Το Κανυακουμάρι είναι για τους φίλους της γεωγραφίας το νοτιότερο σημείο της Ινδίας. Για τους φίλους των ταξιδιών είναι ο τόπος με την πιο εντυπωσιακή ανατολή του ήλιου. Για τους Ινδουιστές είναι μία από τα ιερότερες τοποθεσίες. Παρά ταύτα, παρέμενε άγνωστο για τον περισσότερο κόσμο, ώσπου στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2017 η πόλη έγινε γνωστή από τα δελτία ειδήσεων και τις ανταποκρίσεις των διεθνών πρακτορείων. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο νοτιότερο σημείο της Ινδίας με σκοπό να πραγματοποιήσουν τη μεγαλύτερη πορεία που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στον κόσμο κατά της εμπορίας ανηλίκων και της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών. "Ψυχή" της δράσης αυτής ήταν ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης ακτιβιστής για τα δικαιώματα των παιδιών Καϊλάς Σατιάρτι, που ευελπιστούσε να μαζευτούν περισσότεροι από 10 εκατομμύρια Ινδοί από όλη τη χώρα προκειμένου να καλύψουν την Μπαράτ Γιάτρα, την Πορεία της Ινδίας διάρκειας ενός μήνα και απόστασης 11.000 χιλιομέτρων με τερματισμό στην πρωτεύουσα, το Νέο Δελχί, στα μέσα Οκτωβρίου.
Το Κανυακουμάρι, ως νοτιότερο σημείο της Ινδίας, ήταν ο τερματισμός της πρώτης φάσης του ταξιδιού μου κατά μήκος των ινδικής ακτογραμμής που ξεκίνησε από τη Βομβάη και την Αραβική Θάλασσα με σταθερή κατεύθυνση προς τον Νότο. Από εδώ ξεκίνησα την δεύτερη φάση του ταξιδιού, στην οποία θα ανέβαινα προς Βορρά, με κατεύθυνση τον Κόλπο της Βεγγάλης, την Καλκούτα και στη συνέχεια το Μπανγκλαντές. Προσάρμοσα δε το πρόγραμμά μου έτσι ώστε να φθάσω στο Κανυακουμάρι την παραμονή πανσελήνου.
Ήλιος και φεγγάρι πάνω από τον ωκεανό
Δεν ξέρω ποιος από τους δεκάδες τόπους στον πλανήτη που διεκδικούν τον τίτλο του «ομορφότερου ηλιοβασιλέματος του κόσμου», η παραλία της Ιπανέμα, η προβλήτα της Σάντα Μόνικα, το Άγιερς Ροκ στην Αυστραλία ή η Οία της Σαντορίνης, τον δικαιούται, θεωρώ όμως πως το πιο «μαγικό» μέρος για να δει κανείς την ανατολή του ήλιου ημέρα πανσελήνου είναι το Κανυακουμάρι. Εδώ τελειώνει η ηπειρωτική Ινδία και στο νοτιότερο άκρο της συναντιούνται ο Κόλπος της Βεγγάλης, η Αραβική Θάλασσα και ο Ινδικός Ωκεανός. Η τριπλή αυτή συμβολή είναι γνωστή και ως Τριβένι Σάνγκαμαμ. Αυτή η τριπλή συμβολή φαίνεται αμέσως στον χάρτη, αν και υπό την στενή επιστημονική ερμηνεία, το Κανυακουμάρι βρέχεται μόνο από ένα θαλάσσιο σώμα, τη Θάλασσα Λακσαντβίπ, της οποίας τα νερά βρέχουν ακόμη, τις Μαλδίβες και τη Σρι Λάνκα.
Το μέρος εδώ είναι γνωστό από την αρχαιότητα, το μνημονεύει και ο Πτολεμαίος αναφερόμενος στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ Αλεξάνδρειας, που ήταν το σημαντικότερο λιμάνι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στις ανατολικές επαρχίες της, και της δυτικής Ινδίας ως σημείο αλιείας μαργαριταριών.
Την ημέρα της πανσελήνου σηκώθηκα από το κρεβάτι από τις 4 τη νύχτα. Προτού καν ξημερώσει, πλήθος κόσμου είχε ανεβεί στις ταράτσες ή είχε βγει στην παραλία να θαυμάσει το μοναδικό θέαμα όπου ο ήλιος και το φεγγάρι έφεγγαν πάνω από τον ωκεανό και το Τριβένι Σάνγκαμαμ. Η ανατολή –αλλά και η δύση- του ήλιου με πανσέληνο είναι τουριστική ατραξιόν και αισθάνθηκα διπλά τυχερός. Αφενός το πρόγραμμα των διακοπών μου με έφερε πάνω στην πανσέληνο (απλώς χρειάστηκε να το «διορθώσω» κατά 24 ώρες για να την προλάβω σε αυτό εδώ το μέρος) και αφετέρου βρήκα δωμάτιο σχεδόν πάνω στο κύμα χωρίς καν να έχω κάνει κράτηση.
Από την ταράτσα του ξενοδοχείου το θέαμα ήταν μοναδικό. Από τη μία πλευρά της θάλασσας φαινόταν με έντονο φως ο ήλιος στο βάθος να ανατέλλει πίσω από τις δύο νησίδες του Κανυακουμάρι και από την άλλη πλευρά του θαλάσσιου ορίζοντα φαινόταν το επίσης φωτεινό φεγγάρι που έδυε. Ο κόσμος παρακολουθούσε αυτό το μοναδικό θέαμα με κυάλια με κάμερες, με φωτογραφικές μηχανές, με γυμνό μάτι και με μια σιωπή που μαρτυρούσε δέος και που τη διέκοπταν μόνο με κάποια επιφωνήματα θαυμασμού.
Με τον ήλιο να έχει ανατείλει για τα καλά, κατέβηκα από την ταράτσα για πρωινό. Όσο για θάλασσα, τα κύματα φαίνονταν κάπως άγρια και δεν διανοήθηκα καν να σκεφτώ για το κολύμπι.
Ο βράχος του Βιβεκανάντα
Λίγη ώρα έπειτα από αυτό το θέαμα, μπήκα στη βάρκα που θα με μετέφερε στη μικρή βραχονησίδα που φαινόταν από την πόλη, τον βράχο-μνημείο του Βιβεκανάντα, στα 500 μέτρα από την ακτή. Το μνημείο χτίστηκε το 1970 προς τιμήν του Σουάμι Βιβεκανάντα, του γκουρού που έκανε γνωστές την ινδική Φιλοσοφία και τη γιόγκα στον δυτικό κόσμο και που λέγεται πως φωτίστηκε σε αυτόν τον βράχο. Βγαίνοντας από τη βάρκα και ανεβαίνοντας προς το μνημείο με το άγαλμα του Βιβεκανάντα και την αίθουσα όπου συνέρρεαν οι επισκέπτες, τα κύματα είχαν αγριέψει και σε συνδυασμό με το σκούρο χρώμα των νερών και τους σκούρους βράχους σχημάτιζαν μια εικόνα που προκαλούσε δέος.
Η παρθένα εεά
Εκτός από το μοναδικό αυτό θέαμα, γοητευτικός είναι και ο μύθος που σχετίζεται με το όνομα της πόλης, το οποίο προέρχεται από την παρθένα θεά Κανυακουμάρι. Σύμφωνα λοιπόν με τον μύθο, ο δαίμονας Μπανασούρα ζήτησε κάποτε από τον θεό Μπράμα να του χαρίσει την αθανασία. Ο Μπράμα του υποσχέθηκε πως το μόνο που μπορούσε να του εξασφαλίσει ήταν ο τρόπος θανάτου του. Ο Μπανασούρα ζήτησε να πεθάνει από μια παρθένα και αφού πήρε την υπόσχεση από τον Μπράμα, άρχισε να παρενοχλεί τους θεούς και τους αγίους. Τότε οι θεοί απευθύνθηκαν στη θεϊκή μητέρα Παρασάκτι να τους βοηθήσει και αυτή ενσαρκώθηκε στην παρθένα Κουμάρι για να νικήσει τον δαίμονα. Καθώς όμως σε όλες της τις ενσαρκώσεις της παντρευόταν τον Σίβα, έτσι και ως Κουμάρι κανόνισε με τον Σίβα να παντρευτούν. Ορίστηκαν η κατάλληλη αστρολογικά ημερομηνία και η κατάλληλη ώρα, η οποία προσδιορίστηκε λίγο πριν την αυγή. Καθώς όμως έφτασε η καθορισμένη ημέρα του γάμου και είχε ετοιμαστεί η γαμήλια γιορτή εν όψει της τελετής, οι θεοί ανησύχησαν ότι αν έπαυε να είναι παρθένα η Κουμάρι, θα έμενε ανίκητος ο Μπανασούρα. Έτσι, ο θεός Ναράντα μεταμφιέστηκε σε πετεινό και με το που είδε τον Σίβα στολισμένο να κατευθύνεται με την ακολουθία του στο μέρος της γαμήλιας τελετής, λάλησε πριν την αυγή για να τον ακούσει. Ακούγοντάς τον ο Σίβα, απογοητευμένος που καθυστέρησε, γύρισε πίσω. Απογοητευμένη όμως έμεινε και η Κουμάρι, αφού ο Σίβα δεν εμφανίστηκε και έδωσε τότε όρκο να παραμείνει παρθένα.
Τη ζήτησε στη συνέχεια, γοητευμένος από την ομορφιά της, σε γάμο ο Μπανασούρα. Η Κουμάρι αρνήθηκε και τότε εκείνος αποφάσισε να την πάρει για γυναίκα του με την βία. Ακολούθησε έτσι μάχη στην οποία η παρθένα θεά σκότωσε με το θεϊκό της όπλο τον δαίμονα. Την παρθένα θεά τιμά ο ναός της Ντέβι Κουμάρι που ορθώνεται μπροστά στην παραλία του Κανυακουμάρι.
Ο Τιρουβαλουβάρ
Τίρου - στη γλώσσα των Ταμίλ είναι πρόθεμα που μπαίνει πριν από ένα αρσενικό όνομα και σημαίνει «κύριος». Μερικές φορές σημαίνει και «ιερός».
Τον τίτλο αυτό έφερε και ο μεγάλος Ταμίλ ποιητής και φιλόσοφος Τιρουβαλουβάρ, ο οποίος έζησε κάπου ανάμεσα στον 3ο και τον 1ο π.Χ. αιώνα και συνέβαλε στην Ταμίλ λογοτεχνία με το «Τιρουκουράλ», ένα ποιητικό έργο ηθικού και φιλοσοφικού περιεχομένου, με 1.330 δίστιχα τύπου «κουράλ», δηλαδή με τέσσερις λέξεις ο πρώτος στίχος και με τρεις ο δεύτερος.
Το «Τιρουκουράλ» καταπιάνεται με τρεις ενότητες: η πρώτη έχει 38 κεφάλαια που έχουν να κάνουν με το Αράμ, την προσωπική τιμή, η δεύτερη με 70 κεφάλαια που αφορούν το Πορούλ, τη σωστή κοινωνική συμπεριφορά, και η τρίτη με 25 κεφάλαια γύρω από το Κάμα, τον έρωτα ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Κάθε κεφάλαιο αποτελείται από 10 δίστιχα, το σύνολο 1.330.
Προς τιμή του ποιητή και φιλόσοφου Τιρουβαλουβάρ στήθηκε σε μια νησίδα στο Κανυακουμάρι ένα άγαλμά του ύψους 40,6 μέτρων ή 133 ποδιών, συμβολικά για τα 133 κεφάλαια του «Τιρουκουράλ», εκ των οποίων το βάθρο είναι 11,5 μέτρα ή 38 πόδια, όσα και τα κεφάλαια της προσωπικής τιμής, ενώ συνολικά το άγαλμα ζυγίζει 7.000 τόνους.
Πριν αφήσω το νοτιότερο σημείο της Ινδίας για να πάρω κατεύθυνση προς τα βόρεια, επισκέφτηκα το Σουτσίντρουμ, όπου βρίσκεται ένας πολύ γνωστός ινδουιστικός ναός, ο Θανουμαλαγιάν ή Στανουμαλαγιάν, ο οποίος είναι αφιερωμένος στους τρεις κυριότερους θεούς των ινδουιστών, τον Μπράμα, τον Βίσνου και τον Σίβα. Αυτό υποδηλώνει άλλωστε και το όνομά του, καθώς Στάνου σημαίνει Σίβα, Μαλ σημαίνει Βίσνου και Άγια σημαίνει Μπράμα. Μπαίνοντας στον χώρο του ναού, διαπίστωσα αφενός πως η είσοδος επιτρεπόταν μόνο στους άνδρες και αφετέρου ότι όλοι, ιερείς και επισκέπτες, είναι υποχρεωμένοι να είναι γυμνοί από τη μέση και πάνω.
Φεύγοντας, έριξα ακόμη μία ματιά στον ναό. Το ύψος του, περί τα 40 μέτρα, και η σκαλισμένη με αγάλματα θεοτήτων του Ινδουισμού πρόσοψή του ήταν ένα υπέροχο θέαμα.
φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
1. Ο ήλιος ανατέλλει πάνω από τη συμβολή Αραβικής Θάλασσας, Ινδικού Ωκεανού και Κόλπου της Βεγγάλης
2. Πλήθος κόσμου παρακολουθεί την ανατολή από ταράτσες και από την παραλία
3. Στον ναό του Σουτσίντρουμ
4. Με φόντο το ακρωτήριο Κομορίν
5. Το ύψους 40,6 μέτρων άγαλμα του ποιητή και φιλοσόφου Τιρουβαλουβάρ
6. Ο βράχος - μνημείο του Βιβεκανάντα
