Η ευκολία με την οποία οι δημοσιογράφοι συνδέουν οποιοδήποτε πολιτικό σκάνδαλο με τo Watergate έχει αποδυναμώσει αισθητά τις συγκρίσεις με την κρίση που οδήγησε στο τέλος της προεδρίας του Ρίτσαρντ Νίξον. Αν όμως έστω και οι μισές υποψίες των κατηγόρων του Τραμπ επιβεβαιωθούν σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τη Μόσχα, η υπόθεση μάλλον θα ξεχαστεί οριστικά και τα κλισέ του μέλλοντος θα αναφέρονται στα όσα εξελίσσονται σήμερα.
Ο έμπειρος αμερικανός δημοσιογράφος Νταν Ράδερ ήταν ο πρώτος που είδε το φάντασμα. “Το Watergate είναι το μεγαλύτερο πολιτικό σκάνδαλο που έζησα μέχρι σήμερα ίσως” έγραψε στο Facebook. “Υπάρχουν όλα τα αναγκαία συστατικά (σ.σ.: μιας ανάλογης κρίσης) και αυτό είναι ανατριχιαστικό” συμπλήρωσε.
Υπάρχουν πράγματι αρκετές αναλογίες. Ο πρόεδρος πιάστηκε να λέει ψέματα, κάτι ασυγχώρητο για την αμερικανική κοινή γνώμη και το πολιτικό σύστημα της χώρας. Γνώριζε για τις συνομιλίες του συμβούλου του Μάικ Φλιν με τον Ρώσο πρεσβευτή αλλά επέλεξε να μην τον απομακρύνει από την πρώτη στιγμή. Και φυσικά υπάρχουν οι υποκλοπές. όμως εδώ έχουμε ένα Watergate από την ανάποδη: Είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ και οι συνεργάτες του που παρακολουθούνται. Οι κοριοί δεν έχουν τοποθετηθεί στα γραφεία των Δημοκρατικών, αλλά στον ίδιο τον Λευκό Οίκο.
“Το πραγματικό ερώτημα είναι γιατί υπάρχουν τόσες παράνομες διαρροές από την Ουάσιγκτον” διαμαρτύρεται ο Τραμπ. Και όσο επώδυνο και αν είναι θα πρέπει να παραδεχτεί κανείς ότι δεν έχει άδικο. Βρίσκεται στον Λευκό Οίκο για έναν μόλις μήνα και η αμερικανική και διεθνής κοινή γνώμη έχει ήδη πληροφορηθεί για το περιεχόμενο τριών συνομιλιών του με ξένους ηγέτες, καθώς και για τις επαφές που είχαν πολλοί συνεργάτες του. Είναι σαν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες να έχουν να κάνουν με τζιχαντιστές...
Κι όμως, δεν είναι η πρώτη φορα που ένας σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου παραιτείται υπό ταπεινωτικές συνθήκες. Αρκεί να θυμηθεί κανείς το προηγούμενο του Τζον ΠοΪντέξτερ που απομακρύνθηκε για την πώληση αμερικανικών όπλων στο Ιράν προκειμένου να χρηματοδοτούνται οι αντάρτες που προσπαθούσαν να ανατρέψουν τους Σαντινίστας στη Νικαράγουα.
Οι “New York Times”, που φυσικά δεν έχουν λόγους να υπερασπίζεοναι τον Τραμπ, σημειώνει ότι ο Χένρι Κίσινγκερ ως σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας συνάντησε έναν κατάσκοπο της KGB στη σοβιετική πρεσβεία της Ουάσιγκτον 18 μέρες πριν την ορκωμοσία του Νίξον το 1969. Το Κρεμλίνο ήθελε τότε “ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας” ενημέρωσε αργότερα τον εκλεγμένο πρόεδρο.
Για τους επικριτές του Τραμπ, οι ομοιότητες σταματούν εδώ. Ήταν σαφές ότι ο Κίσινγκερ ενεργούσε τότε υπό τις εντολές του Νίξον ενώ για τον εκπρόσωπο του Τραμπ υπάρχουν -και καλλιεργούνται συστηματικά εδώ και μήνες- οι υποψίες ότι οι εντολές δίνονται από το Κρεμλίνο.
Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας
Στο γνωστό πολιτικό θρίλερ του 1962 “Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας”, η KGB "φυτεύει" ένα ενεργούμενό της στα υψηλότερα πολιτικά κλιμάκια των ΗΠΑ. Το σενάριο που ξετυλίγεται σήμερα μπροστά μας δεν διαφέρει και τόσο. Η Ρωσία έχει στο χέρι τον Τραμπ -μέσω των “περίφημων βίντεο” που αναφέρονταν στον πρόσφατο φάκελο που διακινούσαν διάφορες μυστικές υπηρεσίες;- και είναι σε θέση να καθορίζει τις επιλογές και να υπαγορεύει τις κινήσεις του.
Όσο σκοτεινός και δαιδαλώδης και αν είναι ο κόσμος των μυστικών υπηρεσιών και, όσο απεχθής και αν είναι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, το συγκεκριμένο σενάριο θυμίζει κάτι που θα μπορούσε να έχει γεννήσει μόνο το ίδιο το μυαλό του Τραμπ. Εκεί που τα ψέματα βαπτίζονται “εναλλακτικά γεγονότα” και η παραπληροφόρηση γίνεται αλήθεια.
Τα δημοσιεύματα των “New York Times” και της “Washington Post” είναι αρκετά ενδεικτικά. Επικαλούνται “τέσσερις νυν και τέσσερις πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους” οι οποίοι καταγγείλουν ότι “συνεργάτες του Τραμπ είχαν επανειλημμένες επαφές με υψηλόβαθμα στελέχη των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στον χρόνο που προηγήθηκε των εκλογών”. Δεν υπάρχει ούτε μια επώνυμη πηγή ούτε ένας ισχυρισμός που να διασταυρώνεται.
Υπάρχει όμως και μια διαφορετικού τύπου αφήγηση. Και κυρίως δεν έχει να κάνει με θεωρίες συνωμοσίας. Μια σημαντική μερίδα της κρατικής γραφειοκρατίας, των μυστικών υπηρεσιών και των ΜΜΕ προσπαθούν με κάθε μέσο να αναγκάσουν τον Τραμπ να υπαναχωρήσει από την εξαγγελία του να ομαλοποιήσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία.
Ο Μάικ Φλίν ήταν μια κλασική περίπτωση “γερακιού” του Πενταγώνου. Η εμμονή του όμως ήταν η “ισλαμική απειλή” και ήταν μια εμμονή τόσο ισχυρή ώστε να φτάνει στο σημείο να αμφισβητεί ακόμη και τη διατήρηση των δεσμών της Ουάσιγκτον με τη Σαουδική Αραβία και τα εμιράτα του κόλπου. Από την άλλη ο Φλιν ήταν ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της προσέγγισης με τη Ρωσία.
Στο περίφημο τηλεφώνημα της 29ης Δεκεμβρίου που υποκλάπηκε από τις μυστικές υπηρεσίες δεν έκανε τίποτε περισσότερο από το να επαναβεβαιώσει αυτή την πρόθεση αφήνοντας να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε μελλοντικά να επανεξετάσει τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας.
Από τις υποκλοπές στην αποπομπή
Αφού τα ηχογράφησε όλα αυτά, η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας (NSA) θεώρησε στη συνέχεια σκόπιμο να μοιραστεί το απομαγνητοφωνημένο κείμενο με το FBI. Και λίγο αργότερα όλα βρίσκονταν στα πρωτοσέλιδα του αμερικανικού Τύπου. Ο Φλιν υπέβαλε την παραίτησή του τη Δευτέρα αλλά αυτό ενέτεινε αντί να καταλαγιάσει τις πιέσεις προς τον Τραμπ. Πολλά μέλη του Κογκρέσου -ανάμεσά τους και αρκετοί Ρεπουμπλικανοί- καλούν ήδη το νέο πρόεδρο να δώσει περισσότερες εξηγήσεις για την υπόθεση.
Δύο ιδιαίτερα προβεβλημένοι γερουσιαστές των Ρεπουμπλικανών -ο Τζον Μακέιν και o Λίντσεϊ Γκρέιαμ- τάχθηκαν υπέρ της συγκρότησης μιας ειδικής επιτροπής που θα διερευνήσει τους υποτιθέμενους δεσμούς μεταξύ του επιτελείου Τραμπ και της ρωσικής κυβέρνησης. Η λέξη “αποπομπή” αρχίζει να ακούγεται όλο και πιο συχνά ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι ο αντιπρόεδρος -και μάλλον πειθήνιος- Μάικ Πενς, που κανονικά θα διαδεχόταν τον Τραμπ σε μια τέτοια περίπτωση, μένει στο απυρόβλητο.
Είναι αμφίβολο αν τα πράγματα θα φτάσουν κάποια στιγμή σε αυτό το σημείο. Οι σημερινοί συσχετισμοί άλλωστε στο Κογκρέσο δεν το επιτρέπουν, εκτός αν πιστεύει κανείς πως οι βαρώνοι των Ρεπουμπλικανών είναι σε θέση μετεκλογικά να κάνουν πράξη το “πραξικόπημα” εις βάρος του Τραμπ που απέτυχαν να οργανώσουν προεκλογικά.
Σε κάθε περίπτωση, ένας βασικός στόχος θα έχει επιτευχθεί. Ο νέος πρόεδρος θα έχει υποστεί μια σοβαρή ταπείνωση και στο εξής θα είναι περισσότερο συγκρατημένος απέναντι στον κρατικό μηχανισμό. Και φυσικά η πολιτική προσέγγισης με τη Ρωσία δέχεται και αυτή ένα σοβαρό πλήγμα. Οποιοδήποτε μέλος της κυβέρνησης τάσσεται στο εξής κατά του νέου Ψυχρού Πολέμου θα κινδυνεύει να βαπτιστεί “Ρώσος πράκτορας” από τις μυστικές υπηρεσίες και τα αμερικανικά ΜΜΕ, που το τελευταίο διάστημα συνεργάζονται τόσο στενά μαζί τους.
