοθεσία του πλαισίου της Ε.Ε. για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και η εναρμόνιση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης με την κατάργηση του κατώτερου συντελεστή εισφορών για τους ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων, όλες τις εξαιρέσεις που επιτρέπουν χαμηλότερες εισφορές για την υγεία, αλλά και την αναθεώρηση προς τα κάτω της έκπτωσης στην καταβολή πλασματικών περιόδων ασφάλισης.
Η θέσπιση των προαπαιτούμενων αυτών θα οδηγήσει στην εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ. Στο πολυνομοσχέδιο αποσαφηνίζεται πλήρως ο κατάλογος με τις ΔΕΚΟ που περνούν στο υπερταμείο. Ανάμεσα σε αυτές είναι οι ΔΕΗ (το 34%), ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, Αττικό Μετρό, η ΕΛΒΟ, οι Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.
Σε εκκρεμότητα βρίσκονται, μεταξύ άλλων, η επιλογή των προσώπων που θα στελεχώσουν το Εποπτικό Συμβούλιο του υπερταμείου, η σύσταση των εταιρειών που προβλέπονται στο πλαίσιο του τελευταίου και οι ρυθμίσεις για την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ώστε να ολοκληρωθεί η συμφωνία παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στο σχήμα υπό τη Fraport.
Τι αλλάζει στις εισφορές
Ανατροπή στις εισφορές φέρνει το πολυνομοσχέδιο με τα τελευταία προαπαιτούμενα της πρώτης δόσης. Συγκεκριμένα, οι δανειστές απέρριψαν το ευνοϊκό καθεστώς χαμηλών εισφορών που προέβλεπε ο ασφαλιστικός νόμος για αγρότες, νέους επιστήμονες και ιδιοκτήτες μικρών ξενώνων. Επίσης, απομειώνεται η προβλεπόμενη έκπτωση για τους ασφαλισμένους που σκόπευαν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη ασφάλισης με εφάπαξ πληρωμή.
1. Αλλάζει ο μηχανισμός της έκπτωσης για όσους σπεύδουν να εξαγοράσουν πλασματικά χρόνια καταβάλλοντας εφάπαξ όλο το ποσό. Η έκπτωση 15% που είχε προβλεφθεί στον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο αναπροσαρμόζεται σε 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Σημειώνεται πως οι ασφαλισμένοι στο Δημόσιο μπορούν να αναγνωρίσουν έως και 12 πλασματικά έτη, ενώ στον ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μέχρι 7 χρόνια.
Χαμένοι είναι και όσοι ήθελαν να χρησιμοποιήσουν πλασματικά έτη για να βγουν στη σύνταξη και σχεδίαζαν να τα εξοφλήσουν εφάπαξ, κατά κύριο λόγο -αλλά όχι μόνο- όσοι θέλουν να αποχωρήσουν στα 62 με 40 έτη ασφάλισης, εξαγοράζοντας εφάπαξ 5 με 7 πλασματικά έτη.
2. Με καθεστώς ΟΑΕΕ και όχι ΟΓΑ θα ασφαλίζονται από την 1.1.2017 στον ΕΦΚΑ (Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης) οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων. Οι ιδιοκτήτες μικρών ξενώνων μέχρι 5 δωματίων που διατηρούσαν κατ' εξαίρεση το δικαίωμα να ασφαλίζονται στον ΟΓΑ -όπως επίσης και όσοι είχαν 6-10 δωμάτια αλλά ήταν γραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών- χάνουν από 1.1.2017 αυτό το προνόμιο και ακολουθούν την τύχη όλων των υπολοίπων ελεύθερων επαγγελματιών, εκτός κι αν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
Οι συγκεκριμένοι επιχειρηματίες (περί τους 2.000 ξενοδόχους και 1.500 ιδιοκτήτες ενοικιαζομένων δωματίων) θα καταβάλλουν στον ΕΦΚΑ από 1ης.1.2017 ως εισφορές για σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη το 26,95% του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους.
3. Οι νέοι επιστήμονες (με δραστηριότητα 0-5 ετών) και οι αγρότες δεν θα προλάβουν να κάνουν χρήση των «εκπτώσεων» και της μεταβατικής περιόδου που προβλέπει ο νόμος για τις εισφορές υγείας από 1.1.2017, καθώς αυτές καταργούνται. Όλοι θα πληρώνουν από το 2017 το 6,95% του εισοδήματός τους για υγεία. Καταργείται επίσης για τους νέους επιστήμονες η ειδική κατώτατη ασφαλιστική κατηγορία για τις εισφορές υγείας, που είχε οριστεί στο 70% του κατώτατου μισθού (410 ευρώ).
