Του Gideon Rachman
Η επίθεση στην ιρακινή πόλη της Μοσούλης, που άρχισε αυτή την εβδομάδα, υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι επόμενοι τρεις μήνες θα είναι μια επικίνδυνη περίοδος στη διεθνή πολιτική. Ο πόλεμος φουντώνει στη Μέση Ανατολή. Κλιμακώνονται οι εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Και οξύνονται οι σχέσεις μεταξύ της Κίνας και των Ασιατών γειτόνων της. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απασχολημένες με το μελόδραμα Τραμπ - Κλίντον και τη μετάβαση σε μια νέα προεδρία.
Για τη Ρωσία και την Κίνα -δυο χώρες που είναι εμφανώς δυσαρεστημένες από μια αμερικανική παγκόσμια επικυριαρχία- μια Αμερική σε σύγχυση ίσως θεωρηθεί ότι αποτελεί ευκαιρία. Η Μόσχα και το Πεκίνο αντιμετωπίζουν με καχυποψία τη Χίλαρι Κλίντον και πιστεύουν ότι η πιθανή είσοδός της στον Λευκό Οίκο θα σηματοδοτήσει μια περισσότερο "γερακίσια" εξωτερική πολιτική. Ίσως να μπουν στον πειρασμό να δράσουν γρήγορα, πριν αναλάβει εκείνη καθήκοντα.
Μια προσωρινά απορροφημένη Αμερική ίσως να μην έχει ιδιαίτερη σημασία σε συνηθισμένους καιρούς. Αλλά διαφαίνονται μεγάλες και σημαντικές αποφάσεις. Στη Μέση Ανατολή ο βομβαρδισμός του Χαλεπιού από τις ρωσικές και τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις έχει οδηγήσει τις σχέσεις της Μόσχας με τη Δύση στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Χωρίς ένα κοινό διπλωματικό σχέδιο που θα τις κρατούσε ενωμένες, οι δύο πλευρές ίσως διολισθήσουν σε απευθείας αναμέτρηση στη Συρία. Νέες κυρώσεις ετοιμάζονται σε βάρος της Ρωσίας, ενώ αναθεωρούνται οι στρατιωτικές επιλογές της δύσης.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ίσως να υπολογίζει ότι μια αμερικανική κυβέρνηση, η οποία αρνήθηκε να αναλάβει στρατιωτική δράση εναντίον του καθεστώτος Άσαντ από το 2011, είναι απίθανο να αντιστρέψει την πορεία της στη διάρκεια των τελευταίων μηνών του Μπάρακ Ομπάμα στην προεδρία. Αλλά εάν οι Ρώσοι πιέσουν πολύ δυνατά, ίσως κάνουν λάθος υπολογισμό και προκαλέσουν μια αμερικανική αντίδραση. Γι' αυτόν τον λόγο έχει εξοργιστεί η κυβέρνηση Ομπάμα από τον ρωσικό κυβερνοπόλεμο με στόχο τον επηρεασμό των αμερικανικών προεδρικών εκλογών. Ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν έχει ήδη στείλει το μήνυμα ότι η Αμερική σκοπεύει να απαντήσει στον κυβερνοχώρο.
Ακόμη και χωρίς μια επιδείνωση της κατάστασης στη Συρία, ο πόλεμος θα ενταθεί τις προσεχείς εβδομάδες στη Μέση Ανατολή. Η ιρακινή κυβέρνηση, με την υποστήριξη της Αεροπορίας του υπό αμερικανική ηγεσία συνασπισμού, άρχισε μια μεγάλη επίθεση για την ανακατάληψη της Μοσούλης από τον ISIS. Με το ένα μάτι στραμμένο στην υστεροφημία του και με το άλλο στις προεδρικές εκλογές, ο κύριος Ομπάμα θα ήταν ευτυχής εάν πετύχαινε μια σημαντική νίκη εναντίον του ISIS τις προσεχείς εβδομάδες.
Η εξαπόλυση επίθεσης στο Ιράκ, αντί στη Συρία, είναι περισσότερο ελκυστική για την Αμερική, γιατί είναι μικρότερη η πιθανότητα μιας σύγκρουσης με τους Ρώσους από ατύχημα. Μια επιτυχής επίθεση στη Μοσούλη υπό αμερικανική ηγεσία θα μπορούσε επίσης να λειτουργήσει αντίρροπα όσον αφορά τις εντυπώσεις της αμερικανικής αδυναμίας στη Μέση Ανατολή. Αλλά οι συγκρίσεις μεταξύ Μοσούλης και Χαλεπιού αποτελούν επίσης μια προειδοποίηση. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πολίτες που ζουν στη Μοσούλη και γύρω από αυτήν θα μπορούσαν να παγιδευτούν από τις συγκρούσεις. Η μάχη για τον έλεγχο της πόλης θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε σύγκρουση μεταξύ της τουρκικής και της ιρακινής κυβέρνησης, και οι δύο κατ' όνομα σύμμαχοι των Αμερικανών.
Οι Ρώσοι ίσως θεωρήσουν, επίσης, ότι οι προσεχείς μήνες αποτελούν μια ευκαιρία για τους ίδιους στην ανατολική Ευρώπη και στην Ουκρανία, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι απασχολημένη με την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε. και με τις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Η Μόσχα ήλπιζε ότι μέχρι σήμερα η Ε.Ε. θα είχε χαλαρώσει τις οικονομικές κυρώσεις που της επέβαλε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Αντίθετα, η Δύση σε συλλογικό επίπεδο ενίσχυσε την αντίδρασή της, μεταφέροντας περισσότερα νατοϊκά στρατεύματα στις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες συνορεύουν με τη Ρωσία. Ως απάντηση, η Ρωσία μετέφερε πυραύλους που μπορούν να φέρουν πυρηνική κεφαλή στο Καλίνινγκραντ, έναν ρωσικό θύλακα που βρίσκεται μεταξύ Λιθουανίας και Πολωνίας. Η ρωσική πυρηνική επίδειξη έχει ως ξεκάθαρο στόχο να προκαλέσει ανησυχία, αλλά είναι επικίνδυνη.
Η κινεζική κυβέρνηση είναι περισσότερο ελεγχόμενη και διφορούμενη, όσον αφορά την επιθετικότητά της, από τη Μόσχα. Ωστόσο οι ενέργειες του Πεκίνου κατά τους τελευταίους μήνες έχουν προκαλέσει μεγάλη νευρικότητα στους γείτονές του. Οι Κινέζοι είχαν εξαγριωθεί από την απόφαση του διεθνούς δικαστηρίου τον Ιούλιο πως οι εδαφικές διεκδικήσεις του Πεκίνου στη Νότια Σινική Θάλασσα είναι ανούσιες. Έκτοτε τα επίσημα μέσα ενημέρωσης του Πεκίνου γίνονται ολοένα και πιο άγρια, επιπλήττοντας και απειλώντας κατά τα άλλα φιλικές χώρες, όπως η Σιγκαπούρη, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία, επειδή ακολουθούν την αμερικανική γραμμή στα ζητήματα ασφαλείας. Οι Ιάπωνες λένε ότι έχουν δει πρόσφατα αυξημένη κινέζικη δραστηριότητα σε διαφιλονικούμενες περιοχές στην Ανατολική Σινική Θάλασσα.
Εν τω μεταξύ, χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας παρακολουθούν νευρικά για να δουν ποιες κινήσεις θα κάνει η Κίνα μετά την κατασκευή νησιών στη Νότια Σινική Θάλασσα. Ωστόσο το γεγονός ότι οι Φιλιππίνες, οι οποίες είχαν προσφύγει εναντίον της Κίνας, κλίνουν τώρα προς το Πεκίνο υπό την ηγεσία του Ροντρίνγκο Ντουτέρτε, του νέου, αντιαμερικανού προέδρου τους, ίσως μειώσει τα κίνητρα της Κίνας να πάρει στρατιωτικό ρίσκο στον Ειρηνικό. Γιατί να ρισκάρει μια αντιπαράθεση, όταν η πολιτική και η διπλωματία αποφέρουν ένα τόσο μεγάλο έπαθλο στο Πεκίνο;
Καθώς ο κύριος Ομπάμα ετοιμάζει να πακετάρει τις βαλίτσες του στον Λευκό Οίκο, ίσως να κοιτάζει με πίκρα τους πολιτικούς στόχους που έθεσε πριν από οχτώ χρόνια. Επρόκειτο να γίνει μια «επανεκκίνηση» που θα οδηγούσε σε καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία. Επρόκειτο, επίσης, να υπάρξει μια νέα και στενότερη σχέση συνεργασίας με την Κίνα. Και επρόκειτο να τερματιστεί ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή. Ουδεμία από αυτές τις πολιτικές καρποφόρησε. Αντίθετα, ο κύριος Ομπάμα θα είναι τυχερός εάν καταφέρει να περάσει τους τελευταίους τρεις μήνες στο προεδρικό αξίωμά του χωρίς να αντιμετωπίσει μια μεγάλη διεθνή κρίση.
