Μπορεί Ευρώπη και Βερολίνο να έχουν στραμμένη την προσοχή τους στο Παρίσι τις τελευταίες ημέρες και να χειροκροτούν ενθουσιωδώς από χθες την κυβέρνηση - "κοκτέιλ" του νεοφώτιστου Εμανουέλ Μακρόν -με τις 11 γυναίκες και τους 11 άνδρες υπουργούς και υφυπουργούς-, ωστόσο πίσω από τη βιτρίνα των καλοπροαίρετων διακηρύξεων και των "καλογυαλισμένων" υποσχέσεων, η τρέχουσα πραγματικότητα στο άλλοτε κραταιό μοντέλο της "κοινωνικής Ευρώπης" είναι αποκαρδιωτική.
Και πώς θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα σ' έναν κόσμο όπου μόλις 8 άνθρωποι -από τον Μπιλ Γκέιτς ώς τον μεγιστάνα Μάικλ Μπλούμπεργκ- διαθέτουν τόσο πλούτο όσο άλλοι 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι στην Υφήλιο! Κι ενώ την ίδια ώρα -όπως μας υπενθυμίζει ο Τομά Πικετί- οι ρυθμοί απόδοσης του κεφαλαίου των υπερπλούσιων είναι πλέον μεγαλύτεροι από τους ρυθμούς ανάπτυξης των εθνικών οικονομιών!
Σύμφωνα με το έγκυρο "βαρόμετρο" της Credit Suisse, κατά τη διετία 2014-16, ο πλούτος του 1% των Αμερικανών αυξήθηκε κατά 3,53 τρισ. δολάρια -από τα 32,26 τρισ. δολάρια στα 35,79 δολάρια. Το ίδιο διάστημα, ο πλούτος του υπόλοιπου 99% μειώθηκε (!) κατά 2,52 τρισ. δολάρια -από τα 51,74 δολάρια στα 49,22 δολάρια.
Θα μπορούσε άραγε αυτή η κατάσταση να "μεταπηδήσει" και στην Ευρώπη και δη στο πιο ευάλωτο τμήμα της, τον Νότο; Θα αντέξει το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο -η ιστορική μεταπολεμική συναίνεση κεφαλαίου-εργατικής τάξης- στον άγριο κόσμο της παγκοσμιοποίησης, του οικονομικού "συγκεντρωτισμού" το αναπτυγμένου Βορρά, των απαιτήσεων για μεγαλύτερη "ανταγωνιστικότητα", "ευέλικτη" εργασία και "ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς";
Οι στατιστικές από τη γειτονική Ιταλία που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας φαίνεται να επιβεβαιώνουν περίτρανα τα ανησυχητικά σημάδια που είναι αντιληπτά ως αίσθηση εδώ και αρκετό καιρό στον ευρωπαϊκό Νότο: Στο βαρέλι της ταξικής κοινωνίας υπάρχει μόνο "πάτος" και "αφρόκρεμα", τίποτε ενδιάμεσο, καμία δυναμική προς μια ευρύτερη κοινωνική "όσμωση".
Αόρατος φράκτης
Η ετήσια έκθεση του Ιταλικού Ινστιτούτου Στατιστικής (Istat) καταγράφει αύξηση των ανισοτήτων στην ιταλική κοινωνία αλλά και δραματική μεταμόρφωση του κοινωνικού ιστού, ο οποίος πλέον διαχωρίζεται σε δύο μόνο ταξικές "οντότητες", προνομιούχους και μη προνομιούχους. Με άλλα λόγια, ένας αόρατος, αδιαπέραστος "φράχτης" μέσα στην ίδια κοινωνία.
«Οι ανισότητες αυξάνονται και δεν είναι συνδεδεμένες με περιουσιακά αγαθά που κληρονομούνται, αλλά σε μεγάλο βαθμό με τα εισοδήματα και τις συντάξεις» επισημαίνει το Istat στην έκθεσή του. Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα παιδιά των πτυχιούχων γονέων κατά κανόνα τελειώνουν το πανεπιστήμιο, όσοι ανήκουν σε οικογένειες της λεγόμενης "ιθύνουσας τάξης" πολύ συχνά εξασφαλίζουν διευθυντικές θέσεις ή γίνονται ανώτεροι υπάλληλοι, ενώ όσοι προέρχονται από λιγότερο εύπορες οικογένειες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να μην ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Οι διαφορές δηλαδή διαιωνίζονται και μεγεθύνονται, αναιρώντας ουσιαστικά κάθε προσπάθεια εισοδηματικής ανακατανομής και κοινωνικής δικαιοσύνης.
«Η απώλεια της αίσθησης ότι ανήκεις σε μια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη είναι σαφώς πιο έντονη στους λεγόμενους μικροαστούς και τους εργάτες» αναφέρεται στην έκθεση. «Στην ιταλική κοινωνία, στη φάση αυτή, δεν υπάρχει τίποτα το επαναστατικό. Είναι μια κοινωνία η οποία παγιώνει τις διαφορές της και εδώ και καιρό έχει μπλοκάρει κάθε δυνατότητα βελτίωσης της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης των πολιτών» σχολιάζει από την πλευρά της η εφημερίδα "La Repubbica" αναφερόμενη στην έκθεση της στατιστικής υπηρεσίας.
Κατά την Istat, οι ανισότητες οφείλονται σε ποσοστό 64% στις διαφορές των αποδοχών και κατά 20% στο άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα σε υψηλές και χαμηλές συντάξεις. Μεγάλη εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι το 28,7% των πολιτών κινδυνεύει να βρεθεί κάτω από το όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, ποσοστό που σχεδόν διπλασιάζεται στις οικογένειες στις οποίες τουλάχιστον ένα μέλος τους έχει ξένη υπηκοότητα.
