Για κάποιον περίεργο λόγο, η οικονομική ανάκαμψη περνά όλο και περισσότερο μέσα από την κατακόρυφη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Στις ΗΠΑ, Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί κατέληξαν σε συμφωνία για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό που αυξάνει τα αμυντικά κονδύλια κατά 160 δισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη διετία. Τις αμυντικές της δαπάνες αυξάνει δραματικά και η Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν, ενώ κάτι ανάλογο προβλέπει και η συμφωνία για την συγκρότηση νέας γερμανικής κυβέρνησης, στην οποία κατέληξαν αυτή την εβδομάδα οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες.
Το πνεύμα του νέου μιλιταρισμού εξέφρασε καλύτερα απ’ όλους η αμερικανική κυβέρνηση ανακοινώνοντας τα σχέδιά της για μεγαλοπρεπείς στρατιωτικές παρελάσεις. Όπως αποκάλυψε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Σάρα Σάντερς, "είναι κάτι που ο Πρόεδρος εξετάζει προκειμένου ολόκληρη η χώρα να ενώνεται για να εκφράζει την υποστήριξή της και να τιμά τον στρατό".
Πολύ σύντομα όμως, το Πεντάγωνο θα έχει τη δυνατότητα να πετά όσα χρήματα επιθυμεί σε ανάλογες επιδείξεις δύναμης που θα "ενώνουν" το έθνος. Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν την προηγούμενη Τετάρτη Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί εκτινάσσει τις αμερικανικές στρατιωτικές δαπάνες σε ψυχροπολεμικά επίπεδα. Εκεί που ο πρόεδρος Τραμπ ζητούσε ετήσια αύξηση 54 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το Κογκρέσο πλειοδότησε προσφέροντας 80 επιπλέον δισεκατομμύρια. Συνολικά, ο αμυντικός προϋπολογισμός προβλέπει 700 δισεκατομμύρια δολάρια για αμυντικά προγράμματα για τη φετινή χρονιά και 716 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2019.
Για να σχηματίσει κανείς καλύτερη ιδέα σχετικά με τα μεγέθη αλλά και για τις προτεραιότητες της αμερικανικής κυβέρνησης αρκεί να σημειωθεί ότι τα επιπλέον χρήματα που θα δοθούν φέτος σε στρατιωτικές δαπάνες αντιστοιχούν στα συνολικά κονδύλια που προβλέπονται για την αποκατάσταση των καταστροφών που προκάλεσαν τυφώνες και πυρκαγιές σε Πουέρτο Ρίκο, Τέξας, Φλόριντα και Καλιφόρνια. Μήνες μετά την καταστροφή, περίπου οι μισοί κάτοικοι του Πουέρτο Ρίκο ζουν ακόμη χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Σύντομα όμως θα μπορούν να απολαμβάνουν παρελάσεις.
"Οταν το έθνος μας δεν μπορεί να ανάψει και πάλι τα φώτα για τον λαό του Πουέρτο Ρίκο, όταν δεν μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο εκείνων που πάσχουν από εθισμούς σε οπιούχα, όταν δεν μπορούμε να διασφαλίσουμε την εκπαίδευση και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους πολίτες μας, πώς είναι δυνατόν να δικαιολογούμε δαπάνες δισεκατομμυρίων για περισσότερα όπλα που δεν λειτουργούν για να πολεμήσουμε εχθρούς που δεν υπάρχουν;" διερωτάται ο Στήβεν Μιλς της αντιπολεμικής ΜΚΟ Κερδίστε χωρίς Πολέμους.
Είναι όμως γνωστό ότι όποιος κρατά σφυρί αρχίζει να βλέπει τα πάντα γύρω του σαν καρφιά. Έτσι, η νέα στρατηγική ασφάλειας των ΗΠΑ προβλέπει ότι "ο διακρατικός ανταγωνισμός" με παράγοντες όπως η Κίνα και η Ρωσία "και όχι η τρομοκρατία αποτελεί πλέον το βασικό πρόβλημα για την εθνική ασφάλεια". Όχι βέβαια ότι ο "πόλεμος κατά της τρομοκρατίας" παύει να είναι χρήσιμος. Ο Τραμπ επικαλέστηκε την περίπτωση του πολέμου στο Αφγανιστάν, που διαρκεί ήδη 17 χρόνια, για να ζητήσει τη δραματική αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, ακόμη και πριν τις τελευταίες αυξήσεις, οι ΗΠΑ ήταν ο διαφιλονίκητος παγκόσμιος πρωταθλητής στις αμυντικές δαπάνες. Τα χρήματα που ξοδεύτηκαν για στρατιωτικούς εξοπλισμούς το 2016 (611 δισεκατομμύρια δολάρια) ξεπερνούσαν εκείνα που δαπάνησαν συνολικά οι επόμενες οκτώ χώρες στον σχετικό κατάλογο του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης. Μόνο η φετινή αύξηση των 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων ξεπερνά τον ετήσιο αμυντικό προϋπολογισμό οποιασδήποτε άλλης χώρας, με την εξαίρεση της Κίνας.
Το μέγεθος των αμερικανικών αμυντικών δαπανών είχαν σχολιάσει πρόσφατα και τα Ηνωμένα Έθνη. "Οι ΗΠΑ ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνα τους από όσα ξοδεύουν μαζί η Κίνα, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία, η Βρετανία, η Ινδία, η Γαλλία και η Ιαπωνία" σημείωνε η έκθεση του ΟΗΕ για την ακραία φτώχεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα υπογραμμίζοντας το παράδοξο ότι την ίδια στιγμή "τα επίπεδα βρεφικής θνησιμότητας στις ΗΠΑ ήταν από τα υψηλότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο".
Και ο υπόλοιπος ανεπτυγμένος κόσμος δείχνει όμως τώρα αποφασισμένος να κινηθεί στην ίδια κατεύθυνση. Την Πέμπτη, το γαλλικό υπουργικό συμβούλιο εξέτασε νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας στο διάστημα 2019-2025. Οι αριθμοί τρομάζουν και σε αυτή την περίπτωση. Το συνολικό ποσό ξεπερνά τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η ετήσια αύξηση των αμυντικών δαπανών αγγίζει το 35%.
Μόνο τα κονδύλια που αφορούν την αναβάθμιση του πυρηνικού οπλοστασίου αγγίζουν τα 17 δισεκατομμύρια δολάρια. Τεράστια είναι και τα ποσά που αφορούν την κυβερνοασφάλεια, τον σχεδιασμό νέων οπλικών συστημάτων και, κυρίως, την παραγωγή ενός ευρωπαϊκού ιπτάμενου τάνκερ. Το τελευταίο ζήτημα θεωρείται καθοριστικό για την "αυτονομία" των ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων, που, για μια μακρινή στρατιωτική επέμβαση, παραμένουν σήμερα εξαρτημένες από τον αμερικανικό στρατό για τον γρήγορο ανεφοδιασμό τους.
Και το παζλ έρχεται να συμπληρώσει ο ανάλογος προσανατολισμός της Γερμανίας, που παίρνει σταδιακά όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις από το πρόσφατο αντιμιλιταριστικό της παρελθόν. Η πολιτική συμφωνία μεταξύ Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης και Σοσιαλδημοκρατών αφιερώνει μεγάλο μέρος της στην "ευθύνη της Γερμανία απέναντι στην ειρήνη, την ελευθερία και την παγκόσμια ασφάλεια".
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται, επομένως, στην ανάγκη δημιουργίας ενός "σύγχρονου στρατού", που θα διαθέτει "ό,τι χρειάζεται και όχι ό,τι του προσφέρεται". Η ανανέωση, ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του στρατού "θα συνεχιστεί, ενώ η διαδικασία θα επιταχυνθεί, ιδίως σε ό,τι αφορά τις αγορές" εξοπλισμών. Η απουσία εξάλλου των Πράσινων από τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό επιτρέπει να παραμεριστεί ένα ακόμη ενοχλητικό ταμπού.
"Οσο τα πυρηνικά όπλα παίζουν ρόλο ως εργαλείο ανάσχεσης στη στρατηγική του ΝΑΤΟ, η Γερμανία έχει συμφέρον να συμμετάσχει στις στρατηγικές συζητήσεις και τις διαδικασίες σχεδιασμού" αναφέρεται στο κείμενο. Να είναι άραγε αυτό το "νέο ξεκίνημα για την Ευρώπη" που υπόσχονται οι πιθανοί κυβερνητικοί εταίροι στην προγραμματική συμφωνία τους; Με τόσα δισεκατομμύρια να σπρώχνονται σε αμυντικές δαπάνες, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι πραγματικά θα περισσέψει για την "επανεκκίνηση" της Ε.Ε.
