ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*
Στις 21.5.15 η Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε. (η Eurostat), με μεγάλη καθυστέρηση, έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ ως ποσοστό του μέσου όρου του κατά κεφαλήν ΑΕΠ τόσο των κρατών - μελών της Ε.Ε. όσο και για εκείνο των μειζόνων περιφερειών 25 από αυτά για τα έτη 2012 και 2013.
Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία για το 2013 και τα αντίστοιχα στοιχεία για το έτος 2009 από τη βάση δεδομένων της Eurostat, θα εξετάζουμε στο άρθρο αυτό τη μεταβολή του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 15 κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε. ως ποσοστό εκείνου του συνόλου τους (Ε.Ε. 15 = 100) καθώς και εκείνο των 49 μειζόνων περιφερειών 12 από τα κράτη, αυτά δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μείζονες περιφέρειες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας για το 2009 ή το 2013 ή και τα δύο έτη.
Μείζονες περιφέρειες είναι εκείνες στις οποίες υπάγεται ένας αριθμός των γνωστών περιφερειών. Στην Ελλάδα υπάρχουν τέσσερις (σε παρένθεση οι περιφέρειες που υπάγονται στην καθεμιά). Αυτές είναι: Αττική (είναι ταυτόχρονα μείζων και απλή περιφέρεια), Βόρεια Ελλάδα (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική και Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία), Κεντρική Ελλάδα (Ήπειρος, Ιόνια Νησιά, Δυτική Ελλάδα, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος) και τα Νησιά Αιγαίου και Κρήτη (Βόρειο και το Νότιο Αιγαίο και η Κρήτη). Τα μικρότερα σε πληθυσμό κράτη - μέλη της Ε.Ε. 28 θεωρούνται ολόκληρα ως μείζονες περιφέρειες (π.χ. το Λουξεμβούργο και η Δανία στην περίπτωση της Ε.Ε. 15).
Στο πρώτο μέρος του άρθρου θα εξετάσουμε τη μεταβολή του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ ως ποσοστού εκείνου του συνόλου των 15 κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε. και των 49 περιφερειών των 12 από τα κράτη αυτά (ανάμεσα στις οποίες είναι και οι 4 της Ελλάδας) και στο δεύτερο μέρος θα δώσουμε τους δείκτες σύγκλισης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους σε ΜΑΔ ως ποσοστού εκείνου της Ε.Ε. 15 ως συνόλου και τους δείκτες συνοχής των οικονομιών σε ΜΑΔ τόσο των 15 κρατών όσο και των 49 μειζόνων περιφερειών των 12 από τα κράτη αυτά.
Ι. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ ΣΕ ΜΑΔ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΕΚΕΙΝΟΥ ΤΗΣ Ε.Ε. 15 ΩΣ ΣΥΝΟΛΟΥ
Στην 1η στήλη του Πίνακα 1 δίνεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ ως ποσοστό του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ του συνόλου των 15 κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε. (Ε.Ε. 15) το 2009, στη 2η το 2013 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή του το 2013 σε σχέση με το 2009. Στην τελευταία γραμμή του Πίνακα δίνεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ του συνόλου των 15 (Ε.Ε. 15 = 100).
Από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 15 κρατών - μελών της Ε.Ε. ως ποσοστό του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ του συνόλου τους το 2013 σε σχέση με το 2009:
Αυξήθηκε σε 7 κράτη και μειώθηκε σε 8. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στη Γερμανία και το Λουξεμβούργο και η μεγαλύτερη μείωση στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία. Η μείωση στην Ελλάδα (δηλαδή η απόκλιση από τον μέσο όρο της Ε.Ε. 28) ήταν τριπλάσια εκείνης στην Ισπανία, τετραπλάσια εκείνης στην Ιταλία και δεκαπλάσια! εκείνης στην Πορτογαλία.
Αποτέλεσμα των παραπάνω μεγάλων διαφορών στην ποσοστιαία μεταβολή του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 15 κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε. ως ποσοστό εκείνου του συνόλου τους ήταν η βελτίωση (με βάση το ύψος του) της θέσης της Γερμανίας στη σειρά των 15 κρατών από την 9η στη 7η θέση, της Σουηδίας από την 6η στην 5η και της Πορτογαλίας από τη 15η στη 14η και η χειροτέρευση της θέσης της Ελλάδας από τη 14η στη 15η, της Φινλανδίας από την 8η στην 9η, του Βελγίου από την 7η στην 8η και της Δανίας από την 5η στην 6η.
Από τις 49 μείζονες περιφέρειες των 12 από τα 15 κράτη το 2013 σε σχέση με το 2009 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους σε ΜΑΔ ως ποσοστό εκείνου των 25 κρατών στα οποία ανήκουν οι μείζονες αυτές περιφέρειες (δεν δίνουμε τον σχετικό Πίνακα λόγω έλλειψης χώρου) το 2013 σε σχέση με το 2009:
* Αυξήθηκε σε 25. Οι τρεις στις οποίες σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση ήταν η Nostra Sverige (+8,7%) της Σουηδίας, το Λουξεμβούργο (+7,4%) και η Werstosterreich (+7,1) της Αυστρίας και η μικρότερη στην περιφέρεια Wales (+0,1%) του Ηνωμένου Βασιλείου.
* Μειώθηκε σε 24. Οι τέσσερις στις οποίες σημειώθηκε η μεγαλύτερη μείωση ήταν οι ελληνικές. Κατά σειρά του ύψους της μείωσης: Τα Νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη (-21,1%), η Βόρεια Ελλάδα (-20,6%), η Αττική (-20,1%) και η Κεντρική Ελλάδα (-18,6%).
ΙI. ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ ΚΑΙ ΣΥΝΟΧΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΤΟΥΣ
Οι μεγάλες διαφορές στη μεταβολή του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ ως ποσοστό εκείνου του συνόλου των 15 κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε. και των 49 περιφερειών, 12 από αυτά είχαν επιπτώσεις τόσο στη σύγκλιση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ τους όσο και στη σύγκλιση των οικονομιών τους (δηλαδή στο συνολικό ΑΕΠ τους σε ΜΑΔ). Οι σχετικοί δείκτες δίνονται στον Πίνακα 2.
Στην 1η στήλη της 1ης γραμμής του πρώτου μέρους του Πίνακα 2 δίνεται ο δείκτης σύγκλισης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 15 κρατών το έτος 2009, στη 2η το 2013 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή του. Στις αντίστοιχες στήλες της 2ης γραμμής δίνεται ο δείκτης συνοχής των οικονομιών των κρατών αυτών. Στις γραμμές και στήλες του δεύτερου μέρους δίνονται οι αντίστοιχοι δείκτες των 49 περιφερειών των 12 από τα 15 κράτη.
Από τον Πίνακα 2 φαίνεται ότι, εξαιτίας κυρίως της μείωσης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ των νότιων κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε., η σύγκλισή του τόσο στα 15 κράτη - μέλη όσο και στις 49 περιφέρειες το 2013 σε σχέση με το 2009 μειώθηκε. Το ίδιο συνέβη και στη συνοχή των οικονομιών (δηλαδή του συνολικού ΑΕΠ τους σε ΜΑΔ) των 15 κρατών, ενώ εκείνη των 49 περιφερειών από αυτά βελτιώθηκε ελαφρά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μείζονες περιφέρειες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
