Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Ρίτσαρντ Φοκ: "Η Γάζα βαδίζει προς ανθρωπιστική καταστροφή"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ρίτσαρντ Φοκ: "Η Γάζα βαδίζει προς ανθρωπιστική καταστροφή"

Περιορισμένη αισιοδοξία για την επιτυχία της νέας αμερικανικής πρωτοβουλίας για συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακής Αρχής, εκφράζει ο Ρίτσαρντ Φοκ ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα παλαιστινιακά εδάφη μέχρι το 2008. Ο ομότιμος καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πρίνστον των ΗΠΑ μιλά στην "Αυγή" για τη διαρκώς επιδεινούμενη ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας και τη σταθερή επιθετικότητα του Ισραήλ, ενώ προσθέτει ότι την υπόθεση της Παλαιστίνης υπονομεύουν και οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και δη η πολιτική αστάθεια στην Αίγυπτο και ο εμφύλιος της Συρίας.


ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ


* Ως ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την "κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα παλαιστινιακά εδάφη, υπό κατοχή από τον Ιούνιο του 1967, πώς κρίνετε τη σημερινή κατάσταση στη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και τη Λωρίδα της Γάζας; Ειδικά σε ό,τι αφορά τη δεύτερη, ποια πιστεύετε ότι είναι η επίδραση της Χαμάς στην καθημερινότητα των Παλαιστινίων;

Η παρούσα κατάσταση στη Γάζα είναι εξαιρετικά προβληματική, με επικίνδυνες ελλείψεις σε καύσιμα, που οδηγούν σε μία πολύ περιορισμένη διαθεσιμότητα ηλεκτρικής ενέργειας. Κατά συνέπεια, μέχρι και τα νοσοκομεία στη Γάζα που έχουν μηχανήματα απαραίτητα για τη θεραπεία σοβαρών ασθενειών αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, καθώς δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Επειδή οι προμήθειες στη Γάζα περιορίστηκαν σημαντικά μετά το πραξικόπημα της 3ης Ιουλίου στην Αίγυπτο, προέκυψαν σοβαρές ελλείψεις σε φάρμακα και άλλα απαραίτητα προϊόντα.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η απελευθέρωση των ακατέργαστων λυμάτων που δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης μολυσματικών ασθενειών. Η παλαιόθεν δύσκολη κατάσταση στη Γάζα τώρα μετατρέπεται σε μία μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή που θέτει τον πληθυσμό των 1,6 εκατομμυρίων σε κίνδυνο. Σημειωτέον, πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού είναι κάτω των 18 ετών.

H διεθνής κοινότητα καλείται να δημοσιοποιήσει αυτήν την πραγματικότητα και το Ισραήλ θα πρέπει κατ' επειγόντως να ανοίξει τις διαβάσεις και να σταματήσει ο αποκλεισμός, που διατηρείται από το 2007, και συνιστά παραβίαση του άρθρου 33 της 4ης Σύμβασης της Γενεύης που απαγορεύει τη συλλογική τιμωρία. Η κατάσταση στη Δυτική Όχθη και στην ανατολική Ιερουσαλήμ είναι σχεδόν αντίστοιχα κακή, αλλά η αυταρχική κατοχή που διαρκεί για πάνω από 45 χρόνια σημαίνει ότι οι Παλαιστίνιοι ζουν είτε σε στρατόπεδα προσφύγων ή υπό κατοχή, χωρίς την ασφάλεια που παρέχεται από το κράτος δικαίου.

Επίσης, οι φιλοδοξίες των Παλαιστινίων για την υλοποίηση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης παραβιάζονται συνεχώς από έναν συνδυασμό πραγμάτων, από τη μία με τη συνεχιζόμενη παράνομη επέκταση των ισραηλινών οικισμών, τη συντήρηση ενός διαχωριστικού τείχους ο οποίος έχει κριθεί παράνομος από τη συμβουλευτική γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου το 2004, και με καθημερινά περιστατικά βίας των εποίκων εναντίον των Παλαιστινίων και της περιουσίας τους. Η κατάσταση της παρατεταμένης κατοχής, που πλέον τελεί υπό κατάσταση μονιμότητας χαρακτηρίζεται από μια δομή απαρτχάιντ διαχείρισης που βασίζεται σε συστηματικές διακρίσεις μεταξύ Εβραίων εποίκων και Παλαιστινίων κατοίκων που φαίνεται να είναι ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όπως αυτό ορίζεται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.


* Γενικότερα σήμερα υπάρχει η αίσθηση της στασιμότητας του παλαιστινιακού ζητήματος, μπροστά στην αδιαλλαξία της κυβέρνησης Νετανιάχου, με την εμμονή στην οικοδόμηση εβραϊκών οικισμών... Οι προβολείς έχουν στραφεί προς τη Συρία και την Αίγυπτο. Ποια η άποψή σας; Πώς μπορεί να "αναθερμανθεί" η διαδικασία για την επίλυση του θέματος;

Η συνολική κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό, ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου εμφυλίου στη Συρία και την επόμενη μέρα του στρατιωτικού πραξικοπήματος στην Αίγυπτο. Ακόμη, συγκρούσεις και χάος μαστίζουν την Υεμένη και τη Λιβύη, ενώ η κατάσταση είναι εύθραυστη και στο Λίβανο, λόγω της εισροής σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων από τη Συρία. Σε αυτό το πλαίσιο, η αμερικανική κυβέρνηση άσκησε πίεση στο Ισραήλ και στην Παλαιστινιακή Αρχή να "αναβιώσουν" τις απευθείας διαπραγματεύσεις, με δεδηλωμένο στόχο τον τερματισμό της σύγκρουσης στο πλαίσιο εξεύρεσης λύσης με βάση τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους που θα συνυπάρχει με το Ισραήλ.

Οι λίγοι καλά ενημερωμένοι σχολιαστές του ζητήματος δεν κρατούν μεγάλο καλάθι για την επιτυχία των διαπραγματεύσεων για διάφορους λόγους. Το Ισραήλ φαίνεται ανέτοιμo να δεχτεί ένα αποτέλεσμα που θα παρήγαγε ένα βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος με κυριαρχικά δικαιώματα και εδαφική οριοθέτηση που θα αντιστοιχούσε στα σύνορα του 1967, η Παλαιστινιακή Αρχή δεν εκπροσωπεί τον λαό της Γάζας, την παλαιστινιακή μειονότητα που ζει μέσα στο Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες που ζουν σε στρατόπεδα του Λιβάνου, της Ιορδανίας και της Συρίας, δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ουσιαστικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και η παρούσα προσπάθεια είναι πιθανό να καταρρεύσει καθώς οι δύο πλευρές είναι πολύ μακριά από μια κοινώς αποδεκτή μόνιμη ρύθμιση.


* Κατά πόσο η συνεχιζόμενη αντιπαλότητα μεταξύ Φατάχ και Χαμάς εμποδίζει την παλαιστινιακή πλευρά να έχει ισχυρή παρουσία έναντι της ισραηλινής κυβέρνησης;

Σίγουρα η αντιπαλότητα ανάμεσα στη Φατάχ και τη Χαμάς δυσχεραίνει την παλαιστινιακή διπλωματική και διαπραγματευτική στάση και και αυτό το ρήγμα δεν παρουσιάζει κανένα σημάδι βελτίωσης στην παρούσα ρύθμιση, ιδίως δεδομένου ότι η Φατάχ φάνηκε να στηρίζει το πραξικόπημα στην Αίγυπτο, ενώ η Χαμάς αντιτάχθηκε σθεναρά. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι για την παλαιστινιακή αδυναμία. Η Παλαιστινιακή Αρχή, υπό την ηγεσία του Μαχμούντ Αμπάς, κινδυνεύει από την εξάρτησή της από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με τη χρηματοδότηση και την εκπαίδευση των δυνάμεων ασφαλείας της, και έχει χάσει την εμπιστοσύνη πολλών Παλαιστινίων, ιδίως εκείνων των περίπου πέντε εκατομμύρια που ζουν στη διασπορά που εκτείνεται στα πέρατα του κόσμου. Δεν είναι σαφές το κατά πόσο η Παλαιστινιακή Αρχή συμμερίζεται τις ανησυχίες των προσφύγων και πως επικεντρώνεται στην απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων. Μια τέτοια διαδρομή, ακόμη και αν κατά κάποιο τρόπο υιοθετούνταν από το Τελ Αβίβ και τη Ραμάλα, δεν θα επέτρεπε μια βιώσιμη και δίκαιη ειρήνη, αλλά μόνο μια επισφαλή ένοπλη ανακωχή.

* Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να εξελιχθεί η πρωτοβουλία Κέρι; Διαφέρει, αν διαφέρει, από προηγούμενες ανάλογες πρωτοβουλίες;

Έχω εξαιρετικά χαμηλές προσδοκίες από την προσέγγιση Κέρι για επανάληψη των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Κέρι έχει πει ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για την επίτευξη συμφωνίας σε ένα πλαίσιο που υποστηρίζει μια λύση δύο κρατών και ότι η κάθε πλευρά πρέπει να είναι έτοιμη να κάνει «οδυνηρές» υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, αν είναι να επιτευχθεί συμφωνία. Στο πλαίσιο αυτό, θα περίμενε κανείς οι δύο πλευρές να στείλουν μηνύματα που θα ενίσχυαν την εμπιστοσύνη.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ όμως κάνει ακριβώς το αντίθετο: προκλητικές ανακοινώσεις για επεκτάσεις των οικισμών, βίαιες επιθέσεις και κρατήσεις Παλαιστινίων αφήνει να διαφανεί πως το Ισραήλ θα απαιτούσε μια παρουσία ασφάλειας στην κοιλάδα του Ιορδάνη και επιμένει να αναγνωρίσει η Παλαιστινιακή Αρχή το Ισραήλ ως «εβραϊκό κράτος».

Η προσέγγιση Κέρι στις διαπραγματεύσεις είναι παρόμοια και συνάμα διαφορετική. Είναι παρόμοια διότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν κρύβει τη διάθεσή της να κλίνει προς τη μία πλευρά, και να προστατεύσει τα συμφέροντα της ασφάλειας του Ισραήλ. Το ενδεχόμενο να προωθήσει ένα αποτέλεσμα που θα λαμβάνει υπόψη τα παλαιστινιακά δικαιώματα είναι σχεδόν μηδενικό. Αυτή η προκατάληψη αποκαλύφθηκε όταν ο Ομπάμα έκανε έναν πρώην ερευνητή της AIPAC, τον Μάρτιν Ίντικ, ειδικό απεσταλμένο του.

Την ίδια στιγμή, υπάρχει μια ορισμένη ιδιαιτερότητα σε αυτόν τον γύρο των διαπραγματεύσεων που οφείλεται στην περιφερειακή αναταραχή που έχει προκύψει και συνεχίστηκε από τις αρχές του 2011. Από τη μία, οι δυσκολίες στην περιοχή στρέφουν κάθε χώρα στα εσωτερικά της προβλήματα, και καθιστούν γι' αυτήν λιγότερο πιθανό να συμμετάσχει πολύ άμεσα στη σύγκρουση Ισραήλ / Παλαιστίνης. Μια άλλη διαφορά είναι η επίτευξη της περιορισμένης κρατικής υπόστασης για την Παλαιστίνη στον ΟΗΕ το 2012, η οποία δημιουργεί ένα υψηλότερο διπλωματικό καθεστώς και καθιστά σαφές ότι η διπλωματία ασχολείται με τη μορφή του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους και όχι με το κατά πόσο θα υπάρξει τέτοιο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL