Ζόρικο πράγμα η πολλαπλή εξάρτηση, ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες που μια χώρα γίνεται απλώς… παράπλευρη απώλεια. Μπορεί για την Ελλάδα ως κράτος μέλος της Ευρωζώνης την ύψιστη σημασία να έχουν οι κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς όμως το ελληνικό χρηματιστήριο έχει εδώ και μήνες υποβαθμιστεί στην κατηγορία των αναδυόμενων αγορών, η ελληνική αγορά μετοχών αλλά και ομολόγων επηρεάζεται άμεσα από τις αναταράξεις στην κατηγορία της. Δηλαδή, από τις αναταράξεις στην Τουρκία, τη Βραζιλία, την Ινδία, την Αργεντινή, ακόμη και την Κίνα.
Κυρίως λόγω γειτνίασης και εμπορικών -και όχι μόνο- σχέσεων το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα έχουν αυτή τη στιγμή οι εξελίξεις στην Τουρκία. Αργά το βράδυ της Τρίτης η κεντρική τράπεζα της γείτονος - και δη κόντρα στην εκφρασμένη βούληση του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν- αποφάσισε να ανεβάσει δραστικά τα επιτόκια της τουρκικής λίρας σε μια προσπάθεια να φρενάρει την έξοδο των ξένων κεφαλαίων. Το βασικό επιτόκιο εκτινάχθηκε από το 4,5% στο 10%, ενώ το επιτόκιο της διατραπεζικής από το 7,5% στο 12%.
Αντίθετη η κυβέρνηση Ερντογάν στην άνοδο
Όλοι περίμεναν από καιρό μια αντίδραση από τους Τούρκους κεντρικούς τραπεζίτες, καθώς η λίρα γκρεμίζεται από τότε που έσκασε το σκάνδαλο διαφθοράς με την εμπλοκή του μισού υπουργικού συμβουλίου, ακόμη και του γιου του πρωθυπουργού.
Ωστόσο, η κυβέρνηση Ερντογάν ασκούσε έντονες πιέσεις στην Τράπεζα της Τουρκίας να κρατήσει τα επιτόκια χαμηλά για να μην κλείσουν οι στρόφιγγες της ρευστότητας. «Είμαι ενάντια στην αύξηση των επιτοκίων» δήλωσε ο Ερντογάν λίγα λεπτά πριν ξεκινήσει η κρίσιμη συνεδρίαση της τράπεζας, ενώ η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak εμφανίστηκε με πρωτοσέλιδο «Μην υποχωρείτε, μην αυξάνετε τα επιτόκια».
Παρ' όλες τις πιέσεις, μόλις η ισοτιμία της λίρας έπεσε σε επίπεδα ρεκόρ σε σχέση με το δολάριο και το ευρώ - μπορείς πλέον να αγοράσεις 3,05 λίρες με ένα ευρώ- κι έγινε εμφανές ότι τα ξένα κεφάλαια εγκαταλείπουν την Τουρκία, η κεντρική τράπεζα αντέδρασε.
Η αντίδρασή της αυτή χθες επιβραβεύτηκε, η ισοτιμία της λίρας ενισχύθηκε κατά 7% έναντι του δολαρίου. Οι ανά τον κόσμο επενδυτές εκτίμησαν κατ' αρχάς ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να πάρει δραστικά μέτρα, αλλά τα ζόρια δεν τελειώνουν εδώ, και η αντιμετώπισή τους δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την Τουρκία -ή τη Βραζιλία ή την Ινδία κ.ο.κ.
Κριστίν Λαγκάρντ: «Το επικείμενο τέλος του φθηνού χρήματος θα φέρει κι άλλες αναταράξεις στις αναδυόμενες χώρες»
Εξαρτάται κυρίως από την απόφαση της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, που άρχισε να συνεδριάζει χθες το βράδυ, και η οποία θεωρητικά είναι έτοιμη να γυρίσει την πλάτη στην πολιτική του φθηνού χρήματος. Το θέμα είναι πόσο γρήγορα θα το κάνει αυτό, και πόσα συντρίμμια θα αφήσει πίσω της, αφού και μόνο με την αναγγελία, οι επενδυτές αποσύρονται από τις αναδυόμενες αγορές - 5 δισεκατομμύρια δολάρια «έφυγαν» μόνο τη Δευτέρα από τα χρηματιστήρια των εν λόγω χωρών, για να επιστρέψουν στις ΗΠΑ και τις άλλες βιομηχανικές χώρες. «Το επικείμενο τέλος του φθηνού χρήματος θα φέρει κι άλλες αναταράξεις στις αναδυόμενες χώρες» προέβλεψε χθες και η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ.
Για την Ελλάδα αυτή η εξέλιξη είναι άλλο ένα πρόβλημα που δεν περίμενε. Εδώ η πολιτική του φθηνού χρήματος δεν έφτασε ποτέ στην πραγματική οικονομία - παρά τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας- ωστόσο για ένα διάστημα η αγορά μετοχών και ομολόγων είχε γίνει ελκυστική για όσους κυνηγούσαν το γρήγορο κέρδος. Ίσχυε έως ένα βαθμό ότι κοντά στον βασιλικό -τις μεγάλες αναδυόμενες, δηλαδή- ποτιζόταν και η γλάστρα.
Τώρα που το νερό για τις αναδυόμενες κόβεται, το πληρώνει και η Ελλάδα -ανεξάρτητα από τα άλλα της προβλήματα, τα οποία σε καθημερινή βάση κάποιος εταίρος έρχεται να τα υπενθυμίσει. Τη σκυτάλη πήρε χθες ο υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, Μίχαελ Σπίντελεγκερ - «αδελφός» του Σαμαρά στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα- ο οποίος επανέλαβε ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να κάνει μεταρρυθμίσεις, για να εκταμιευτεί η επόμενη δόση.
Ρεπορτάζ: Κάκη Μπαλή
