Η Ιταλία θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές μετά το καλοκαίρι, με τον Ματέο Ρέντζι και τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι να μιλούν χωρίς υπεκφυγές για την ανάγκη ενός «μεγάλου συνασπισμού» στα γερμανικά πρότυπα και με ένα «γερμανικό» για την περίσταση εκλογικό νόμο, με μεικτό σύστημα πλειοψηφικού και απλής αναλογικής και με όριο εισόδου στη Βουλή το 5%. Οι δύο πρώην ορκισμένοι αντίπαλοι ισχυρίζονται ότι δίνουν τη μάχη εναντίον του λαϊκισμού του Κινήματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, που φιλοδοξεί να κερδίσει τις εκλογές και πιθανώς να προτείνει κυβερνητικές συμμαχίες του χειρίστου είδους, τη συνεργασία με την αντιδραστική και ρατσιστική Λέγκα του Βορρά και με όποια άλλη ακροδεξιά ομάδα καταφέρει να περάσει το 5%. Η έλλειψη ηθικών φραγμών και ισχυρών πολιτικών και κοινωνικών ιδεών ουσιαστικά δεν αποκλείουν κανένα σενάριο στη μετεκλογική Ιταλία.
Ο Ρέντζι ξεκινά έχοντας κατά νου ένα τραγικό για τη δημοκρατία σχέδιο, προσπαθώντας να πάρει το μεγαλύτερο ποσοστό από το περίπου 50% των ψηφοφόρων που θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Στη «δημοκρατία» του Ρέντζι, του Μπερλουσκόνι, του Γκρίλο και του Σαλβίνι όχι μόνο δεν ενδιαφέρονται για την αποχή, αλλά στοιχηματίζουν ότι θα αυξήσουν τα ποσοστά τους από τη μοιρασιά μιας διαρκώς μικρότερης εκλογικής πίτας.
Οι φτωχοί συγγενείς του G7
Ο Πάολο Τζεντιλόνι υποδέχθηκε την προηγούμενη εβδομάδα τους ηγέτες της G7 στην Ταορμίνα της Σικελίας, που είχε κλείσει τα λιμάνια της στους ναυαγούς μετανάστες θεωρώντας ότι αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια του παγκόσμιου διευθυντηρίου. Η Ιταλία του Τζεντιλόνι απέχει αιώνες από την Ιταλία του Μπερλουσκόνι και του G8 της Γένοβας, που έγινε πριν από μόλις δεκαπέντε χρόνια και ανέδειξε τα κινήματα κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Από την αρχή της κρίσης, η Ιταλία έχει χάσει περίπου το 30% της παραγωγικής δυνατότητάς της, πολλές μεγάλες επιχειρήσεις και όμιλοι έχουν περάσει στα χέρια κινεζικών, αραβικών και γερμανικών ομίλων, με τη Γερμανία να έχει απορροφήσει ένα σημαντικό τμήμα των τεχνολογικών εταιρειών αιχμής της χώρας, ενώ ένα μεγάλο μέρος της λιανικής βρίσκεται στα χέρια γερμανικών και κυρίως γαλλικών εταιρειών. Η Fiat, που έχει χάσει προ πολλού την κυριαρχία της στην εσωτερική αγορά αυτοκινήτου, έχει μεταφέρει τη νομική και φορολογική έδρα της στη Βρετανία και την Ολλανδία, έχει κλείσει και συρρικνώσει εργοστάσια και την ενδιαφέρει μόνο παραγωγή της Chrysler στις ΗΠΑ.
Οι αποδοχές των εργαζομένων και των συνταξιούχων βρίσκονται υπό συνεχή πίεση εδώ και μια δεκαετία, ενώ οι πρόσκαιρες εργασίες και το πρεκαριάτο έχουν στην κυριολεξία κατασπαράξει τη σταθερή εργασία την τελευταία πενταετία. Στις περιφέρεις της Ρώμης, του Μιλάνου, του Τορίνου, της Νάπολης και της Γένοβας, η περιθωριοποίηση και η φτώχεια φθάνουν στα επίπεδα των συνοικιών που έχουν πληγεί από την κρίση στην Αθήνα, στον Πειραιά, στη Βαρκελώνη και τη Λισσαβώνα.
Το Λονδίνο, το Βερολίνο, η Νέα Υόρκη και άλλες δυτικές, ανατολικές και ασιατικές μεγαλουπόλεις γεμίζουν με νέους Ιταλούς πτυχιούχους, ενώ η νεανική ανεργία στη Ιταλία πλησιάζει στα επίπεδα της Ελλάδας, τροφοδοτώντας την απόγνωση των νέων και των οικογενειών τους. Η κραυγή των νέων στο δημοψήφισμα κατά της συνταγματικής μεταρρύθμισης στις 6 Δεκεμβρίου του 2016 δεν βρήκε ανταπόκριση. Τα κόμματα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης συνεχίζουν να αδιαφορούν για τα πραγματικά τους προβλήματα, ενώ οι συνταξιούχοι αδυνατούν πολλές φορές να καλύψουν τις ευρύτερες οικογενειακές δαπάνες.
Η κοινωνική πλειοψηφία που πλήττεται περισσότερο από την κρίση θα είναι και αυτή που θα απέχει περισσότερο από τις εκλογές, αποδεχόμενη και την πολιτική της περιθωριοποίηση από ένα ξένο σε αυτή σύστημα. Ο λαϊκισμός, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία θα προσπαθήσουν να ψαρέψουν στα θολά νερά της απόγνωσης και της βουβής διαμαρτυρίας εμφανιζόμενοι ως η εναλλακτική πρόταση στον «Ρεντζουσκόνι», ποντάροντας στα πιο άγρια και ζωώδη ένστικτα του ανθρώπου, τροφοδοτώντας τον κοινωνικό κανιβαλισμό και τον πόλεμο ανάμεσα στους φτωχούς και κυρίως εναντίον αυτών που έχουν διασωθεί από τα ναυάγια που γεμίζουν με πτώματα τη Μεσόγειο.
Τα δημοσιονομικά αδιέξοδα...
Ο υπουργός Οικονομικών Πιέρ Κάρλο Παντοάν ζήτησε την Πέμπτη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια «έκπτωση» 9 δισ. από τον προϋπολογισμό του 2018. Η Ιταλία θα πρέπει να εκδώσει νέο χρέος για να διασώσει το τραπεζικό της σύστημα, όπως φάνηκε και από το πράσινο φως της Κομισιόν για τη διάσωση από το Δημόσιο της Monte Dei Paschi di Siena. Μα, η χώρα έχει ήδη ένα χρέος που ξεπερνά τα 2,22 τρισ. ευρώ, το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο, και πληρώνει πανωτόκια που έφτασαν μερικές φορές τα 100 δισ. τον χρόνο. Πόσο χρέος μπορεί να αντέξει ακόμα η Ρώμη; Όσο εύκολο κέρδος μπορούν να προσφέρουν στις γερμανικές και άλλες τράπεζες που έχουν ιταλικά ομόλογα. Το υψηλό χρέος αποτελεί έτσι κι αλλιώς το άλλοθι της λιτότητας και οι ιταλικές κυβερνήσεις δεν έχουν αμφισβητήσει στην πράξη ούτε τη λιτότητα, ούτε τη μη βιωσιμότητα του χρέους.
...και οι εναλλακτικές λύσεις
Στις 17 Ιουνίου το μεγαλύτερο ιταλικό συνδικάτο, η αριστερή CGIL, θα υπερασπιστεί στους δρόμους τις εργασιακές σχέσεις απορρίπτοντας να μισητά voucher, τα οποία προσπαθεί να επαναφέρει με άλλες μορφές η κυβέρνηση του Τζεντιλόνι, καθώς φοβήθηκε τις περισσότερες από 3 εκατομμύρια υπογραφές για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος κατάργησής τους. Η CGIL και το συνδικάτο της στον τομέα μετάλλου FIOM CGIL αποτέλεσαν τα τελευταία χρόνια τη μόνη οργανωμένη αντίσταση στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές των ιταλικών κυβερνήσεων. Η FIOM του Λαντίνι μάλιστα προσπάθησε να δημιουργήσει ανεπιτυχώς έναν «κοινωνικό συνασπισμό» με τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση Emergency και την ομοσπονδία συλλόγων Libera για να αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές συνέπειες από την κρίση στα πρότυπα των δομών αλληλεγγύης στην Ελλάδα.
Η πολιτική Αριστερά στα αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος είναι τόσο κατακερματισμένη, που ούτε ο φόβος του ορίου του 5% δεν είναι ικανός να λειτουργήσει συναινετικά. Οι μεγάλες μαζικές κοινωνικές οργανώσεις της Αριστεράς, από τη CGIL έως και τον κοινωνικό πολιτιστικό οργανισμό ARCI, αντιμετωπίζουν και αυτές στο εσωτερικό τους έναν ανάλογο κατακερματισμό μπροστά στις κάλπες, υποστηρίζοντας στην πλειοψηφία τους το Δημοκρατικό Κόμμα, θεωρώντας το πολλές φορές το καλύτερο ανάχωμα εναντίον του Γκρίλο και του Σαλβίνι.
Στο νέο κόμμα του Μάσιμο Ντ' Αλέμα και του Τζουλιάνο Μπερσάνι, στην ομάδα του Τζουλιάνο Πιζαπία και στο «Possibile» του Τζιβάτι, όπως και στην αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος, έχει ξεσπάσει ένας εμφύλιος πόλεμος για την προοπτική της Κεντροαριστεράς τής προ και μετά Πρόντι εποχής, που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τα προβλήματα του κόσμου και παραβλέπει το γεγονός ότι ο δημοκρατικός, προοδευτικός και αριστερός κόσμος απομακρύνθηκε από την Κεντροαριστερά για να επιλέξει τον Γκρίλο ή την αποχή. Σε όλες αυτές τις ομάδες της Αριστεράς, όπως και στην Ιταλική Αριστερά, εντείνεται η νευρικότητα των βουλευτών γιατί βλέπουν να απομακρύνεται η πιθανότητα επανεκλογής τους, ενώ το 5% περιορίζει και την αισιοδοξία της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, της Ιταλίας Αριστεράς, της Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα και πολλών ανέντακτων προσωπικοτήτων και συλλογικοτήτων για ένα εναλλακτικό εγχείρημα ρήξης με το παρελθόν, που θα μπορούσε να συνδέσει το εγχείρημά τους με την προοπτική της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και μιας άλλης Ευρώπης.
Ένα κομμάτι της μεγάλης κοινωνικής Αριστεράς παρακολουθεί τις εξελίξεις από απόσταση, προεξοφλώντας το τέλος των μικρών κομμάτων της Αριστεράς και των ηγεσιών τους και στοιχηματίζει στην «επόμενη μέρα» παραβλέποντας ότι από τα ερείπια είναι σχεδόν αδύνατον να οικοδομήσεις κάτι.
