«Δεν πρέπει να υποκύψουμε στον φόβο», τόνισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες πριν από την επίσημη υιοθέτηση του κειμένου αυτού που έχει στόχο να ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία για «ασφαλή, ομαλή και τακτική μετανάστευση».
Όπως και άλλοι ηγέτες που ήταν παρόντες στο Μαρακές, ο Γκουτέρες κατήγγειλε επίσης τα «πολυάριθμα ψεύδη» σχετικά με το Σύμφωνο, το οποίο προκάλεσε πολιτικές εντάσεις σε αρκετές χώρες και ρήξη στον κυβερνητικό συνασπισμό στο Βέλγιο, με τις παραιτήσεις υπουργών προερχόμενων από το φλαμανδικό εθνικιστικό κόμμα.
Το έγγραφο θα αποτελέσει αντικείμενο μιας τελευταίας ψηφοφορίας επικύρωσης στις 19 Δεκεμβρίου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Η διακυβερνητική διάσκεψη του Μαρακές επρόκειτο να διαρκέσει δύο ημέρες και να αποτελέσει ένα καθαρά τυπικό σταθμό στη διαδικασία του ΟΗΕ. Όμως το θέμα απελευθέρωσε πάθη και 14 χώρες (Αυστρία, Αυστραλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Εσθονία, Ουγγαρία, Ιταλία, Τσεχία, Δομινικανή Δημοκρατία, Λετονία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ελβετία) ανακοίνωσαν πως αποχωρούν από το Σύμφωνο ή παγώνουν την απόφασή τους γι' αυτό, αφού το είχαν εγκρίνει στις 13 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη.
«Παγκόσμια διακυβέρνηση»
Οι ΗΠΑ, οι οποίες είχαν αποσυρθεί από την εκπόνηση του κειμένου τον Δεκέμβριο του 2017 κρίνοντάς το αντίθετο στη μεταναστευτική πολιτική του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, καταφέρθηκαν την περασμένη Παρασκευή εναντίον του Συμφώνου και εναντίον κάθε μορφής «παγκόσμιας διακυβέρνησης».
Παρά την αντίθεση αυτή, ο Γκουτέρες εξέφρασε την πεποίθησή του πως η διαδικασία θα συνεχιστεί: «η απάντηση δόθηκε από περισσότερες από 150 χώρες οι οποίες ήρθαν εδώ», δήλωσε στη διάρκεια σύντομης ενημέρωσης των δημοσιογράφων.
Ενώ στην Ευρώπη τα κόμματα της ακροδεξιάς και οι λαϊκιστές επισείουν το Σύμφωνο σαν φόβητρο καθώς πλησιάζουν οι ευρωεκλογές του Μαϊου 2019, η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ ήρθε να το υποστηρίξει προσωπικά, όπως και άλλοι ευρωπαίοι πρωθυπουργοί: ο Αλέξης Τσίπρας, ο Ισπανός Πέδρο Σάντσεθ, ο Δανός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν --ο οποίος «έσφιξε» τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας του-- και ο Βέλγος Σαρλ Μισέλ, ο οποίος πραγματοποίησε το ταξίδι στο Μαρακές με τίμημα την ενότητα του κυβερνητικού συνασπισμού του.
Σε μια ομιλία που καταχειροκροτήθηκε, η Μέρκελ υποστήριξε με πάθος την πολυμέρεια υπενθυμίζοντας την ιστορία της χώρας της, που στιγματίσθηκε από τον ναζισμό.
«Η απάντηση στον καθαρό εθνικισμό ήταν η ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών και η δέσμευση να βρούμε μαζί τις απαντήσεις στα κοινά προβλήματά μας», τόνισε η καγκελάριος.
«Αυτό το μοντέλο συνεργασίας είναι περίπλοκο, περιλαμβάνει μερικές φορές βήματα προς τα εμπρός και μερικές φορές μπανανόφλουδες (...), όμως είναι το μόνο μέσο γι' αυτούς που θέλουν έναν καλύτερο κόσμο», δήλωσε ο Μισέλ. Χωρίς να λυπάται για το πολιτικό τίμημα που πληρώνει, εμφανίσθηκε στη διάσκεψη «όρθιος, ευθύς και υπερήφανος για τις πεποιθήσεις που φέρνει το Βέλγιο».
Μη δεσμευτικού χαρακτήρα, το Σύμφωνο απαριθμεί τις αρχές -- υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των παιδιών, αναγνώριση της εθνικής κυριαρχίας-- και καταγράφει προτάσεις για να βοηθηθούν οι χώρες να αντιμετωπίσουν τις μεταναστεύσεις --ανταλλαγές πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης, ενσωμάτωση των μεταναστών... Απαγορεύει τις αυθαίρετες κρατήσεις, καθώς δεν επιτρέπει τις συλλήψεις παρά ως ύστατο μέτρο.
Οι υποστηρικτές των ανθρώπινων δικαιωμάτων το βρίσκουν ανεπαρκές, ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόσβαση των μεταναστών στην ανθρωπιστική αρωγή και στις βασικές υπηρεσίες ή όσον αφορά τα δικαιώματα των εργαζόμενων μεταναστών. Οι επικριτές του θεωρούν ότι ενθαρρύνει ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές.
«Αποτελεσματικές λύσεις»
«Ανάμεσα στην απαράδεκτη αδράνεια και την αφόρητη υπερβολή στο ζήτημα της ασφάλειας, υπάρχει ένας δρόμος τον οποίο ανοίγουμε σήμερα», δήλωσε από την πελυρά του ο βασιλιάς του Μαρόκου Μοχάμεντ 6ος σε μήνυμά του προς τους συμμετέχοντες, πριν πάρουν τον λόγο οι διάφορες χώρες που ήταν παρούσες.
Για τον Πέδρο Σάντσεθ, το κείμενο θα επιτρέψει «να ενισχυθούν τα θετικά αποτελέσματα της μετανάστευσης και να καταπολεμηθούν οι αρνητικές επιδράσεις της».
«Μπορεί να υπάρχουν ανησυχίες, όμως η απάντηση πρέπει να είναι ορθολογική», δήλωσε από την πλευρά του ο γάλλος υφυπουργός Εξωτερικών Ζαν-Μπατίστ Λεμουάν, την ώρα που το θέμα του Συμφώνου προκαλεί την αντίθεση της δεξιάς, της άκρας δεξιάς, αλλά και μέρους των «κίτρινων γιλέκων».
Στον κόσμο υπάρχουν περίπου 258 εκατομμύρια άνθρωποι που βρίσκονται σε κίνηση και μεταναστεύουν, δηλαδή το 3,4% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Περισσότερες από 80% των μετακινήσεων μεταξύ των χωρών γίνονται με νόμιμο τρόπο. Όσον αφορά την παράτυπη μετανάστευση, περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από το 2000 στη διάρκεια του περίπλου τους, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ.
