Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.5°C18.7°C
2 BF 61%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.4°C18.0°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.7°C16.0°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.3°C18.0°C
0 BF 57%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
1 BF 69%
Κοσμοδρόμιο από τον Νίκο Κυριακίδη / Το δόγμα του σοκ επανέρχεται
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κοσμοδρόμιο από τον Νίκο Κυριακίδη / Το δόγμα του σοκ επανέρχεται

Για τη Ναόμι Κλάιν, η λέξη “σοκ” επέστρεψε στο προσκήνιο. Όχι όμως χάρη στη συγγραφική δράση τη δική της ή άλλων ακτιβιστών από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Επέστρεψε από τότε που ο Τραμπ εκλέχθηκε Πρόεδρος. Τη μία για να περιγράψει το απροσδόκητο αποτέλεσμα της κάλπης, την άλλη για να χαρακτηρίσει τη συναισθηματική κατάσταση όλων εκείνων που παρακολουθούν αμήχανοι την αναρρίχησή του στην εξουσία, την τρίτη ως αντίδραση στον επιθετικό τακτικισμό του νεόκοπου Προέδρου στο πεδίο της χάραξης πολιτικής. Ένα “σοκ για το σύστημα”, όπως ακριβώς έχει περιγράψει τη νέα αυτή εποχή η προεδρική σύμβουλος Κέλιαν Κόνγουεϊ.

Στο νέο της βιβλίο με τίτλο “Όχι, δεν είναι αρκετό: Αντιστεκόμενοι στη νέα πολιτική του σοκ” (No Is Not Enough: Resisting the New Shock Politics and Winning the World We Need) η Καναδοαμερικανή συγγραφέας, δημοσιογράφος και πολιτική ακτιβίστρια γράφει ότι η αναρρίχηση του Τραμπ στην εξουσία δεν σημαίνει μόνο την επιβολή πολιτικών σοκ στο πλέον ισχυρό και βαριά οπλισμένο έθνος της Γης, αλλά κάτι περισσότερο απ' αυτό: Την κυριαρχία των πανίσχυρων εμπορικών σημάτων, την επέκταση της εξουσίας του ιδιωτικού πλούτου επί του πολιτικού συστήματος, την παγκόσμια επιβολή του νεοφιλελευθερισμού χρησιμοποιώντας συχνά ως δυνητικό εργαλείο τον ρατσισμό και τον φόβο απέναντι στους “άλλους”, τις επιζήμιες επιπτώσεις τού εταιρικού ελεύθερου εμπορίου, τη διαπίστωση ότι η άρνηση της κλιματικής αλλαγής έχει κυριαρχήσει στη δεξιά πλευρά του πολιτικού φάσματος. “Καθώς συνέχιζα να μελετώ το φαινόμενο Τραμπ, άρχισε να μου φαίνεται σαν το τέρας του Φρανκεστάιν, ραμμένο από τα μέρη των σωμάτων όλων αυτών, και πολλών άλλων, επικίνδυνων τάσεων” γράφει χαρακτηριστικά η ακτιβίστρια.

Πριν από δέκα χρόνια, στο ιδιαιτέρως γνωστό, σήμερα, βιβλίο της “Το δόγμα του σοκ - Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής”, μελετώντας την παγκόσμια ιστορική εξέλιξη των προηγούμενων σαράντα χρόνων -από τη δικτατορία του Πινοσέτ στη Χιλή ώς την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τους πολέμους των Μπους στο Ιράκ-, η ακτιβίστρια είχε χαρακτηρίσει αυτό που ίδια αποκαλεί βίαιη τακτική της συστηματικής χρησιμοποίησης των μαζικών σοκ -πολέμων, πραξικοπημάτων, τρομοκρατικών ενεργειών, οικονομικών κραχ, φυσικών καταστροφών- ως την αναγκαία συνθήκη για την καπιταλιστική συνέχεια μέσω της προώθησης και της επιβολής ριζοσπαστικών μέτρων υπέρ των μεγάλων εταιρειών.

Στο τελευταίο έργο της -απόσπασμα του οποίου προδημοσίευσε πρόσφατα η “Guardian”-, η Κλάιν επισημαίνει ότι αν και ο Τραμπ σπάει κατά κάποιον τρόπο αυτό το καλούπι, οι τακτικές του σοκ που εφαρμόζει ακολουθούν ένα σενάριο που είναι γνωστό σε χώρες οι οποίες υπέστησαν ραγδαίες αλλαγές υπό την πίεση και την προκάλυψη της κρίσης. Στην Πολωνία, για παράδειγμα, η υπέρμαχος των ανθρώπινων δικαιωμάτων Αλίνα Μπορτνόβσκα περιέγραψε την οικονομική θεραπεία του σοκ που εφαρμόστηκε στην πατρίδα της εν μέσω της κατάρρευσης του σοσιαλιστικού συστήματος και τη ταχύτητα των αλλαγών που ακολούθησαν ως το πέρασμα από την εποχή του ανθρώπου στην εποχή των σκύλων... “Αρχίζουμε να γινόμαστε μάρτυρες ημι-ψυχωτικών αντιδράσεων. Δεν μπορείς να περιμένεις από τους ανθρώπους να ενεργούν προς το συμφέρον τους όταν είναι τόσο αποπροσανατολισμένοι που δεν γνωρίζουν, ή δεν ενδιαφέρονται να γνωρίζουν, ποιο είναι το συμφέρον τους” έλεγε η Μπορτνόβσα. Για την Κλάιν, είναι ξεκάθαρο ότι ο Τραμπ και οι κορυφαίοι σύμβουλοί του προσβλέπουν σε μια τέτοιας μορφής αντίδραση στην Αμερική καθώς προσπαθούν να επιβάλουν ένα “εγχώριο” δόγμα του σοκ. Ο στόχος τους είναι ένας ολοκληρωτικός πόλεμος κατά της δημόσιας σφαίρας και του δημόσιου συμφέροντος, είτε με τη μορφή νέων κανονισμών για την ατμοσφαιρική ρύπανση, είτε μέσω των προγραμμάτων κοινωνικής σίτισης. Στη θέση τους θα υπάρχει απεριόριστη εξουσία και ελευθερία για τις επιχειρήσεις.

“Διαίρει και βασίλευε”

“Πρόκειται για ένα πρόγραμμα τόσο προκλητικά άδικο και προφανώς τόσο διεφθαρμένο, που μπορεί να εφαρμοστεί μόνο με τη βοήθεια μιας σεξιστικής και ρατσιστικής πολιτικής του ‘διαίρει και βασίλευε’, όπως επίσης και με το ασταμάτητο θέαμα του περισπασμού των ΜΜΕ. Και βεβαίως, με την υποστήριξη μιας τεράστιας αύξησης των πολεμικών δαπανών, μιας δραματικής κλιμάκωσης των στρατιωτικών διενέξεων σε πολλαπλά μέτωπα, από τη Συρία ώς τη Βόρεια Κορέα, παράλληλα με τη διάδοση των προεδρικών ισχυρισμών ότι τα ‘βασανιστήρια λειτουργούν’”.

“Υπό την κάλυψη του μόνιμου νέφους του χάους, ένα μέρος του οποίου εκλύεται σκόπιμα από τον ίδιο τον Τραμπ -κι ένα μεγαλύτερο οφείλεται στην ανικανότητα και την πλεονεξία του- η προώθηση αυτής της κοινής ατζέντας επιδιώκεται με μεθοδική και σταθερή εστίαση” επισημαίνει η Κλάιν. Για παράδειγμα, μέσα σε λίγες ώρες από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο μεγιστάνας Πρόεδρος ζήτησε τεράστιες φορολογικές περικοπές για τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο των οποίων ο φορολογικός συντελεστής θα πέσει στο 15% (από 35% προηγουμένως), ενώ υποσχέθηκε ότι θα περιορίσει το κανονιστικό πλαίσιο της οικονομίας κατά 75%. Την ίδια ώρα, το σχέδιο υγειονομικής περίθαλψης που προωθεί θα οδηγήσει περίπου 23 εκατομμύρια Αμερικανούς εκτός του συστήματος υγείας. Ο Τραμπ φέρεται να συναντήθηκε με τουλάχιστον 190 στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων σε λιγότερο από τρεις μήνες από τότε που εγκαταστάθηκε στο οβάλ γραφείο προτού αποφασίσει ότι οι λίστες καταγραφής των επισκεπτών του προεδρικού γραφείου δεν θα δημοσιοποιούνται στο εξής...

Για την Κλάιν, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ είναι, εν ολίγοις, οι τύποι που κατέχουν ένα "απολύτως ξεδιάντροπο" μερίδιο του πλούτου του πλανήτη το οποίο μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο, στοιχείο που αποτελεί παράλληλα την ειδοποιό διαφορά με ό,τι έχει προϋπάρξει μέχρι σήμερα στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του NBC τον Δεκέμβριο του 2016, οι υποψήφιοι που εξέταζε ο Τραμπ για το υπουργικό συμβούλιό του διέθεταν περιουσίες συνδυαστικής καθαρής αξίας ύψους 14,5 δισ. δολαρίων, εξαιρουμένου του "ειδικού συμβούλου" Καρλ Ικάν, ο οποίος διαθέτει μόνος του περιουσιακά στοιχεία 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

“Έχει κυριαρχήσει η αφήγηση που λέει ότι πρόκειται για έναν υπερφίαλο ανόητο, ότι όλη η προεδρία του είναι ένα χάος. Και στο μεταξύ, πίσω από τα παρασκήνια, τραβώντας ελάχιστα την προσοχή των ΜΜΕ, εκτυλίσσεται μια μεθοδική, πολύ καλά οργανωμένη αναδιανομή πλούτου από τα χαμηλότερα και μεσαία εισοδήματα προς το 1% του 1%” δήλωσε η συγγραφέας την περασμένη Δευτέρα παρουσιάζοντας το βιβλίο της σε μια κατάμεστη αίθουσα στο κολέγιο Cooper Union της Νέας Υόρκης.

Η μεγάλη εξαγορά

Κατά την Κλάιν, οι κύριοι πυλώνες του πολιτικού και οικονομικού σχεδίου του Ρεπουμπλικανού Προέδρου είναι η αποδόμηση του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους, η πλήρης επίθεση κατά του κράτους πρόνοιας και των κοινωνικών υπηρεσιών (μέσω της πολεμοχαρούς φυλετικής κινδυνολογίας και των επιθέσεων κατά των γυναικών επειδή ασκούν τα δικαιώματά τους), η απελευθέρωση της εγχώριας φρενίτιδας για τα ορυκτά καύσιμα (η οποία απαιτεί τον παραμερισμό της κλιματικής επιστήμης και τη φίμωση μεγάλων τμημάτων της κυβερνητικής γραφειοκρατίας) και, τέλος, η διεξαγωγή ενός πολιτιστικού πολέμου εναντίον των μεταναστών και της "ριζοσπαστικής ισλαμιστικής τρομοκρατίας" σε διαρκώς επεκτεινόμενα εγχώρια και ξένα μέτωπα.

"Ας είμαστε ειλικρινείς για το τι συμβαίνει σήμερα στην Ουάσιγκτον" γράφει η Κλάιν. "Δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη παράδοση της σκυτάλης της εξουσίας από το ένα κόμμα στο άλλο. Είναι μια ξεκάθαρη εταιρική εξαγορά που προετοιμάζονταν επί δεκαετίες. Φαίνεται ότι τα οικονομικά συμφέροντα που από καιρό πλήρωναν τα δύο μεγάλα κόμματα για να κάνουν τις δουλειές τους αποφάσισαν ότι κουράστηκαν να παίζουν το παιχνίδι (...) Τώρα λοιπόν καταργούν τους μεσάζοντες -εκείνους τους άπορους πολιτικούς που υποτίθεται ότι προστατεύουν το δημόσιο συμφέρον- και κάνουν αυτό που όλοι οι μεγαλοκαρχαρίες κάνουν όταν θέλουν να γίνει κάτι σωστά: Το κάνουν από μόνοι τους"...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL