Πώς θα ήταν άραγε ο κόσμος χωρίς το σοκ της 11ης Σεπτεμβρίου του μακρινού πια 2001; Πώς θα ξημέρωνε η αυριανή μέρα στην Ουάσιγκτον, την Καμπούλ, τη Βαγδάτη, την Ιερουσαλήμ, αλλά και στο Λονδίνο, το Βερολίνο, στην Αθήνα; Θα είχε κερδίσει μια δεύτερη θητεία ο... μάλλον λίγος Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, κάνοντας δύο πολέμους εκ του αποτελέσματος αποτυχημένους και απόλυτα διαλυτικούς για τη Μέση Ανατολή; Θα μαθαίναμε κατά πού πέφτει η Κανταχάρ ή η Βασόρα; Θα χρειαζόμασταν όλοι καινούργια διαβατήρια; Θα προκαλούσαν πανικό οι παρατημένες βαλίτσες στα αεροδρόμια; Θα πωλούνταν τόσο πολλές αμερικανικές σημαίες μόνο και μόνο για να καούν; Θα έτρεμαν οι Ευρωπαίοι τα τρομοκρατικά χτυπήματα μέσα στις πόλεις τους; Θα υπήρχαν κινήματα ενάντια στον “εξισλαμισμό της Δύσης”;
Σίγουρα δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να αναρωτιέται κανείς «τι θα γινόταν αν δεν…», αλλά πιθανόν χωρίς την 11η Σεπτεμβρίου σήμερα οι εφημερίδες να έγραφαν για μικρά βήματα προόδου στο Mεσανατολικό. Πιθανόν να μη διαλυόταν ποτέ το Ιράκ -χώρα δεν το λες σήμερα...- και οι ΗΠΑ να έβρισκαν δίαυλο επικοινωνίας με το καθεστώς των ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, όπως φαίνεται πως προσπαθούν μαζί τους Ευρωπαίους να κάνουν δεκαεπτά χρόνια μετά. Πιθανόν να μη γινόταν ποτέ η Αραβική ;Aνοιξη ή να είχε άλλη έκβαση. Πιθανόν να μην εμφανιζόταν ποτέ το Ισλαμικό Κράτος. Να μη δινόταν στους Ευρωπαίους η ευκαιρία να διαλύσουν τη Λιβύη. Να μην αιματοκυλιζόταν η Συρία. Να μην αναδεικνυόταν το προσφυγικό σε αιχμή του δόρατος της επιστροφής της Aκροδεξιάς στην Ευρώπη. Πιθανόν να προχωρούσε ο οικουμενικός διάλογος μεταξύ των θρησκειών. Πιθανόν…
Όσοι έζησαν την κατάρρευση των δίδυμων πύργων -ο μισός πλανήτης δηλαδή, καθώς το τρομοκρατικό χτύπημα μεταδόθηκε ζωντανά από τις τηλεοράσεις όλου του κόσμου- ακόμα θυμούνται την ημερομηνία, της Αγίας Ευανθίας ανήμερα. Ακόμα θυμούνται τι έκαναν εκείνη τη στιγμή, εάν πίστεψαν στην αρχή ότι πρόκειται να ένα απίστευτο δυστύχημα. Κι έχουν γραφτεί χιλιάδες αναλύσεις σχεδόν σε κάθε γλώσσα για το πώς άλλαξε ο κόσμος μετά την 11η Σεπτεμβρίου... Ωστόσο, μπορεί οι αλλαγές να μην είναι σε όλα τα επίπεδα και τόσο θεμελιώδεις.
Η κληρονομιά του Μπους
Για παράδειγμα, μπορεί ο Τζορτζ Μπους Τζούνιορ να είχε παραμείνει στον Λευκό Οίκο και για δεύτερη θητεία και χωρίς την 11η Σεπτεμβρίου. Βέβαια, ο κόσμος θα ήταν λιγότερο δραματικός, ίσως καλύτερος για να ζει κανείς, και οι ΗΠΑ λιγότερο μισητές.
Στην Ευρώπη, ο Μπους θα θεωρούταν ένας αδύναμος Πρόεδρος, περιορισμένης ευφυίας και πέραν τούτου ουδέν. Αντίθετα, εξαιτίας της 11ης Σεπτεμβρίου βραχυπρόθεσμα κέρδισε τη συμπόνια των Ευρωπαίων και μακροπρόθεσμα τη βαθιά αντιπάθειά τους - ενώ κατάφερε να τους διχάσει σε “παλιά” και “νέα” Ευρώπη. Ποτέ η γαλλική “Le Monde” δεν θα κυκλοφορούσε με πρωτοσέλιδο «Είμαστε όλοι Αμερικανοί» χωρίς την 11η Σεπτεμβρίου, αλλά ούτε ο Μπους θα γινόταν το συνώνυμο του απόλυτου Κακού. Χωρίς πολλές φανφάρες θα κέρδιζε μια δεύτερη θητεία, ελλείψει πόλωσης και ελκυστικού αντιπάλου, και η προεδρεία του θα ξεχνιόταν γρήγορα. Χωρίς να ανοίξει τον δρόμο ούτε στην ελπίδα που ενσάρκωνε ο Μπάρακ Ομπάμα, ούτε, οκτώ χρόνια αργότερα, στον, τουλάχιστον απρόβλεπτο αν όχι εφιαλτικό, Ντόναλντ Τραμπ.
Η επέλαση του Big Brother...
Σίγουρα έχουν αλλάξει πάρα πολλά στην αντιτρομοκρατική νομοθεσία και στους κρατικούς μηχανισμούς παρακολούθησης των περισσότερων χωρών της Γης μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, το τρομοκρατικό χτύπημα απλά επιτάχυνε -και όξυνε- μια διαδικασία που είχε δρομολογηθεί από πριν. Το κράτος Big Brother θα υπήρχε και χωρίς την 11η Σεπτεμβρίου, απλά με λιγότερη υστερία. Στις περισσότερες δυτικές χώρες η παρακολούθηση με κάμερες είχε ήδη ξεκινήσει ως όπλο ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα. Πριν από την 11η Σεπτεμβρίου είχε επικρατήσει και η ιδέα για την παρακολούθηση των κινητών τηλεφώνων και του Ίντερνετ, ενώ οι ΗΠΑ έστησαν το παγκόσμιο σύστημα υποκλοπών Έσελον αμέσως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου μέσα στην παράνοιά τους να βλέπουν παντού εχθρούς.
...και η επίδραση στην οικονομία
Οι πύργοι που κατέρρευσαν το 2001 ανήκαν στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης. Μαζί τους κατέρρευσαν και οι δείκτες των χρηματιστηρίων. Αλλά η επίδραση του σοκ ήταν βραχυπρόθεσμη, λίγα πράγματα άλλαξε στην παγκόσμια οικονομία η 11η Σεπτεμβρίου. Βραχυπρόθεσμα, τα τρομοκρατικά χτυπήματα οδήγησαν σε μείωση του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς έκλεισαν σύνορα και έγιναν πόλεμοι στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Μακροπρόθεσμα, ανέβηκε το κόστος της μεταφοράς των αγαθών, καθώς ενισχύθηκαν λόγω τρομοκρατίας τα μέτρα ασφαλείας. Το “μέρισμα του φόβου” ανέβασε για ένα διάστημα την τιμή του πετρελαίου. Τίποτα από όλα αυτά, όμως, δεν είχε την επίδραση στην οικονομία ενός άλλου σοκ, αυτού που κλείνει δέκα χρόνια το Σάββατο: της κατάρρευσης της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008. Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία...
Το ημερολόγιο του τρόμου
Μετά το 2001, ο κόσμος συγκλονίζεται από πολύνεκρα τρομοκρατικά χτυπήματα. Ένας απολογισμός των πιο εντυπωσιακών στον “δικό μας” κόσμο, καθώς τα χτυπήματα στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, στη Σομαλία, τη Νιγηρία και αλλού είναι αμέτρητα
Σεπτέμβριος 2001
Αεροσκάφη - καμικάζι γεμάτα επιβάτες εμβολίζουν το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στη Νέα Υόρκη και το Πεντάγωνο στην Ουάσιγκτον - περίπου 3.000 νεκροί
Απρίλιος 2002
Βόμβα έξω από μια συναγωγή στην Τζέρμπα στην Τυνησία - 23 νεκροί
Οκτώβριος 2002
Βόμβα σε ντισκοτέκ στο Μπαλί - 202 νεκροί
Μάιος 2003
Επίθεση καμικάζι στην Καζαμπλάνκα στο Μαρόκο - 33 νεκροί
Νοέμβριος 2003
Βόμβες σε δύο συναγωγές, στο βρετανικό προξενείο και σε υποκατάστημα της τράπεζας HSBC στην Κωνσταντινούπολη - 60 νεκροί
Μάρτιος 2004
Βόμβες στα τρένα της Μαδρίτης - 192 νεκροί
Αύγουστος 2004
Δύο ρωσικά αεροπλάνα τινάζονται στον αέρα - 89 νεκροί
Σεπτέμβριος 2004
Κατάληψη ενός Δημοτικού σχολείου στο Μπεσλάν, στη Βόρεια Οσετία της Ρωσικής Ομοσπονδίας - πάνω από 300 νεκροί, μεταξύ των οποίων πολλά “πρωτάκια”
Οκτώβριος 2004
Βόμβες σε τρία ξενοδοχεία στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας στην Αίγυπτο - 34 νεκροί
Ιούλιος 2005
Βόμβες στο μετρό και σε λεωφορείο του Λονδίνου - τουλάχιστον 56 νεκροί
Ιανουάριος 2015
Επίθεση με οπλοπολυβόλο στα γραφεία του περιοδικού “Charlie Hebdo” - 12 νεκροί. Ο φόβος επιστρέφει στην Ευρώπη
Νοέμβριος 2015
Πολλαπλά χτυπήματα στο Παρίσι: στο Μπατακλάν, στον δρόμο, σε εστιατόριο - 130 νεκροί
Δεκέμβριος 2016
Φορτηγό πέφτει πάνω στους επισκέπτες της χριστουγεννιάτικης αγοράς στο Βερολίνο - 12 νεκροί
