Πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών ακινήτων, με εξαιρέσεις περιορισμένης προστασίας της κύριας κατοικίας, αποτελεί τελικά η κατεπείγουσα "ρύθμιση" της κυβέρνησης, με γνώμονα μόνο τη διασφάλιση των κατά τα άλλα ανακεφαλαιοποιημένων τραπεζών.
Προφανώς εξυπηρετούνται μόνο οι στόχοι της εξασφάλισης καταβολής δόσεων προς τις τράπεζες σε μόνιμη βάση και της μετάβασης στο 2015, οπότε δεν θα υπάρχει ούτε ένα θεσμοθετημένο ελάχιστο επίπεδο προστασίας της ακίνητης περιουσίας δανειοληπτών από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.
Τα σημαντικότερα ζητήματα που εγείρονται είναι τα εξής:
- Με κατάργηση της προστασίας των ακινήτων γενικά, εκτίθενται σε κίνδυνο πλειστηριασμού, έναντι εξευτελιστικών τιμημάτων, ακίνητα όπως, εξοχικά, "πατρικά", οικόπεδα, καταστήματα κ.λπ.
- Δεν προστατεύεται καμία κατοικία αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ, ακόμη κι αν ο δανειολήπτης δεν διαθέτει στοιχειώδες εισόδημα για κάλυψη βιοτικών αναγκών ή αν η συγκεκριμένη κατοικία είναι το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο.
- Οι καταβολές κατά την περίοδο απαγόρευσης πλειστηριασμού αφαιρούνται από το ανεξόφλητο υπόλοιπο και καταλογίζονται πρώτα σε έξοδα, μετά σε φόρους και τελευταία στο κεφάλαιο του δανείου (βάσει του άρθρου 423 του Αστικού Κώδικα). Οι οφειλές θα συνεχίσουν να εκτοκίζονται κατά τη διάρκεια της "προστασίας", φορτώνοντας τα νοικοκυριά με υπέρογκους τόκους.
- Τα όρια υπαγωγής (αντικειμενική αξία, εισόδημα, κινητή/ακίνητη περιουσία-καταθέσεις) πρέπει να τηρούνται σωρευτικά. Η απειροελάχιστη υπέρβαση σε ένα εξ αυτών θέτει τους δανειολήπτες αυτούς εκτός προστασίας.
- Τα ποσά των δόσεων δεν λαμβάνουν καμία μέριμνα για το επίπεδο διαβίωσης του οφειλέτη.
- Η οικογένεια με ένα ή δύο παιδιά αντιμετωπίζεται με τα ίδια κριτήρια με έναν εργένη.
- Με "ψεύτικες" αντικειμενικές αξίες, έναντι της κατάρρευσης των πραγματικών, που διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα για ενίσχυση των δημοσίων εσόδων, κινδυνεύουν μεγαλύτερου εμβαδού σπίτια των οικογενειών.
- Τίθενται ασφυκτικές ημερομηνίες μετά τις οποίες δεν μπορούν να υπαχθούν οφειλέτες ή αίρεται η προστασία των ήδη ενταγμένων: α) οι δανειολήπτες μπορούν να υπαχθούν στο νέο καθεστώς έως 31/1/2014, ή εντός δύο μηνών από την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση, β) αν ο οφειλέτης δεν προσκομίσει στοιχεία που έχει ζητήσει η τράπεζα, εντός μηνός από το σχετικό αίτημα, αίρεται η προστασία, γ) αν για τρεις μήνες συνολικά δεν καταβληθεί η προβλεπόμενη δόση -ανεξαρτήτως συνθηκών (έκτακτα περιστατικά, θέματα υγείας κ.λπ.)- αίρεται η προστασία.
- Οι τράπεζες όλο το 2014 μπορούν κατά το δοκούν να ζητούν από τους δανειολήπτες να προσκομίσουν πλήθος στοιχείων: αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας για ακίνητα που αποκτήθηκαν μετά την 1/1/2007 και φύλλο υπολογισμού αξίας ακινήτου, αντίγραφο τελευταίων δηλώσεων Ε1 και Ε9, βεβαίωση ανεργίας ΟΑΕΔ ή αντίγραφο επικαιροποιημένης κάρτας ανεργίας, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, πιστοποίηση αναπηρίας και ποσοστού της κ.ά.
- Χρόνος αναφοράς των εισοδημάτων είναι το 2012 (τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος) -οπότε άνεργοι, οικονομικά ασθενείς του 2013 τίθενται εκτός-, ενώ για τις καταθέσεις είναι η 2ή/11/2013 και δεν ελέγχεται από πού προέρχονται (π.χ. αποζημιώσεις).
- Διακριτική μεταχείριση επαγγελματοβιοτεχνών-εμπόρων με υποχρέωση καταβολής δόσης ίσης με το 30% της τελευταίας ενήμερης δόσης. Καμία μέριμνα για τις ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης των μικρομεσαίων (εξαιρούνται από τον νόμο Κατσέλη, έχουν επιχειρηματικά δάνεια με προσημείωση, διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς κίνησης, είναι πρώην επιχειρηματίες που δεν δικαιούνται κάρτα ανεργίας κ.λπ.).
- Δεν υπάγονται όσοι έχουν λάβει δάνεια από φορείς κοινωνικής ασφάλισης (Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας).
- Εξακολουθεί να μην υπάρχει προστασία του εγγυητή, αλλά προβλέπεται το αυτονόητο: εφόσον ο πρωτοφειλέτης ενταχθεί σε καθεστώς απαγόρευσης πλειστηριασμού, απαγορεύεται και ο πλειστηριασμός ακινήτων των εγγυητών για τις συγκεκριμένες οφειλές.
Ρεπορτάζ: Αντιγόνη Ζούντα
