Η σκλαβιά όχι μόνο δεν έχει μπει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, αλλά παραμένει συχνά δίπλα μας, μεταμφιεσμένη, ίσως και "καλλωπισμένη", αλλά οπωσδήποτε παρούσα σε όλο τον κόσμο με διάφορες μορφές.
Η αποκάλυψή της άλλοτε προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις -όπως συνέβη με το πρόσφατο ρεπορτάζ του CNN για τα σκλαβοπάζαρα Αφρικανών προσφύγων στη Λιβύη, για το οποίο πολλοί αξιωματούχοι δήθεν έπεσαν από τα σύννεφα- και άλλοτε γίνεται αποδεκτή σε τοπικές κοινωνίες όπου οι αναγκαστικοί γάμοι, η παιδική καταναγκαστική εργασία και άλλες μορφές σκλαβιάς αποτελούν καθημερινότητα.
Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν χθες είναι αποκαλυπτικά: 40,3 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζούσαν σε συνθήκες σκλαβιάς το 2016, τρεις στους τέσσερις ήταν γυναίκες και σχεδόν ένας στους τέσσερις ήταν ανήλικος.
Η Παγκόσμιος Οργάνωση Εργασίας (ILO), ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και η ομάδα προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Walk Free Foundation που εκπόνησαν και παρουσίασαν την έρευνα υπογράμμισαν ότι η έννοια της σύγχρονης σκλαβιάς περιλαμβάνει την αναγκαστική εργασία (24,9 εκατομμύρια άνθρωποι, στους οποίους περιλαμβάνονται τα θύματα που ωθούνται στην πορνεία και οι καταδικασμένοι σε καταναγκαστικά έργα) και τους αναγκαστικούς γάμους (15,4 εκατομμύρια). Οι οργανώσεις επισήμαναν ότι οι αριθμοί αναμφίβολα είναι υποτιμημένοι σε σχέση με την πραγματικότητα, που είναι πολύ χειρότερη.
Τα πρωτεία κατέχει η Αφρική με μέσο όρο 7,6 σκλάβους ανά χίλιους κατοίκους, ακολουθούν οι χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού με 6,1 σκλάβους ανά χίλιους κατοίκους, η Ευρώπη (μαζί με Ρωσία και κεντρική Ασία) με 3,9, ενώ στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική το ποσοστό είναι 1,9% στους χίλιους κατοίκους.
Αναγκαστική εργασία
Περίπου 25 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναγκάζονται να εργαστούν σε ιδιώτες (το ένα τέταρτο), αλλά και σε εργοστάσια, σε εργοτάξια και σε αγρούς. Η έκθεση αναφέρει το παράδειγμα των 600 ψαράδων που κρατούνταν σε αλιευτικά στην Ινδονησία επί χρόνια. Κατά μέσον όρο οι άνθρωποι αυτοί ζουν σε συνθήκες σκλαβιάς περίπου 20,5 μήνες πριν καταφέρουν να αποδράσουν ή αφεθούν ελεύθεροι από τα αφεντικά τους.
Τα χρέη είναι η αιτία της αναγκαστικής εργασίας για περισσότερους από τους μισούς σκλάβους. Ωστόσο τα ναρκωτικά, η σωματική κακοποίηση, ο χαμηλός μισθός ή ακόμη και το γεγονός ότι εργάζονται πολύ μακριά από το σπίτι τους είναι μερικοί από τους τρόπους που χρησιμοποιούνται για να τους κρατούν δέσμιους. Μεταξύ αυτών περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι ωθούνται στην πορνεία και λίγο περισσότεροι από 4 εκατομμύρια είναι θύματα αναγκαστικής εργασίας από το κράτος (καταναγκαστικά έργα στη φυλακή).
Γυναίκες και κορίτσια
Οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν το 74% των σκλάβων, με τον αριθμό τους να ανέρχεται στα 29 εκατομμύρια. Ένα στα τέσσερα θύματα της σύγχρονης σκλαβιάς είναι παιδί, δηλαδή περίπου 10 εκατομμύρια. Περίπου 15,4 εκατομμύρια άνθρωποι παντρεύονται παρά τη θέλησή τους.
Περισσότεροι από το ένα τρίτο είναι κάτω των 18 ετών και σχεδόν όλοι γυναίκες, ενώ δύο στα πέντε θύματα παντρεύονται ενώ είναι ακόμα ανήλικα. Πρόκειται για μια μορφή σκλαβιάς που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Αφρική και την Ασία. Οι γυναίκες αποτελούν το 99,4% των θυμάτων των κυκλωμάτων πορνείας και περνούν κατά μέσον όρο δύο χρόνια στα χέρια των προαγωγών.
«Πολλές εκθέσεις έχουν αναφερθεί ξεκάθαρα στη σχέση μεταξύ της μετανάστευσης και της διακίνησης ανθρώπων» υπογραμμίζει η έκθεση, κυρίως κατά μήκος των δρόμων της προσφυγιάς που άλλοτε επιλέγουν οι πρόσφυγες και άλλοτε αναγκάζονται να ακολουθήσουν καθ’ υπόδειξη των διακινητών.Τα τρία τέταρτα των προσφύγων που κατευθύνθηκαν από τη Λιβύη προς την Ευρώπη δήλωσαν ότι έπεσαν θύματα κακοποιήσεων.
«Οι παράτυποι μετανάστες -ευάλωτοι στο να πέφτουν θύματα επιθέσεων, εκβιασμών, σεξουαλικών κακοποιήσεων- ίσως στην αρχή της περιήγησής τους αποφασίσουν εθελοντικά να εναποθέσουν την τύχη τους σε διακινητές», επισημαίνει η έκθεση. Επιπλέον διαπιστώνεται ότι άνθρωποι που προσπαθούν να ξεφύγουν από την εξαθλίωση στον τόπο τους καταλήγουν να ζουν σε συνθήκες σκλαβιάς στον τόπο όπου μεταναστεύουν.
