Ο πόλεμος διά αντιπροσώπων στη Συρία έφτασε στο χείλος μιας απευθείας εμπλοκής μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας με την αμερικανική "στοχευμένη" πυραυλική επίθεση κατά αεροπορικής βάσης του καθεστώτος Άσαντ χθες τα ξημερώματα. Δεκάδες πύραυλοι κατέστρεψαν μαχητικά αεροσκάφη και προκάλεσαν μικρές, όπως φαίνεται απώλειες, χωρίς να θίξουν όμως άμεσα τη μεγάλη ρωσική στρατιωτική δύναμη που έχει αναπτυχθεί στο συριακό έδαφος τα τελευταία δύο χρόνια και είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Η Ρωσία κατήγγειλε την αμερικανική επίθεση εναντίον ενός κυρίαρχου κράτους και ζήτησε την έκτακτη σύγκλιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που συνεδρίασε χθες μέσα σε ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα.
Η "μετρημένη" για τα αμερικανικά δεδομένα μονομερής ανάληψη στρατιωτικής δράσης ήταν μια διέξοδος για τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος είχε επιχειρήσει μια εξομάλυνση των σχέσεων με τη Μόσχα, παρά τις έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ αλλά και έπειτα από αλλεπάλληλες ενέργειες σε θέματα εσωτερικής πολιτικής. Ο Τραμπ προειδοποίησε τον ηγέτη της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ να μην ξαναχρησιμοποιήσει χημικά όπλα στον εμφύλιο, παρ’ ότι δεν έχει ακόμα αποδειχτεί ότι ο συριακός στρατός χτύπησε με χημικά την ανταρτοκρατούμενη κωμόπολη Χαν Σεϊχούν πριν από τέσσερις ημέρες προκαλώντας τον θάνατο δεκάδων και τον τραυματισμό εκατοντάδων αμάχων όπως υποστηρίζουν οι αντάρτες. Για τους Αμερικανούς και πολλούς από τους συμμάχους τους, τα ντοκουμέντα της φρίκης που κατέκλυσαν τις οθόνες των τηλεοράσεων, οι μαρτυρίες θυμάτων και τα αποτελέσματα νεκροψιών που έγιναν στην Τουρκία αποτελούν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία. Για τον πρόεδρο της γειτονικής Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν έγινε ένα θετικό συγκεκριμένο βήμα, αλλά χρειάζεται να γίνουν περισσότερα εναντίον του "εγκληματικού" καθεστώτος Άσαντ.
Πόσο αιφνιδιαστικό ήταν όμως το πρώτο, θεαματικό, όσο και περιορισμένο χτύπημα των Αμερικανών στη Συρία; Σύμφωνα με την εφημερίδα “New York Times” οι Ρώσοι ειδοποιήθηκαν εγκαίρως ώστε να μην υποστούν απώλειες οι ίδιοι. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Τζεφ Ντέιβις δήλωσε ότι οι Αμερικανοί επιτελείς "φρόντισαν να περιοριστεί ο κίνδυνος για το ρώσικο και το συριακό προσωπικό του αεροδρομίου". Ο ίδιος αξιωματούχος δήλωσε ότι, βάσει των αρχικών εκτιμήσεων για το αποτέλεσμα της πυραυλικής επίθεσης, καταστράφηκαν συριακά αεροσκάφη, ενώ έκανε λόγο για σημαντική μείωση της επιχειρησιακής ικανότητας του καθεστώτος Άσαντ για την εξαπόλυση "χημικών επιθέσεων". Αποκαλυπτική ήταν επίσης η δήλωση του Ρώσου αναπληρωτή μόνιμου αντιπροσώπου στον ΟΗΕ Βλαντίμιρ Σαφρόνκοφ ότι στη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας, πριν εκδηλωθεί η επίθεση, ενημέρωσε πως η χώρα του λάμβανε ήδη «απευθείας μηνύματα» ότι οι προετοιμασίες για μια στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία είχαν αρχίσει.
Οι πύραυλοι εκτοξεύθηκαν τα ξημερώματα από δυο αμερικανικά αντιτορπιλικά που έπλεαν στην ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, εκτοξεύθηκαν συνολικά 59 πύραυλοι τύπου τόμαχοκ, που δύνανται να φέρουν συμβατική ή πυρηνική κεφαλή και έχουν βεληνεκές 1.600 χιλιόμετρα. Οι Αμερικανοί έχουν χρησιμοποιήσει τα ίδια όπλα στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν καθώς και για επιθέσεις "ακριβείας" σε θέσεις ισλαμιστών ανταρτών στην Υεμένη, στη Σομαλία και σε άλλες περιοχές. Η χθεσινή επίθεση στη Συρία δεν ήταν τόσο ακριβής ανέφερε με μια δόση ειρωνείας το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, υποστηρίζοντας πως από τους 59 πυραύλους που εκτόξευσαν οι Αμερικανοί, μόνο 23 έπληξαν τη βάση Σαϊράτ. Οι συριακές αρχές ανέφεραν ότι, εκτός από το αεροδρόμιο, βομβαρδίστηκε γειτονικό χωριό, σκοτώθηκαν συνολικά 9 άνθρωποι -ανάμεσά τους 4 παιδιά- και τραυματίστηκαν ακόμα επτά άτομα.
Η ρωσική αντίδραση
Το Κρεμλίνο, έπειτα από έκτακτη συνεδρίαση του ρωσικού συμβουλίου ασφαλείας, εξέφρασε βαθιά ανησυχία "για τις αναπόφευκτες αρνητικές συνέπειες που έχουν παρόμοιες επιθετικές ενέργειες στις κοινές προσπάθειες που καταβάλλονται στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας", αλλά και για τη ζημιά που προκάλεσαν στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ άλλαξε, όμως ο τρόπος που κάνει πόλεμο παραμένει αναλλοίωτος από την εποχή των βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ και στη Λιβύη, δήλωσε εκπρόσωπος του ρωσικού στρατού.
Σε μια πρώτη αντίδραση, η Μόσχα ανακοίνωσε την αναστολή εφαρμογής της συμφωνίας που είχε συναφθεί με την Ουάσιγκτον για την αποτροπή αεροπορικών επεισοδίων πάνω από τη Συρία, στέλνει επιπλέον ναυτικές δυνάμεις στην περιοχή και εξήγγειλε την ενίσχυση της συριακής αντιαεροπορικής άμυνας. Ωστόσο, οι ΗΠΑ εξέφρασαν την επιθυμία για διάλογο με τη Ρωσία όσον αφορά την ασφάλεια των πτήσεων στον συριακό εναέριο χώρο, ενώ δεν έχει αλλάξει το πρόγραμμα της επίσκεψης του Αμερικανού ΥΠΕΞ Τίλεσον στη Μόσχα την προσεχή εβδομάδα.
Για τον Ρώσο πρωθυπουργό Ντίμτρι Μενβέντεφ, η κυβέρνηση Τραμπ απέδειξε ότι εξαρτάται πλήρως από το κατεστημένο της Ουάσιγκτον, εκείνο το οποίο είχε επικρίνει με σφοδρότητα στο παρελθόν. Χρειάστηκε να περάσουν μόνο δυόμιση μήνες από την ορκωμοσία του, ανέφερε ο Ρώσος πρωθυπουργός σε μήνυμά του στα κοινωνικά δίκτυα, το οποίο καταλήγει με τη διαπίστωση πως οι διμερείς σχέσεις χάλασαν προς μεγάλη ικανοποίηση των τρομοκρατών και με τη δηκτική αναφορά ότι "υπάρχει ένα όριο ευπρέπειας, το οποίο διαδέχεται η απόλυτη δυσπιστία".
Έκκληση ΟΗΕ για αυτοσυγκράτηση
O γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε έκκληση σε όλες τις πλευρές για αυτοσυγκράτηση, ενώ τόνισε ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος, προκειμένου να μπει τέλος στη σύρραξη, από εκείνον μιας λύσης σε πολιτικό επίπεδο.
Με μια προσεκτικά διατυπωμένη ανακοίνωση, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι εξέφρασε την κατανόηση των 28 για την πρόθεση των ΗΠΑ να προλάβουν και να αποτρέψουν τη διάδοση και τη χρήση θανάσιμων χημικών όπλων με περιορισμένες επιδρομές, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Με άλλες ανακοινώσεις, η Γαλλία, η Βρετανία, το Ισραήλ και ακόμη πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ τάχθηκαν στο πλευρό.
Αντίθετα, το Ιράν, βασικός σύμμαχος του καθεστώτος Άσαντ, σημείωσε ότι είναι επικίνδυνο να χρησιμοποιούνται αυτού του είδους οι δικαιολογίες για μονερείς ενέργειες, που παραβιάζουν τη διεθνή νομιμότητα και θα περιπλέξουν την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή. Η φιλοϊρανική σιιτική οργάνωση Χεζμπολά του Λιβάνου, της οποίας χιλιάδες μαχητές πολεμούν στη Συρία στο πλευρό του καθεστώτος, κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι έκανε ένα "ηλίθιο βήμα" που εξυπηρετεί το Ισραήλ και θα οδηγήσει σε μεγάλες και επικίνδυνες εντάσεις στη Μέση Ανατολή.
