Πέρασαν ήδη 15 χρόνια από τη στιγμή που τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη τα οποία έγιναν ευρύτερα γνωστά ως drones αναβαθμίστηκαν από εργαλείο κατασκοπείας σε ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό φονικό όπλο, το πιο εμβληματικό ίσως του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας”. Σήμερα, με τον Ντόναλντ Τραμπ στο "χειριστήριο", το όπλο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα και ετοιμάζεται να χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά σε μια όχι και τόσο ασύμμετρη σύγκρουση.
H εξάπλωση των drones είναι στις μέρες μας τέτοια ώστε οι χειριστές τους να ξεπερνούν πλέον σε αριθμό τους πιλότους της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας. Ο εναέριος χώρος τρίτων χωρών παραβιάζεται εύκολα και αθόρυβα, ενώ το κόστος των σχετικών αποστολών ελαχιστοποιείται. Το βασικό πλεονέκτημα όμως είναι εντελώς διαφορετικό.
Μακριά από το πεδίο της μάχης και ζώντας μια εμπειρία που θυμίζει βιντεοπαιχνίδι αντί για πόλεμο, ο χειριστής τους είναι λιγότερο επιρρεπής στο άγχος και σε αναστολές που αφορούν την εκτέλεση της αποστολής του. Επόμενος σταθμός: μια πλήρως αυτοματοποιημένη φονική μηχανή που θα βγάλει μια και καλή τον ανθρώπινο παράγοντα από την εξίσωση.
Πώς ξεκίνησαν όμως όλα αυτά; Η General Atomics ήξερε πάντοτε να διαλέγει για τα προϊόντα τους ονόματα που θα κινητοποιούσαν τη φαντασία των αγοραστών τους στο Πεντάγωνο. Έτσι το πρώτο φονικό drone βαπτίστηκε Predator (αρπακτικό). Η τεχνολογία του 21ου αιώνα τού είχε δώσει αρκετή αυτονομία πτήσης και δυνατότητα χειρισμού από μεγάλες αποστάσεις ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται ως όπλο.
Το βασικό μειονέκτημα των επανδρωμένων αεροσκαφών για την εξόντωση “τρομοκρατών” σε μακρινές χώρες δεν ήταν μόνο η απόσταση από τον στόχο αλλά κυρίως η ανάγκη έγκρισης της συγκεκριμένης αποστολής από τις τοπικές αρχές. Τα drones έλυσαν και τα δύο προβλήματα. Τον Φεβρουάριο του 2001, το Predator εφοδιάστηκε για πρώτη φορά με πυραύλους Hellfire. Ακριβώς ένα χρόνο μετά, και αφού είχε ήδη ξεσπάσει ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, το "αρπακτικό" άρχισε να επιλέγει θηράματα στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, την Υεμένη, τη Σομαλία και το Πακιστάν.
Η υποδοχή από το Πεντάγωνο και τη CIA ήταν διθυραμβική, με τους σχεδιαστές των χτυπημάτων να μην κρύβουν τον θαυμασμό τους για την ακρίβεια του όπλου και τη δυνατότητα περιορισμού των “παράπλευρων απωλειών". Το πώς καταμετρά κανείς με ακρίβεια από το Λάνγκλεϊ τα πτώματα σε ένα χωριό της Μέσης Ανατολής αποτελεί μια άλλη υπόθεση. Το 2009, έρευνα της εφημερίδας “New York Times” κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις των drones στο Πακιστάν είχαν εξοντώσει 14 τρομοκράτες αλλά, σύμφωνα με τοπικές πηγές, και περίπου 700 αμάχους.
Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη φονική αποστολή του, το Predator φτάνει πια στο τέλος του, καθώς η General Atomics ανακοίνωσε πρόσφατα ότι τον επόμενο Ιούλιο θα σταματήσει την παραγωγή του. Η σκυτάλη περνά τώρα στον μακρινό του ξάδελφο, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος με εξίσου ανατριχιαστικό όνομα. Το Reaper (θεριστής) είναι μεγαλύτερο, μπορεί να φέρει περισσότερους πυραύλους και διαθέτει μεγαλύτερη αυτονομία πτήσης. Το μέλλον φαίνεται να του ανήκει.
Ίσως επειδή, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου κατά της τρομοκρατίας και των περίεργων σημερινών παρακλαδιών του, η χρήση των drones γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη. Σύμφωνα με το Γραφείο Ανεξάρτητης Δημοσιογραφίας (BIJ), ο πρόεδρος που κήρυξε αυτόν τον πόλεμο, ο Τζορτζ Μπους, έδωσε στα οκτώ χρόνια της προεδρίας του την έγκρισή του σε 57 ανάλογες επιχειρήσεις. Ο πρόεδρος Ομπάμα που τον διαδέχτηκε ενέκρινε στις δύο προεδρικές θητείες του δεκαπλάσιες αποστολές.
Ποιες να είναι άραγε οι προθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ; Παρ’ ότι δεν έχει αναφέρει ακόμη τίποτε σχετικό στο αγαπημένο του Twitter, έχει ήδη εγκρίνει τουλάχιστον 36 αποστολές από την ορκωμοσία του μέχρι τις αρχές Μαρτίου. Δηλαδή εξαπολύει μια επίθεση κάθε 1,25 μέρες, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό του Ομπάμα ήταν μια επίθεση ανά 5,4 μέρες.
Έχουμε δηλαδή κάθε λόγο να περιμένουμε περισσότερες επιθέσεις με drones. Και πιθανότατα την εξάπλωση τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Επικαλούμενη άλλωστε κυβερνητικούς αξιωματούχους, η “Washington Post” έγραψε αυτή την εβδομάδα ότι η κυβέρνηση Τραμπ “ολοκληρώνει έκθεση που θα διευκολύνει το Πεντάγωνο να εξαπολύει αντιτρομοκρατικά πλήγματα οπουδήποτε στον κόσμο με το να χαμηλώσει το όριο των αποδεκτών απωλειών μεταξύ των αμάχων και να χαλαρώσει τους περιορισμούς που είχε επιβάλει η κυβέρνηση Ομπάμα”.
Όπως σημειώνει το ίδιο δημοσίευμα, οι νέες οδηγίες θα δίνουν τη δυνατότητα στο Πεντάγωνο να επιλέγει στόχους χωρίς την προηγούμενη έγκριση του Λευκού Οίκου και θα ακυρώνουν τον μέχρι τώρα κανόνα για μη αποδεκτές απώλειες αμάχων έξω από ζώνες που χαρακτηρίζονται ως πολεμικές.
Εκείνο όμως που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία είναι η ανακοίνωση που εξέδωσαν στις αρχές τις εβδομάδας οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στη Νότια Κορέα ενημερώνοντας τη διεθνή κοινή γνώμη ότι στο εξής θα διαθέτουν και ένα σμήνος drones τύπου Gray Eagle (Γκρίζος Αετός). Αν και τα συγκεκριμένα drones χρησιμοποιούνται προς το παρόν σε αναγνωριστικές και κατασκοπευτικές αποστολές, είναι γνωστό ότι μπορούν να φέρουν και τέσσερις πυραύλους Hellfire έκαστο.
Οι Νοτιοκορεάτες σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν στάθηκαν άλλωστε ιδιαίτερα διακριτικοί. “Σε περίπτωση πολέμου στην κορεατική χερσόνησο, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα μπορούσαν να διεισδύσουν στον εναέριο χώρο της Βόρειας Κορέας και να εξαπολύσουν πλήγματα ακριβείας σε διοικητικά κέντρα ή σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις” δήλωσε υπό συνθήκες ανωνυμίας στρατιωτικός αξιωματούχος στο πρακτορείο Yonhap.
Αλλοι αξιωματούχοι της Σεούλ προέβλεπαν την ίδια στιγμή -όπως κάνουν κάθε χρόνο- ότι η Βόρεια Κορέα θα προχωρούσε σε “στρατιωτικές προκλήσεις” προκειμένου να διαταράξει τις ετήσιες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις που διοργανώνουν ΗΠΑ και Νότια Κορέα. Και η έναρξη των ασκήσεων την 1η Μαρτίου συνέπεσε με ένα εξαιρετικά ανησυχητικό δημοσίευμα της “Wall Street Journal”.
“Εσωτερική έκθεση του Λευκού Οίκου για τη στρατηγική απέναντι στη Βόρεια Κορέα αναφέρεται μεταξύ άλλων στην πιθανότητα χρήσης στρατιωτικής ισχύος ή αλλαγής καθεστώτος προκειμένου να αδρανοποιηθεί η πυρηνική απειλή” στην Πιονγκ Γιάνγκ, ανέφερε. Ας ελπίσουμε επομένως ότι οι πιέσεις που αντιμετωπίζει αυτές τις μέρες ο Αμερικανός πρόεδρος για τις σχέσεις του με τη Ρωσία δεν θα τον φέρουν κάποια στιγμή σε τέτοιο σημείο απόγνωσης ώστε να επιχειρήσει κάτι ανάλογο προκειμένου να αποδείξει τον πατριωτισμό του.
