Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Τραγικές οι επιπτώσεις για τα μεσαία στρώματα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τραγικές οι επιπτώσεις για τα μεσαία στρώματα

Τις αλλαγές της αγοράς, υπέρ των συγκεντρώσεων και των μεγάλων εγχώριων και εισαγόμενων "παικτών" βιώνουν οι μικρο-μεσαίοι μέσα από την απαξίωση και τη βίαιη απομάκρυνσή τους, που συντελείται με συνέπεια και συνέχεια από τις μνημονιακές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.

Οι πολιτικές ισοπέδωσης της μεσαίας τάξης κορυφώνονται με τις διώξεις επαγγελματοβιοτεχνών και εμπόρων για οφειλές, την εξαίρεσή τους από τις όποιες οικονομικές ενισχύσεις, την απορρύθμιση κλάδων και υποκλάδων, προκειμένου να "ξεσκαρτάρει" η αγορά και να προχωρήσει εν συνεχεία σε "αυτορρύθμιση" από τους νέους μεγαλοεπιχειρηματίες και βιομηχάνους με συνθήκες στα μέτρα τους, στο όνομα του ελεύθερου ανταγωνισμού. Η ανάπτυξη που επαγγέλλεται η συγκυβέρνηση δεν περιλαμβάνει τα μεσαία στρώματα, που καταστρέφονται συστηματικά για να πάρουν τον δρόμο της ανεργίας ή στην καλύτερη περίπτωση της υπο-απασχόλησης.

Σε αυτό το τοπίο η ελληνική αγορά βρίσκεται πολύ μακριά από την ανάκαμψη και την αναστροφή του οικονομικού κλίματος, μετρώντας τα τελευταία χρόνια χιλιάδες "λουκέτα" και συνακόλουθα απώλεια χιλιάδων θέσεων απασχόλησης, ενώ διατηρείται η απαισιοδοξία για το μέλλον των μικρομεσαίων, που δεν βλέπουν άμεσα να τελειώνει η διολίσθηση και διερωτώνται πλέον για το πόσοι θα καταφέρουν να επιβιώσουν αν έρθει ποτέ η επόμενη μέρα.

Εκτός αγορών

Το δεύτερο τρίμηνο του 2013 οριοθετεί την "άρση των ψευδαισθήσεων" για τις επιχειρήσεις και τις προοπτικές μείωσης της ανεργίας είχε επισημάνει στο τέλος του καλοκαιριού η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), με προβλέψεις για το κλείσιμο του εξαμήνου με 40.000 "λουκέτα" και κίνδυνο απώλειας επιπλέον 85.000-90.000 θέσεων απασχόλησης, εκ των οποίων οι 45.000 μισθωτής εργασίας.

Τραγική διαπίστωση απετέλεσε η πρόσφατη αποκάλυψη από το Ινστιτούτο -ΙΜΕ- ΓΣΕΒΕΕ, ότι το 30% των αστέγων προέρχεται από επιχειρήσεις που έχουν κλείσει (αυτοαπασχολούμενοι-μισθωτοί), ενώ 1-2 εκατ. δεν έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Το εμπόριο έχει υποστεί ισχυρό πλήγμα στα χρόνια της κρίσης, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), από το 2009 έως το 2013 οι καθαρές απώλειες στον κλάδο, τα "λουκέτα", ανήλθαν σε 85.000 (η διαφορά από τις 130.000 επιχειρήσεις που έκλεισαν και τις 45.000 που άνοιξαν). Από το 2008, έτος κορύφωσης της απασχόλησης, έως το 2013 έχουν χαθεί 176.399 θέσεις απασχόλησης στην αγορά, με αποτέλεσμα στο εμπόριο να απασχολούνται πλέον 656.159 άνθρωποι, έναντι 832.558 το 2008 - απομείωση που μεταφράζεται σε απώλεια μιας 20ετίας στην απασχόληση και για να ανακτηθεί θα χρειαστούν άλλα 20 χρόνια. Μόνο το 2013 χάθηκαν 23.191 θέσεις απασχόλησης, με περίπου 20.000 να αφορούν αυτοαπασχολούμενους και μισθωτούς.

Απαισιοδοξία

Καταγράφεται δε αύξηση των αρνητικών προσδοκιών για το μέλλον, με 7 στις 10 επιχειρήσεις να εκφράζουν απαισιοδοξία, αφού αναμένονται υψηλά αρνητικά επίπεδα σε όλους τους δείκτες οικονομικής επίδοσης των επιχειρήσεων: περιορισμένη ρευστότητα, πτώση παραγγελιών, μείωση τζίρου και ζήτησης. Εξάλλου πάνω από τις μισές επιχειρήσεις είτε βλέπουν ανάκαμψη της αγοράς στο μακρινό μέλλον είτε ποτέ (49,5% την τοποθετούν μετά το 2020 και 15,8% θεωρούν ότι δεν θα έρθει ποτέ), εξανεμίζοντας τις οποίες ελπίδες για αναστροφή του επιχειρηματικού κλίματος.

Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών των επιχειρήσεων αφορά τις ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις: 43,2% έχει καθυστερημένες οφειλές στον ΟΑΕΕ και 22,6% στο ΙΚΑ, ενώ στο 34,1% έφτασαν οι επιχειρήσεις που καθυστερούν να αποπληρώσουν οφειλές προς την εφορία. Πλέον πάνω από 6 στις 10 επιχειρήσεις εκτιμούν ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις αλλά και δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν ούτε στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις του τελευταίου εξαμήνου. Στο εμπόριο ήδη σχεδόν 4 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ και 5 στις 10 Ο.Ε., Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις θεωρούν αρκετά και πολύ πιθανό να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, με το 27% (συνολικά) να θεωρεί πολύ πιθανή την παύση εργασιών.

Η "Αυγή" ολοκληρώνει την αποτύπωση της εικόνας διάλυσης των μεσαίων στρωμάτων με δραστηριότητα στην ελληνική αγορά, η οποία ξεκίνησε την περασμένη Κυριακή, παρουσιάζοντας τους προβληματισμούς και την αγωνία δύο σημαντικών κοινωνικών εταίρων -της ΓΣΕΒΕΕ και της ΕΣΕΕ- που σκιαγραφούν ρεαλιστικά το σημερινό τοπίο.

Γιώργος Καββαθάς

Το "οικονομικό περιβάλλον" παραμένει εχθρικό για την επιχειρηματικότητα

* Ποιες απώλειες μετρούν επαγγελματοβιοτέχνες και έμποροι στο κλείσιμο της χρονιάς, αλλά και της πενταετίας από την έναρξη της κρίσης;

Στις 26 Νοεμβρίου 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ελλάδα. Σύμφωνα με αυτή 250.000 περίπου ΜμΕ έχουν εξαφανιστεί οριστικά από την επιχειρηματικό χάρτη της χώρας μας την τελευταία 5ετία. Το νούμερο αυτό από μόνο του είναι αποκαρδιωτικό και σοκαριστικό. Ποσοστιαία καταγράφεται μια συρρίκνωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά 25 μονάδες. Όση είναι δηλαδή περίπου και η υποχώρηση του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια, αλλά και τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας. Η ταύτιση των ποσοστών αυτών δεν είναι τυχαία. Οι ΜμΕ προσφέρουν διαχρονικά το 85% των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα και το 70% της προστιθέμενης αξίας. Συνεπώς, εάν δεν ληφθούν μέτρα για την ανάσχεση της αποψίλωσης των ΜΜΕ και την παράλληλη ενίσχυσή τους, δεν μπορούμε να αναμένουμε ουσιαστικά σημάδια ανάκαμψης στη χώρα μας.

* Ποια είναι σήμερα τα κρισιμότερα προβλήματα του χώρου - σε σχέση με τις ακολουθούμενες πολιτικές;

Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης που ακολουθείται προκειμένου να επιτευχθεί η συμφωνημένη με τους δανειστές μας δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας μας έχει προκαλέσει μια σειρά από αλληλένδετα προβλήματα χωρίς παράλληλα να έχει οδηγήσει και στο ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από τη μείωση του δημοσίου χρέους σε βιώσιμα επίπεδα. Η συντριπτική μείωση της αγοραστικής δύναμης, τα έντονα προβλήματα ρευστότητας, η περαιτέρω υποβάθμιση του κράτους πρόνοιας και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης αποτελούν τα κυριότερα από αυτά. Τα προβλήματα αυτά εντείνονται από τη συνεχή και αυξανόμενη υπερφορολόγηση που έχει οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες επαγγελματοβιοτέχνες και εμπόρους σε αδυναμία καταβολής των υποχρεώσεών τους, είτε φορολογικών είτε ασφαλιστικών. Το δυστύχημα είναι ότι η κυβέρνηση φαίνεται να είναι σε πραγματική αδυναμία ώστε να υιοθετήσει τις προτάσεις μας για μια ρεαλιστική ρύθμιση των οφειλών και μείωσης των υπέρογκων φορολογικών βαρών. Ως εκ τούτου επιμένει σε πολιτικές και σε ρυθμίσεις που όχι μόνο δεν επιλύουν τα σοβαρά και πραγματικά προβλήματα, αλλά τα διατηρούν και τα διογκώνουν.

* Τι προβλέπετε για το 2014;

Το 2014 χαρακτηρίζεται από πολλούς ως έτος ανάκαμψης ή σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το 2014 θα κλείσει με αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6 %. Από την άλλη, ο ΟΟΣΑ προβλέπει τη συνέχιση της ύφεσης με πτώση του ΑΕΠ κατά 0,4%. Τα ποσοστά αυτά δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία δεδομένου ότι είναι οριακά. Σημασία έχει να δούμε εάν η οριακή ανάκαμψη ή ύφεση που προβλέπεται για το 2014 θα αποτελέσει την απαρχή της σταθεροποίησης και κατ' επέκταση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Εδώ θα πρέπει να διερευνήσουμε την ύπαρξη δύο διακριτών και παράλληλα συναρτημένων προϋποθέσεων που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν στον δρόμο της ανάπτυξης.

Η πρώτη έχει να κάνει με τον βαθμό αποτελεσματικότητας σε μια σειρά θεμάτων όπως η διόρθωση των διαρθρωτικών μας προβλημάτων, η επίτευξη ενός ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η ικανότητα του κράτους πρόνοιας να λειτουργήσει ως παράγοντας κοινωνικής συνοχής.

Δυστυχώς, οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα είναι επιλεκτικές και σε ένα βαθμό και άστοχες δημιουργώντας νέες στρεβλώσεις στην αγορά και ευνοώντας ολιγοπωλιακές καταστάσεις. Το επιχειρηματικό περιβάλλον παραμένει ρευστό και θα τολμούσα να πω εχθρικό προς την επιχειρηματικότητα και ιδιαίτερα τη μικρής κλίμακα επιχειρηματικότητα. Δεδομένου ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τους κύριους παραγωγούς θέσεων εργασίας, η περαιτέρω συρρίκνωσή τους θα οδηγήσει, εάν όχι στην αύξηση της ανεργίας, στη διατήρηση της υπάρχουσας και εξαιρετικά υψηλής και επικίνδυνης. Και ανάπτυξη χωρίς παράλληλη αύξηση της απασχόλησης παραπέμπει σε τριτοκοσμικές καταστάσεις. Η συνέχιση και εμβάθυνση της ένδειας στην οποία βρίσκεται ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο μέσα από την ύπαρξη ενός αξιοπρεπούς κράτους πρόνοιας. Και κάτι τέτοιο στην παρούσα συγκυρία δεν υφίσταται ούτε και προβλέπεται.

Η δεύτερη προϋπόθεση έχει να κάνει με τον βαθμό ωριμότητας του πολιτικού προσωπικού της χώρας.

Η χώρα μας σε γενικές γραμμές κυριαρχείται από δύο αντίθετες πολιτικές τάσεις που δεν έχουν μπορέσει ακόμα να βρουν κάποια ουσιαστικά σημεία σύγκλισης και συνεννόησης. Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την τραγική κατάσταση που βρισκόμαστε θα πρέπει να συσπειρωθούμε και να προσπαθήσουμε να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας κάνοντας αμοιβαίες θυσίες σε όλα τα επίπεδα και επιδεικνύοντας παράλληλα υψηλό βαθμό αλληλεγγύης. Δυστυχώς, οι προτάσεις πολιτικής που κυριαρχούν στον δημόσιο βίο είναι είτε βαθιά συντηρητικές είτε έντονα ριζοσπαστικές, αμφότερες όμως διακρίνονται από ένα κοινό χαρακτηριστικό, την έλλειψη κοινής λογικής και ευαισθησίας.

Θεωρώ συνεπώς ότι το 2014 δεν θα είναι ένα έτος λιγότερο δύσκολο από τα προηγούμενα. Θα πρέπει λοιπόν όλοι μας να είμαστε πολύ προσεχτικοί σε αυτά που λέμε, αλλά κυρίως σε αυτά που κάνουμε, γιατί ο κίνδυνος κάποιου ατυχήματος που θα μας βυθίσει στο χάος είναι περισσότερο πιθανός από ποτέ.

* Πρόεδρος Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ)

Βασίλης Κορκίδης

Λιγοστές οι ελπίδες και για το 2014

* Στο κλείσιμο του 2013, αλλά και της πενταετούς κρίσης, ποιες απώλειες μετρά το εμπόριο;

Το 2013 κλείνει έναν πενταετή κύκλο ύφεσης, ο οποίος φαίνεται ότι δύσκολα θα σταματήσει και την επόμενη χρονιά, παρά την ελπίδα που κάθε νέα χρονιά μάς δημιουργεί. Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση έχει ως κύρια χαρακτηριστικά τη διαρκή πτώση στον κύκλο εργασιών και τη συρρίκνωση της κεφαλαιουχικής βάσης του εμπορίου. Όσον αφορά τη χρονιά που μας πέρασε, σε εμπορικές Α.Ε. και ΕΠΕ οι πωλήσεις και τα μεικτά κέρδη σημείωσαν για τέταρτο συνεχές έτος πτώση κατά 12,9% και 13,4% αντίστοιχα. Το καθαρό λειτουργικό αποτέλεσμα παρά τον περιορισμό των δαπανών, παρέμεινε ζημιογόνο, ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι οι ζημίες των επιχειρήσεων περιορίστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παραταύτα, η υποχώρηση του τζίρου των μικρών επιχειρήσεων, ομόρρυθμων, πολύ μικρών και ετερόρρυθμων, ξεπέρασε το 45% και η κερδοφορία συρρικνώθηκε κατά 84%, ενώ η σχετική πλειοψηφία βρίσκεται ακόμη εκτός ορίου της οποίας τραπεζικής χρηματοδότησης. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες που έχουμε διεξαγάγει, πέντε στις δέκα Ο.Ε., ατομικές και Ε.Ε. καθώς και τέσσερις στις δέκα Α.Ε. και ΕΠΕ αναμένουν επιδείνωση της ρευστότητας για το 2014 και πτώση των πωλήσεων τους, εξαιτίας της υπερφορολόγησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Συνολικά από το 2009 μέχρι σήμερα έχουν οδηγηθεί σε οριστικό κλείσιμο περίπου 85.000 εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ χάθηκαν 176.000 θέσεις εργασίας στο εμπόριο, συμπεριλαμβανομένων των 45.000 εργοδοτών και αυταπασχολουμένων.

Ως προς το θέμα λοιπόν της απασχόλησης στο εμπόριο, αυτή υποχώρησε για πέμπτη συνεχή χρονιά, καθώς το 2013 ο κλάδος έχασε 23.194 θέσεις εργασίας (πτώση κατά 3,4% έναντι 12,0% το 2012), συγκεντρώνοντας μόλις 656.156 απασχολουμένους. Για δεύτερη συνεχή χρονιά μετά το 1999 η απασχόληση διαμορφώθηκε κάτω από τις 700.000 θέσεις, σε επίπεδα του 1997 δηλαδή, με απώλειες 176.400 καθαρών θέσεων εργασίας ή αλλιώς το 21,2% των θέσεων εργασίας του 2008. Εάν διακρίνουμε τις απώλειες και ανά εμπορική δραστηριότητα, την περίοδο 2008-2013 το λιανικό εμπόριο έχασε το 18,5% των θέσεων εργασίας, έναντι 24,3% απωλειών στο χονδρικό εμπόριο και 30,2% στο εμπόριο αυτοκινήτων.

* Ποια είναι σήμερα τα βασικά προβλήματα του εμπορικού κόσμου - σε σχέση με τις ακολουθούμενες πολιτικές;

Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, η πενταετία βαθιάς κρίσης έχει στην κυριολεξία γονατίσει την ελληνική αγορά και έχει θέσει όλους τους μικρομεσαίους υπό τη μέγγενη μιας πρωτοφανούς μείωσης του κύκλου εργασιών τους, που τους οδηγεί σε οριστική παύση πληρωμών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι άμεσες προτεραιότητες του εμπορικού κόσμου σήμερα συνοψίζονται στους ακόλουθους άξονες:

* Νομοθετική προστασία της «εντός κρίσης μικρομεσαίας επιχείρησης» και αυτόματη υπαγωγή της σε καθεστώς ευνοϊκών φορολογικών και ασφαλιστικών ρυθμίσεων, ώστε να δοθεί μια ανάσα στις χειμαζόμενες επιχειρήσεις.

* Εφαρμογή «Τειρεσία» «δύο ταχυτήτων» και εννέα κατηγοριών με βαθμολόγιο («credit score») και μοριοδότηση («point system») κατά το αμερικανικό πρότυπο.

* Δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας μικρομεσαίων επιχειρήσεων και παραγωγική συμμετοχή του εμπορίου στο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) 2014-2020. Δεδομένου ότι το νέο ΕΣΠΑ θα είναι αποκεντρωμένο, η ΕΣΕΕ συνεργάζεται με τις 13 Περιφέρειες για την αποτελεσματική ένταξη του εμπορίου σε αυτό.

* Αλλαγές στο ασφαλιστικό καθεστώς των εμπόρων σε κρίση με πάγωμα, κεφαλαιοποίηση και μετατροπή οφειλών σε ασφαλιστικό χρόνο??? προστασία των «εντός κρίσης» οφειλετών με κατάργηση της ποινικοποίησης??? διαρκή ιατροφαρμακευτική κάλυψη όλων των ασφαλισμένων??? διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης του ΟΑΕΕ με δημιουργία ειδικής κλάσης και, τέλος, δυνατότητα ελεύθερης επιλογής χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας.

* Ενότητα του εμπορικού κόσμου όλης της χώρας στην κατεύθυνση της σωστής λειτουργίας της αγοράς, δυνατότητα χαμηλότερων τιμών, διαχείριση ενός παραγωγικού ωραρίου, χωρίς επιπλέον Κυριακές για τα εμπορικά καταστήματα πέραν των 7 καθοριζόμενων από τον νόμο.

* Ανάπτυξη νέων τουριστικών εμπορικών αγορών και ανοικτών κέντρων εμπορίου "ΑΚΕ" στους παραδοσιακούς εμπορικούς δρόμους των πόλεων, αντί για τα πολυεθνικά Mall του "αγρού".

* Ποιες είναι οι προσδοκίες και οι προβλέψεις για το 2014;

Το 2014 θα φανερώσει τις προοπτικές για την έξοδο της οικονομίας μας από την κρίση και πώς επιτέλους θα καταστεί βιώσιμο το δημόσιο χρέος. Τα περιθώρια για την ελληνική αγορά είναι πλέον πολύ στενά και οι αντοχές των ελληνικών επιχειρήσεων εξαντλημένες. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστούν πόροι που θα επιτρέψουν την οικονομική ανάκαμψη των ΜμΕ επιχειρήσεων. Η παρουσία υγιών και δυναμικών ΜμΕ επιχειρήσεων θα είναι ένα από τα «κλειδιά» για την έξοδο της χώρας από την κρίση. Αντίθετα, η διαιώνιση του μνημονιακού μοντέλου οικονομικής πολιτικής υπονομεύει κάθε αναπτυξιακή προοπτική και συντηρεί τον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική αγορά θα συνεχίσει τον αγώνα της για επιβίωση και οι Έλληνες έμποροι θα είναι στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Ευελπιστώ ότι σύντομα έμποροι και καταναλωτές θα μπορέσουμε να ατενίσουμε το μέλλον με αισιοδοξία και καλύτερους οικονομικούς όρους.
Εύχομαι το 2013 να είναι η τελευταία χρονιά συρρίκνωσης του ελληνικού εμπορίου και το 2014 η πρώτη χρονιά σταθεροποίησης της αγοράς.

*Πρόεδρος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ)

Επιμέλεια - Συνεντεύξεις: Αντιγόνη Ζούντα

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL