Της Κωνσταντίνας Κούνεβα
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, κι ενώ ήδη είχε γίνει γνωστή -από τον Ιανουάριο του 2017- η απόφαση της Ευρωπαίας διαμεσολαβήτριας να προχωρήσει σε στρατηγική έρευνα για τη διαφάνεια των νομοθετικών συζητήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (E.Σ.), απέστειλα ένα αίτημα. Ζήτησα από την αρμόδια υπηρεσία του Ε.Σ. να με πληροφορήσει για όλα τα σχετικά έγγραφα και τις συζητήσεις που αφορούν θέματα διαφάνειας. Ακόμη περιμένω την απάντηση.
Η υποβολή του σχετικού αιτήματος δεν έγινε αυθόρμητα. Διαβάζοντας την έκθεση της Ευρωπαίας διαμεσολαβήτριας, είχα πειστεί ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποκρύπτει τις συζητήσεις, τις συνθέσεις των προπαρασκευαστικών επιτροπών, τις θέσεις των κυβερνήσεων στα διάφορα στάδια των συζητήσεων, τους λομπίστες με τους οποίους συζητεί. Αυτή η φανερή και μη θεσμοθετημένη «κρυψίνοια», αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι το Συμβούλιο λαμβάνει τις περισσότερες αποφάσεις που μπορούν να ληφθούν με ειδική πλειοψηφία, με συναίνεση και χωρίς επίσημη πλειοψηφία, με οδήγησε στην απόφαση να αναλάβω από την πλευρά της ομάδας μας GUE/NGL την ευθύνη της σκιώδους εισηγήτριας στην έκθεση του Κοινοβουλίου και ειδικότερα της Επιτροπής Αναφορών για το έλλειμμα διαφάνειας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η απόφασή μου ενισχύθηκε και από την πλήρη αδιαφορία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις συστάσεις που είχε ήδη αποστείλει η διαμεσολαβήτρια, ζητώντας από το Ε.Σ. το οποίο, ως γνωστόν, συγκροτούν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προκύπτουν από το συνεχιζόμενο δημοκρατικό έλλειμμα των διαδικασιών του.
Όμως, και πάλι το Ε.Σ. αγνόησε τη διαμεσολαβήτρια. Την ίδια υπεροπτική στάση κράτησε και η αυστριακή προεδρία, η οποία είχε δεσμευτεί να απαντήσει πριν εκπνεύσει η θητεία της στις 31 Δεκεμβρίου.
Ωστόσο, η έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου με την οποία καλείται ουσιαστικά το ΕΣ να εφαρμόσει αρχές διαφάνειας ψηφίστηκε με θεαματική πλειοψηφία στην τελευταία Ολομέλεια του Ιανουαρίου.
«Το γεγονός ότι ένα από τα τρία βασικά θεσμικά όργανα της Ε.Ε. λαμβάνει αποφάσεις χωρίς τη διαφάνεια που πρέπει να αναμένεται από έναν δημοκρατικό οργανισμό βλάπτει το φιλόδοξο εγχείρημα που αποτελεί η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» αναφέρεται στην έκθεση, που ζητεί από «το Συμβούλιο, ως μια από τις δύο νομοθετικές συνιστώσες, να προσαρμόσει τις μεθόδους εργασίας του στα πρότυπα της κοινοβουλευτικής και συμμετοχικής δημοκρατίας όπως επιτάσσουν οι συνθήκες και να μη λειτουργεί ως διπλωματικό φόρουμ...».
Σε αυτό το πλαίσιο με τις τροπολογίες μας ζητήσαμε να ισχύσει μητρώο διαφάνειας, δημοσιοποίηση για έγγραφα και πρακτικά συνεδριάσεων, θεσμοθέτηση κώδικα δεοντολογίας και ένταξη της λειτουργίας οργάνων, όπως το Eurogroup, στις υποχρεώσεις των συνθηκών.
Γιατί η διαφάνεια είναι σημαντική για τους πολίτες που πρέπει να παρακολουθούν τη λήψη των αποφάσεων από την αρχή μέχρι το τέλος. Γιατί μόνο η ουσιαστική κατανόηση και η παρακολούθηση ενδυναμώνουν τη δημοκρατία.
Και είμαστε μόνο στο ξεκίνημα.
