22 Φεβρουαρίου 2011, ώρα 12:51 το μεσημέρι. Δεν είχε περάσει ούτε καν εξάμηνο, για την ακρίβεια μόλις 171 ημέρες, από τον μεγέθους 7,1 Ρίχτερ σεισμό της 4ης Σεπτεμβρίου 2010 που άφησε μερικές ανάξιες λόγου ζημιές και κάποιους ελαφρούς τραυματισμούς, και ένας νέος σεισμός, μικρότερου μεν μεγέθους αλλά πολλαπλάσια καταστρεπτικός, ισοπέδωσε το Κράιστσερτς. Η διάρκειά του και το εστιακό βάθος τον κατέταξαν στο κλιμάκιο 9 της κλίμακας Μερκάλι που μετρά το μέγεθος της καταστροφής, κάτι που τον χαρακτήρισε ως έναν από τους πιο καταστρεπτικούς σεισμούς που έχουν καταμετρηθεί ποτέ σε αστική περιοχή. Μόνο η κατάρρευση του κτηρίου του τηλεοπτικού καναλιού CTV είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 115 ανθρώπων, με 4 πτώματα να μην μπορούν να ταυτοποιηθούν καθώς η φωτιά που προκλήθηκε κατέστρεψε ακόμη και τα ίχνη του DNA τους. Συνολικά δε, 185 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκείνη την αποφράδα ημέρα για την παλαιότερη πόλη της Νέας Ζηλανδίας.
Ήταν στις 27 Μαρτίου του 1848, όταν η ιδρυθείσα εκείνη την ημέρα "Canterbury Association" αποφάσισε, στην πρώτη συνέλευσή της η οποία πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, να ονοματοδοτήσει τις 5 επαρχίες στις αποικίες της Μεγάλης Βρετανίας στην Νέα Ζηλανδία. Η μία από αυτές τις επαρχίες, στα κεντροανατολικά του νότιου από τα δύο νησιά της Νέας Ζηλανδίας, πήρε το όνομα Καντερμπέρυ προς τιμήν του Τζων Σάμνερ, επισκόπου του Καντερμπέρυ, ο οποίος προήδρευσε στη συνεδρίαση. Η δε πόλη που θα αποτελούσε την έδρα της, ονομάστηκε Κράιστσερτς, από το ομώνυμο κολλέγιο του Όξφορντ όπου σπούδασε ο Τζων Ρόμπερτ Γκόντλεϋ, ιδρυτής της Canterbury Association και θεωρούμενος ιδρυτής της πόλης Κράιστσερτς.
Λίγα χρόνια μετά τον καταστρεπτικό σεισμό, επισκέφθηκα την πόλη, ερχόμενος οδικώς από το Κουήνσταουν, την τουριστική πρωτεύουσα του Νότιου Νησιού, μετά από επτάωρη διαδρομή που περνούσε μέσα από την περίφημης ομορφιάς φύση του.
Καθώς θα έμενα μόλις δύο νύχτες στο Κράιστσερτς, αφού είχα ήδη κλείσει εισιτήριο για τον επόμενο προορισμό μου, που ήταν η Ουέλινγκτον, και έχοντας περάσει το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης ημέρας μου στη διαδρομή, ξεκίνησα από τα χαράματα την περιήγησή μου. Το ξενοδοχείο βρισκόταν πολύ κοντά στο κέντρο, οπότε δεν χρειάστηκα πολλή ώρα για να καταλάβω ότι ολόγυρά μου βρίσκονταν τρεις πόλεις μέσα στην πόλη. Η μία πόλη ήταν το Κράιστσερτς του παρελθόντος. Το ισοπεδωμένο μέρος της, με συντρίμμια, μπάζα, σφραγισμένες θύρες, ερειπωμένα κτήρια, σφραγισμένα με ταινίες καταστήματα, μπουλντόζες. Η δεύτερη ήταν το Κράιστσερτς που επιβίωσε και συνεχίζει να δείχνει πόσο ωραία ήταν -και παρέμενε- η πόλη. Και η τρίτη πόλη ήταν αυτή που σχεδιαζόταν και άρχιζε σιγά σιγά να ξαναδημιουργείται.
Θέλοντας να μάθω για την ιστορία της πόλης, ξεκίνησα την περιήγησή μου από το Μουσείο Καντερμπέρυ. Το εξωτερικό του μουσείου, ένα ιστορικό κτήριο του 1867 επί της λεωφόρου Ρόλστον στο κέντρο της πόλης, ήταν εντυπωσιακό με τον νεογοτθικό ρυθμό του, τα τοξωτά παράθυρα και τα διακοσμητικά σχέδιά του. Εξίσου εντυπωσιακά όμως μου φάνηκαν και τα εκθέματά του και είναι ευτύχημα ότι πάνω από το 95% εξ αυτών έμεινε άθικτο από τον σεισμό, ο οποίος άφησε το μουσείο κλειστό για ένα εξάμηνο.
Αναπαραστάσεις της καθημερινής ζωής των ιθαγενών, όπως μαγείρεμα, κατασκευές -από καλύβα μέχρι ξύλινη πιρόγα - κυνήγι με ακόντια, εργαλεία των Μαορί πριν από 600 χρόνια, κοσμήματα από νεφρίτη, είδη καθημερινής χρήσης των πρώτων εποίκων όπως βεντάλιες, είδη ραπτικής και κρυστάλλινα ποτήρια, μου έδωσαν μια παραστατική εικόνα του παρελθόντος της περιοχής. Είδα εκθέματα σύγχρονης τέχνης, έναν σκελετό εντμοντόσαυρου, ενός είδους δεινόσαυρου που έφτανε ακόμη και τα 13 μέτρα μήκος και που έζησε πριν από 76 εκατομμύρια χρόνια, αιγυπτιακές σαρκοφάγους, ερπυστριοφόρα οχήματα αποστολών στην Ανταρκτική, ασιατικά αγγεία και πολλά ακόμη. Αυτό πάντως που μου φάνηκε εντυπωσιακότερο όλων ήταν ο "Μετεωρίτης της Κοιλάδας του Διαβόλου". Αυτός έπεσε πριν από 49.000 χρόνια στην έρημο της Αριζόνα σχηματίζοντας κρατήρα πλάτους 1,2 χιλιομέτρου και βάθους 170 μέτρων. Είχε διάμετρο 25 μέτρων και βάρος 63.000 τόνους και από αυτόν απέμεινε μόνο ένα κομμάτι 485 κιλών που αποτελείται από σίδερο με περιεκτικότητα 7% νικελίου και διαμάντια. Αυτό το κομμάτι εκτίθεται από το 1897 στο μουσείο Καντερμπέρυ.
Στην άκρη της ίδιας λεωφόρου, της Ρόλστον, και στο ανατολικό μέρος του Πάρκου Χάγκλεϋ από όπου περνά ο ποταμός Αίηβον, βρίσκεται ακόμη ένα από τα κυριότερα αξιοθέατα της πόλης, ο Βοτανικός Κήπος. Η δημιουργία του τοποθετείται χρονικά στο 1863, όταν την ημέρα του γάμου του πρίγκηπα Αλβέρτου, του μετέπειτα βασιλιά του Ηνωμένου Βασιλείου Εδουάρδου Ζ' και της Αλεξάνδρας της Δανίας, φυτεύθηκε αναμνηστικά μια βελανιδιά.
Στα 210 στρέμματά του εκτίθενται διάφορες ενότητες φυτών σε χωριστούς κήπους. Υπάρχουν κήποι με θεραπευτικά βότανα, με βότανα μαγειρικής, κήποι με 250 είδη τριαντάφυλλων, παρτέρια με φυτά από όλες τις ηπείρους, θερμοκήπιο με τροπικά είδη, συλλογή κάκτων, εκθέσεις σπόρων, ακόμη και σαρκοφάγα φυτά. Η διεύθυνση του Βοτανικού Κήπου είχε την έξυπνη ιδέα να εγκαταστήσει μικρά πράσινα τραινάκια που μεταφέρουν τους επισκέπτες από τον ένα κήπο στον άλλον, με την ξεναγό να δίνει στη διάρκειας μιας ώρας διαδρομής πληροφορίες για τα είδη, τα χαρακτηριστικά και την ιστορία των φυτών αλλά και την κηπουρική. Η ίδια ιδέα μετουσιώθηκε σε πράξη και στην υπόλοιπη πόλη, όπου ένα παλαιό κόκκινο βαγόνι τραμ τύπου "hop on - hop off" έκανε τον γύρο του κεντρικού Κράιστσερτς, ένα τελεφερίκ προσφερόταν για μια μοναδική θέα σε βουνοκορφές, την πόλη και τα περίχωρα αλλά και το λιμάνι, ακόμη και τον κρατήρα του ηφαιστείου Πορτ Χιλλς, ενώ όλο αυτό το "πακέτο" μπορούσε να συνδυασθεί και μεμονωμένα ή σε ενιαίο εισιτήριο και με μισάωρη βαρκάδα στον ποταμό Αίηβον.
Συνεχίζοντας την περιήγησή μου, αισθάνθηκα τυχερός που μου δόθηκε η ευκαιρία να περπατήσω την Πλατεία Μητροπόλεως, αφού είχε μείνει κλειστή σχεδόν 2,5 χρόνια, από την ημέρα του σεισμού έως τον Ιούνιο του 2013. Το δημοτικό συμβούλιο του Κράιστσερτς εκπόνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο μεταμόρφωσης της πλατείας ώστε να αποτελέσει σημείο αναψυχής, χαλάρωσης και πολιτιστικών δρώμενων και εκθέσεων. Επρόκειτο για μια ακόμη μετάλλαξη της πλατείας, που δεν είναι μόνο το κέντρο της πόλης αλλά και ταυτισμένη με την ίδια την ιστορία της. Εδώ λειτούργησαν τον 19ο αιώνα το κεντρικό ταχυδρομείο και η Τράπεζα Νέας Ζηλανδίας, από εδώ ξεκινούσαν το 1880 τα τραίνα με τον ατμό, εδώ διοργανώθηκαν παζάρια, ζωοπανηγύρεις, εκθέσεις, εδώ άνοιξαν στις αρχές του 20ού αιώνα εφημερίδες και θέατρα, εδώ πανηγύρισαν οι κάτοικοι τη νίκη των Συμμάχων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, εδώ οργανώθηκαν διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, εδώ διοργανώνονταν οι πρωτοχρονιάτικες γιορτές από τη δεκαετία του 1980 ώς το 2011.
Το πρωί της 22ας Φεβρουαρίου 2011, οι κάτοικοι της πόλης συζητούσαν για τον βανδαλισμό ενός από τα κυριότερα μνημεία της με γκράφιτι. Το μνημείο αυτό, το οποίο ήταν η Γέφυρα της Μνήμης, μια λευκή γέφυρα με ομοιόχρωμη επιβλητική αψίδα αφιερωμένη στους πεσόντες κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και που αποτελεί μνημείο και για τους στρατιώτες που πολέμησαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και σε αποστολές σε Βόρνεο, Μαλαισία και Κορέα, γκρεμίστηκε λίγες ώρες αργότερα από τον φονικό σεισμό.
Μια σπάνια εμπειρία, που αξίζει να δοκιμάσει κάθε επισκέπτης, είναι το Διεθνές Κέντρο Ανταρκτικής. Μια προσομείωση της Ανταρκτικής όπου συνδυάζει κάποιος τη διασκέδαση με τη μόρφωση. Οι προσομοιώσεις ξεκινούν από τις θύελλες της παγωμένης ηπείρου και φθάνουν ως τη μετακίνηση με έλκηθρο. Πιγκουίνοι, χάσκυ, πληροφορίες για τις βάσεις στην Ανταρκτική και διαδραστικές εμπειρίες βάζουν αμέσως και εύκολα τον επισκέπτη στο νόημα. Η καλύτερη δε επιλογή είναι να το επισκεφθεί κάποιος ή ερχόμενος στην πόλη ή φεύγοντας από αυτήν αεροπορικώς, καθώς βρίσκεται κοντά στο αεροδρόμιο.
Οι λάτρεις του κρασιού μπορούν να επισκεφθούν κάποια από τα 40 κτήματα παραγωγής οίνου και ειδικά του ερυθρού της Γουαϊπάρα, που είναι και το καλύτερο της χώρας χάρη στα ασβεστώδη εδάφη και το ψυχρό κλίμα της περιοχής, ενώ το πιο φημισμένο κρασί εδώ είναι το Pinot Noir. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα νεοζηλανδικά Sauvignon Blanc είναι τα καλύτερα του κόσμου. Τουριστικά γραφεία διοργανώνουν επισκέψεις σε κτήματα στη Γουαϊπάρα με οδηγούς ειδικευμένους στο κρασί, δωρεάν δοκιμές, ιστορία και ιδιαιτερότητες του κάθε τύπου κρασιού, με τους ξεναγούς να σε παραλαμβάνουν από το ξενοδοχείο και να σε μεταφέρουν το απόγευμα πάλι σε αυτό.
Άλλο αξιοθέατο που με εντυπωσίασε, ήταν η "Μεταβατική Μητρόπολη". Αυτή κατασκευάσθηκε από πεπιεσμένο χαρτόνι και άρχισε να λειτουργεί όταν καταστράφηκε η παλιά μητρόπολη -η οποία χτίσθηκε μεταξύ 1864 και 1904- από τον σεισμό του 2011. Τη "Μεταβατική Μητρόπολη" σχεδίασε ένας διάσημος Ιάπωνας αρχιτέκτονας, ο Σινγκέρου Μπαν, ο οποίος έχει γίνει γνωστός σε όλον τον κόσμο με τις άμεσης κατασκευής πλήρεις κατοικίες για θύματα θεομηνιών, ανάμεσα δε στα έντυπα που του έχουν αφιερώσει προφίλ είναι και το περιοδικό "Time" το οποίο τον έχει εντάξει στους πλέον καινοτόμους σχεδιαστές και αρχιτέκτονες του 21ου αιώνα.
Την τρίτη και τελευταία μου ημέρα στο Κράιστερτς, προτού αναχωρήσω για το Βόρειο νησί, την αφιέρωσα σε φωτογραφίσεις αγαλμάτων, παραδοσιακών κτηρίων, πάρκων και, βεβαίως, γκράφιτι. Το Κράιστσερτς φημίζεται για τη "street art" του, όπως άλλωστε και άλλες πόλεις την Ωκεανίας, όπως το Χόμπαρτ στην Τασμανία ή η Μελβούρνη. Κλείνοντας την περιήγησή μου στο Νότιο Νησί, που περιελάμβανε φιορδ, λίμνες, ποτάμια, σε μια μεσαίου μεγέθους πόλη, γύρω στους 400.000 κατοίκους, θα συνέχιζα το ίδιο απόγευμα στην αστική Νέα Ζηλανδία του Βόρειου Νησιού, με την πρωτεύουσα Ουέλινγκτον και τη συχνά καταταγείσα στην πρώτη θέση παγκοσμίως καλύτερη πόλη να ζεις, το Ώκλαντ.
