Το 2014, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Γιούνκερ, μια από τις πιο κατηγορηματικές της δηλώσεις ήταν ότι δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε καμία διεύρυνση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας θητείας της. Αν και ήταν ευρέως γνωστό ότι δεν ετίθετο καν τέτοιο ζήτημα, για πολλούς ερμηνεύτηκε ως «πάγος» στις προσδοκίες τόσο της Τουρκίας όσο και των χωρών των δυτικών Βαλκανίων.
Αυτή η «σαφής» θέση της Επιτροπής εγκαταλείφθηκε την περασμένη εβδομάδα, όταν δημοσιεύθηκε επίσημο έγγραφο με το οποίο η Ε.Ε. αναθερμαίνει τις σχέσεις της με έξι χώρες των δυτικών Βαλκανίων (Σερβία, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Αλβανία και Κόσοβο), δίνοντάς τους μια «αξιόπιστη» προοπτική ένταξης στην Ε.Ε. με ορίζοντα το 2025.
Αν και διαβεβαίωσε ότι η εν λόγω χρονολογία είναι «ενδεικτική» και όχι «προθεσμία», η Επιτροπή επιχείρησε με τη δημοσίευση αυτή να «ενθαρρύνει» τις έξι χώρες όχι μόνο να προχωρήσουν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, αλλά και να επιλύσουν το συντομότερο τα διμερή θέματά τους, όπως είναι για παράδειγμα η μη αναγνώριση του Κοσόβου από τη Σερβία, αλλά, φυσικά, και το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ.
Όπως έχει δείξει η περίπτωση Σλοβενίας και Κροατίας, οι οποίες εντάχθηκαν στην Ε.Ε. χωρίς όμως να έχουν διευθετήσει τα μεταξύ τους συνοριακά ζητήματα, οι διμερείς διαφωνίες προκαλούν πονοκέφαλο στην Ε.Ε. Γι’ αυτό έκανε σαφές αυτήν τη φορά ότι καμία χώρα δεν πρόκειται να ενταχθεί στην Ε.Ε. εάν δεν επιλύσει πρώτα αυτά τα ζητήματα.
Ως εκ τούτου η Επιτροπή έστειλε αυτήν τη φορά μήνυμα ότι η Ε.Ε. είναι έτοιμη να βγάλει από τον «πάγο» τις διαδικασίες διεύρυνσης, όχι μόνο για τις χώρες που βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο (Σερβία και Μαυροβούνιο), αλλά και για τους υπόλοιπους.
Έτσι, λοιπόν, η Επιτροπή -αν και διατηρεί αποστάσεις από το διαπραγματευτικό πλαίσιο- φαίνεται να ενθαρρύνει και τα Σκόπια με την εν λόγω δημοσίευση να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο στις τρέχουσες διαβουλεύσεις τους με την Αθήνα, υποσχόμενη να επιταχυνθούν σημαντικά οι διαδικασίες για την ένταξη της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε.
Παράλληλα η Επιτροπή εκφράζει την ετοιμότητά της να χρηματοδοτήσει νέες δράσεις από τα προενταξιακά κονδύλια και διαβεβαιώνει ότι στο προσεχές Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για την περίοδο μετά το 2020 θα υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια για την ενδεχόμενη ένταξή τους.
Αυτή η «στροφή» της Ε.Ε., έστω και σε θεωρητικό επίπεδο, προκύπτει φυσικά από το νέο γεωπολιτικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί και πιο συγκεκριμένα πηγάζει από την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας, της Κίνας αλλά και της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον και η προσφυγική κρίση απέδειξε σε πολλούς ιθύνοντες της Ε.Ε. ότι το «μέλλον» αυτών των χωρών πρέπει να είναι ευρωπαϊκό.
Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι η Ε.Ε. χρειάστηκε τη συνεργασία των εν λόγω κυβερνήσεων προκειμένου να ανακόψει τις μεταναστευτικές ροές προς τον ευρωπαϊκό Βορρά. Γι’ αυτό, λοιπόν, η Επιτροπή δεν φαίνεται να βρίσκει κάποια ισχυρή αντίδραση ως προς την ανανεωμένη αυτή στρατηγική της και κάνει λόγο για «ιστορικό παράθυρο ευκαιρίας» για τις έξι αυτές χώρες.
