Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
Γαλλία: Από "χημείο του Μαγιού", θύμα ενός "αλκοολικού καιρού"...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Γαλλία: Από "χημείο του Μαγιού", θύμα ενός "αλκοολικού καιρού"...

Με αφορμή τις σημερινές πολυσήμαντες και, κατά μία έννοια, πρωτόγνωρες εκλογές, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί πολλά για τη σημερινή Γαλλία, ακόμα κι όποιος αισθάνεται ελάχιστη συγγένεια με την κουλτούρα της. Ποια "φάση" περνάει το μεγάλο αυτό ευρωπαϊκό έθνος που γκρέμισε τον φεουδαρχικό απολυταρχισμό, θεμελίωσε τις πολλές εκφάνσεις της σύγχρονης δημοκρατίας, που παραμένει ο θεματοφύλακας του αστισμού και ο ακλόνητος υπερασπιστής του ευρωπαϊσμού; Πώς εξηγείται η εξεγερσιακή αδράνειά του όλα αυτά τα χρόνια της ανακυκλούμενης κρίσης, η απόσυρσή του από τη σκηνή των πρωταγωνιστών, το ακροδεξιό αλληθώρισμά του, η πολυδιάσπαση του πολιτικού σκηνικού του με αδρές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των παραδοσιακών πολιτικών χώρων;

Για τους αναλυτές της γαλλικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής, ο κόσμος αντιλαμβάνεται την Γαλλία μέσα από μια μεγάλη παρεξήγηση: η εικόνα για το τι συμβαίνει στη χώρα -όπως άλλωστε και αλλού- είναι συχνά όχι μόνον ασαφής, αλλά και παραμορφωμένη, κι αυτό έως έναν βαθμό είναι φυσιολογικό, διότι για να κατανοήσεις μια χώρα θα πρέπει να ζήσεις πολύ καιρό σ' αυτή. Η Γαλλία βιώνει τα τελευταία χρόνια όλες τις αλλαγές και “μετατοπίσεις” που συντελούνται στις ευρωπαϊκές χώρες: η οικονομία της βρίσκεται σε “σταθερότητα” -διάβαζε στασιμότητα- χωρίς κάποια δυναμική ανάπτυξης, αλλά και χωρίς φυσικά να έχει υποστεί τις συνέπειες μιας κρίσης ανάλογης της Ελλάδας. Αυτό φυσικά έχει αντανάκλαση στην κοινωνία, η οποία είναι δομημένη πάνω σε βαθιές ταξικές διαιρέσεις.

Οι ταξικοί διαχωρισμοί, ειδικά στο Παρίσι, το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας, είναι έντονοι και “αυστηροί”, κάτι που φαίνεται και στην ανθρωπογεωγραφία της πόλης. Το κέντρο είναι "κατειλημμένο" από τους πλούσιους -όσο πιο “κεντρικά” τόσο περισσότερος ο πλούτος- και η περιφέρεια από τα κατώτερα στρώματα. Όσο απομακρύνεσαι από το κέντρο του Παρισιού, τόσο μεγαλύτερη γίνεται και η φτώχεια. Η περιφερειακή ζώνη της γαλλικής πρωτεύουσας έχει βυθιστεί στην γκετοποίηση, οι άνθρωποι των προαστίων αναπόφευκτα “μοιράζονται” διαφορετικό πολιτισμό από αυτόν των μεσοαστών Γάλλων.

Ανθρωπογεωγραφία

Στη χώρα υπάρχει μια ισχυρή και σχετικά μεγάλη σε αριθμό μεσαία και ανώτερη μεσαία τάξη, επίσης μια ισχυρή και μεγάλη μικροαστική τάξη και “ακολουθούν” οι νεόπτωχοι. Μια μερίδα των τελευταίων είναι λευκοί της εργατικής τάξης, που επίσης είναι πολυπληθής, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα της είναι σήμερα οι μετανάστες, τα παιδιά ή τα εγγόνια των μεταναστών που ήρθαν στη Γαλλία από τις πρώην αποικίες της τις δεκαετίες του 1960, 1970 και 1980. Στην επαρχία η εικόνα αυτή είναι λιγότερο έντονη, το ταξικό στοιχείο δεν είναι τόσο ορατό, το ίδιο και στα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα. Κατά κάποιον τρόπο, το Παρίσι είναι το “μεγεθυμένο” αποτύπωμα των ταξικών διαιρέσεων της γαλλικής κοινωνίας ή, όπως χαρακτηριστικά λένε ορισμένοι, "η εικόνα του αύριο". Η πρωτεύουσα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή οποιασδήποτε πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής αλλαγής συμβαίνει στη χώρα.

Το γιατί δεν υπάρχουν σήμερα διεργασίες στη γαλλική κοινωνία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές ανατροπές είναι ένα ερώτημα που περισσότερο αφορά τη δική μας φαντασιακή πρόσληψη των γαλλικών δρώμενων παρά την ίδια τη Γαλλία. Την τελευταία τριετία πάντως έχουν αυξηθεί προοδευτικά οι κινητοποιήσεις και τα κοινωνικά αιτήματα. Υπάρχει όμως κι εδώ ένα σημείο που χρήζει προσοχής: Στη Γαλλία υπάρχει βαθύτατος αστισμός. Η αστική κουλτούρα είναι έντονη και παρούσα, κάτι που δεν αφορά μόνον την ανώτερη τάξη των υψηλών εισοδημάτων, αλλά και τη μεσαία. Μπορεί στα νιάτα τους πολλοί να πέρασαν απ' τον Μάη του '68, αλλά στη συνέχεια ο αστισμός διαμόρφωσε τις αντιλήψεις τους.

Απ' την άλλη, η Γαλλία διαθέτει μια πολύ μεγάλη και σημαντική εργατική παράδοση. Το εργατικό κίνημα είναι πολύ ισχυρό και δεν μονοπωλείται από τον κομμουνιστικό χώρο ή χώρους που προέρχονται από αυτόν. Παραμένει συνδεδεμένο με τα εργατικά στρώματα των λευκών, οι οποίοι όμως τώρα έχουν αποτραβηχτεί καθώς είναι ηλικιωμένοι, ενώ ένα μέρος τους έχει στραφεί προς τη Λεπέν. Η εργατική τάξη, που ήρθε να συμπληρώσει το κενό αυτής της παλιάς εργατικής τάξης των λευκών, είναι οι μετανάστες του Μαγκρέμπ, των χωρών της βόρειας Αφρικής, οι οποίοι δεν έχουν έρθει σε επαφή με την παράδοση του εργατικού κινήματος και τις ιδέες της Αριστεράς διότι πολύ απλά, στα παρισινά προάστια όπου εγκαταστάθηκαν τη δεκαετία του 1970, η Αριστερά δεν κατόρθωσε ποτέ να “μπει”. Έτσι, με τους ιμάμηδες που ήρθαν την επόμενη δεκαετία, εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε ο ισλαμισμός. Τις παρεμβάσεις που θα μπορούσε να κάνει το κομμουνιστικό κίνημα στις εργατικές περιοχές τις έκανε πλέον ο ιμάμης...

Το κλίμα

Το κλίμα που διαμορφώθηκε σε αυτές τις εκλογές αποτυπώθηκε εν πολλοίς στο δίπολο "Λεπέν - αντι-Λεπέν", αυτός ήταν ο βασικός διαχωρισμός. Από τη μια το "ρεπουμπλικανικό" (δημοκρατικό) τόξο -οι οπαδοί της "ρεπουμπλίκ" (της δημοκρατίας)- από την άλλη το Εθνικό Μέτωπο και η Λεπέν. Σημείο - κλειδί για την κατανόηση αυτού του διπόλου, και γενικότερα της πολιτικής ζωής στη Γαλλία, είναι ο όρος "ρεπουμπλίκ". Η λέξη συμβολίζει όλη την πολιτική ιστορία της χώρας τα τελευταία 180 χρόνια και ταυτίζεται με την ίδια τη Γαλλία. Επομένως το κυρίαρχο ζήτημα για τους οπαδούς της, είναι να σωθεί η "ρεπουμπλίκ" -η δημοκρατία. Όχι όμως ακριβώς το πολίτευμα "δημοκρατία" -το προοδευτικό, φιλελεύθερο σύστημα διακυβέρνησης που αντιστρατεύεται τον αυταρχισμό και τον ολοκληρωτισμό- αλλά η παράδοση της ανατροπής της απολυταρχικής μοναρχίας το 1793, που σηματοδότησε τον διαχωρισμό του γαλλικού έθνους, και έκτοτε όλη της υπόλοιπης Ευρώπης, σε δημοκρατικούς (ρεπουμπλικανούς) και μοναρχικούς.

Η πρώτη "ρεπουμπλίκ" του κόσμου ήταν η γαλλική και μ' αυτήν είναι συναισθηματικά δεμένοι οι Γάλλοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο όρος "ρεπουμπλίκ" κυριαρχεί στον πολιτικό λόγο εκπροσώπων όλου του πολιτικο-ιδεολογικού φάσματος. Ο Σαρκοζί μιλά για "ρεπουμπλίκ", αλλά εννοεί φυσικά την αστική εκδοχή της. Ο Μελανσόν χρησιμοποιεί επίσης τον ίδιο όρο, αντιμετωπίζοντάς τον ωστόσο μέσα από την παράδοση των "sans-culottes", των "αβράκωτων" της Γαλλικής Επανάστασης, του εξαθλιωμένου προλεταριάτου που αποτέλεσε την ψυχή του επαναστατικού στρατού, οι οποίοι θέλησαν να αντικαταστήσουν την ελεγχόμενη από τους Ιακωβίνους Συμβατική Εθνοσυνέλευση με μια γνήσια λαϊκή δημοκρατία, τα παρισινά "τμήματα" (sections) που είχαν συστήσει οι ίδιοι ύστερα από μια σειρά εξεγέρσεων.

Η έννοια "ρεπουμπλίκ" είναι λοιπόν κοινή, αλλά στον λόγο του καθενός σηματοδοτεί μια διαφορετική εκδοχή. Η Λεπέν έχει καπηλευτεί την ιδέα της γαλλικής “ρεπουμπλίκ” διακηρύσσοντας μάλιστα πως είναι δεσμευμένη στην προάσπισή της. Όμως, για όλες τις υπόλοιπες δυνάμεις, η αρχηγός της Ακροδεξιάς δεν είναι τίποτε άλλο παρά εχθρός της δημοκρατίας, αντίπαλος της γαλλικής δημοκρατίας. Έτσι, η συντριπτική πλειονότητα των Γάλλων πηγαίνει σήμερα να ψηφίσει με τη σκέψη ποιος μπορεί να νικήσει τη Λεπέν.

Ένα άλλο στοιχείο που διαφοροποιεί αυτές τις εκλογές σε σχέση με τις προηγούμενες είναι η βαθιά ανησυχία που επικρατεί στη χώρα για τις εξελίξεις στον διεθνή χώρο, ειδικά όσον αφορά την τρομοκρατία που οι Γάλλοι θεωρούν ότι επισκιάζει τα προβλήματα όλης της υφηλίου. Η επίθεση το βράδυ της Πέμπτης στα Ηλύσια Πεδία, την ώρα που η τηλεόραση μετέδιδε "ζωντανά" το τελευταίο ντιμπέιτ, ήρθε να υπενθυμίσει με τον πιο άμεσο τρόπο το πρόβλημα. Υπάρχει ακόμα η ανησυχία για τον Τραμπ, ο οποίος συνδέεται με τη Λεπέν, για την κατάσταση στην Κορέα κ.λπ.

Ο νεοφώτιστος

Η αίσθηση ότι η ρητορική κυριαρχεί έναντι των προγραμμάτων και της πολιτικής ιδεολογίας υπάρχει, αλλά δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Όλοι οι υποψήφιοι έχουν ιδεολογική ταυτότητα. Το καινούργιο στοιχείο σ' αυτή την αναμέτρηση, που ενισχύει την αίσθηση της απο-ιδεολογικοποίησης της πολιτικής συζήτησης, δεν είναι άλλο από τον νεοφώτιστο Εμανουέλ Μακρόν.

Κατά βάση θεωρείται ένας καιροσκόπος, ο οποίος όμως κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα πολύ σοβαρό προφίλ. Η πολιτική δεν ήταν πάντα μέσα στις φιλοδοξίες του. Στο ιδιωτικό σχολείο "Λα Προβιντάνς" όπου πήγαινε στην Αμιένη ήθελε να γίνει συγγραφέας, διάβαζε κλασική γαλλική λογοτεχνία, έγραφε ποίηματα, και μαζί μ' αυτά ένα μυθιστόρημα για Ισπανούς... κονκισταδόρες. Είχε τη φήμη ενός λαμπρού και εξαιρετικά ώριμου για την ηλικία του αγοριού.

"Ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν πάντα διαφορετικός. Στην ηλικία που τα άλλα παιδιά έβλεπαν μόνον τηλεόραση, αυτός μόνον διάβαζε, είχε μια ολύμπια ευφυΐα" θυμάται ο συμμαθητής του Αντουάν Μαργκέτ. Έχει σπουδάσει Φιλοσοφία στο πλευρό του Πολ Ρικέρ, αλλά φαίνεται πως αυτό δεν ήταν αρκετό για να τον κρατήσει στον κόσμο της διανόησης. Έτσι γύρισε την πλάτη του στους διανοούμενους και εισχώρησε στον τραπεζικό κόσμο. Μετά, άγνωστο με ποιον ακριβώς τρόπο, βρέθηκε δίπλα στον Ολάντ, ο οποίος τον προώθησε λόγω της συμπάθειας που του έτρεφε, τον "υιοθέτησε" πολιτικά και τον έχρισε υπουργό Οικονομικών. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Αλλά γιατί ο λόγος του έχει κερδίσει τη συμπάθεια ενός τόσο σημαντικού ποσοστού των Γάλλων; Η βασική αφήγησή του -που δεν θεωρείται βέβαια κάτι καινούργιο- είναι ότι δεν "υπάρχει" διαχωρισμός μεταξύ Αριστεράς - Δεξιάς. Κι εφόσον δεν υφίσταται αυτός ο διαχωρισμός, ο ίδιος είναι σε θέση να αξιοποιήσει και να συνθέσει τις καλές ιδέες της Αριστεράς με τις καλές ιδέες της Δεξιάς, προσφέροντας κάτι που δεν έχει... ξαναδεί μέχρι σήμερα ο κόσμος. Αναγνωρίζοντας προφανώς ότι πρέπει να υπάρχει ένα μίνιμουμ κοινωνικής προστασίας, το πρόγραμμά του κινείται κατά τα άλλα στα γνωστά νεοφιλελεύθερα πρότυπα. Θα μπορούσες να τον χαρακτηρίσεις εκφραστή του "νέου Κέντρου"; "Πείτε το κι έτσι", λένε οι αναλυτές. Ή, απλά, νεοφιλελεύθερος με μανδύα -ίσως ούτε καν μανδύα. Επιδιώκοντας την "όσμωση" Αριστεράς - Δεξιάς, ίσως φαντάζει ως ο λιγότερο ιδεολογικοποιημένος υποψήφιος, αν βεβαίως θεωρεί κανείς ότι ο νεοφιλελευθερισμός δεν αποτελεί ιδεολογία...

Οι τέσσερις βασικοί υποψήφιοι -Μακρόν, Φιγιόν, Λεπέν, Μελανσόν- κινούνται μεταξύ 18% και 24% στον πρώτο γύρο, οπότε είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί το "ζευγάρι" που θα περάσει στον δεύτερο γύρο. Παρά τη ζημιά που έχει υποστεί το γόητρό του με την εμπλοκή του σε υπό δικαστική διερεύνηση σκάνδαλα, ο εκρόσωπος της παραδοσιακής Δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν διατηρεί πολλές πιθανότητες να περάσει στον δεύτερο γύρο. Ειδικά το τελευταίο δεκαήμερο η δυναμική του επανέρχεται. Άλλωστε δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η γαλλική Δεξιά, η παραδοσιακή, συντηρητική, γκωλική Δεξιά, διαθέτει πολύ συμπαγή εκλογική βάση, γηρασμένη μεν, αλλά όχι σε καθοριστικό βαθμό. Η γκωλική Δεξιά είναι, περίπου, η ίδια η Γαλλία, ο Ντε Γκωλ είναι ο "πατέρας του έθνους". Το σενάριο να περάσουν στον δεύτερο γύρο ο Φιγιόν και ο Μελανσόν θεωρείται επίσης ρεαλιστικό.

Τι συνέβη στον πρόεδρο;

Η συζήτηση για τον Μακρόν φέρνει αυτόματα στη συζήτηση τα πολλά ερωτήματα για τον πολιτικό μέντορά του, τον Ολάντ. Γιατί έχασε το παιχνίδι, γιατί εξαερώθηκε τόσο γρήγορα; Ποιες πολιτικές αμαρτίες πληρώνει;

Πέρα από τις όποιες αποτυχίες του -κυρίως στο να ξαναβάλει μπροστά τη γαλλική οικονομία και να χτυπήσει την καλπάζουσα ανεργία- οι αναλυτές στέκονται σ' ένα χαρακτηριστικό του: ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα συμπαθής στους Γάλλους, αν και είναι ένας βετεράνος της πολιτικής αρένας και το όνομά του “παίζει” απ' τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Τη δεκαετία του 1990 ήταν ένα από τα κορυφαία κομματικο-γραφειοκρατικά στελέχη των Σοσιαλιστών, στην πρώτη σειρά του πολιτικού σκηνικού. Πάντα ήταν το στέλεχος εκείνο -σίγουρα ο μη αριστερός- που διακήρυττε ότι η Γαλλία και η οικονομία της πρέπει να εκσυγχρονιστούν. Κάποιοι μάλιστα θεωρούν δεδομένο ότι φλέρταρε με τον μπλερισμό τη δεκαετία του 1990. Εν κατακλείδι, ήταν ο πιο έτοιμος στο Σοσιαλιστικό Κόμμα να αγκαλιάσει την ιδέα της κυριαρχίας της αγοράς. Φαίνεται όμως πως αυτή η πεποίθηση δεν έφερε το ανάλογο αποτέλεσμα...

Ραντεβού με την Ιστορία;

Ωστόσο το ενδιαφέρον δεν έχει να κάνει με τους απερχόμενους, αλλά με τους επερχόμενους. Πόσο πιθανό είναι ένα “ραντεβού με την Ιστορία” για τη Μαρίν Λεπέν; Το πολιτικό μάρκετινγκ που εφαρμόζει αφότου άρχισε να οδηγεί η ίδια το Εθνικό Μέτωπο “δουλεύει”, έχει αποτέλεσμα. Από την επιθετική ρητορική κατά της Ε.Ε., τον “Δούρειο Ίππο της ακραίας νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης” όπως τη χαρακτηρίζει, έως την αντιμετώπιση του “αθέμιτου ανταγωνισμού” που δέχεται το γαλλικό σινεμά από το Χόλιγουντ, το πρόγραμμά της αποκρυσταλλώνεται σ' ένα συγκροτημένο, αναλυτικό μανιφέστο εθνοκεντρισμού που πείθει αρκετούς απ' όσους βιώνουν την απώλεια των βεβαιοτήτων τους στη σύγχρονη Γαλλία της σύγχυσης.

Σε σχέση με τον πατέρα της έχει “στρογγυλέψει” τις αιχμηρές γωνίες στον λόγο και το πρόγραμμά της. Είναι σημαντικό όμως να κατανοήσουμε ένα βασικό σημείο: το “πρόγραμμα Λεπέν” (πατέρα - κόρης) είναι βαθιά ριζωμένο στη γαλλική κοινωνία και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι το εξής: παρά το ότι η Λεπέν κατηγορείται συστηματικά ως δημαγωγός και λαϊκίστρια, η ίδια απευθύνεται στους Γάλλους μιλώντας συνήθως προγραμματικά. Μάλιστα, οι προγραμματικές θέσεις της εστιάζουν περισσότερο στα κοινωνικά ζητήματα παρά σ' εκείνα που δομούν τον ιδεολογικό πυρήνα της Ακροδεξιάς, ήτοι τάξη, ασφάλεια, αντι-μετανάστευση. Είναι χαρακτηριστικό, αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς, πως η ενότητα «αγώνας ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία» βρίσκεται τελευταία στη λίστα των θέσεων του Εθνικού Μετώπου για την εξωτερική πολιτική.

Η Λεπέν απευθύνεται στη μικρομεσαία και μεσαία τάξη που συμπιέζονται από τον νεοφιλελευθερισμό και τους υπόσχεται αποδέσμευση από τα κέντρα του, κυρίως τις Βρυξέλλες, μ' ένα πρόγραμμα “οικονομικού πατριωτισμού” που αποβλέπει στην άμεση κρατική ενίσχυση των γαλλικών επιχειρήσεων με σκοπό τη δημιουργία θέσεων εργασίας για τους Γάλλους. “Από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ κι έπειτα, όλες οι ευρωπαϊκές συνθήκες απαιτούν να εφαρμόζεται το δόγμα του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού. Για ιδεολογικούς λόγους, απαγορεύουν τη χορήγηση κρατικής βοήθειας στις επιχειρήσεις μας, αλλά και οποιαδήποτε μορφή προστασίας τους εντός των εσωτερικών και εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε, δηλαδή απαγορεύουν οποιαδήποτε μορφή οικονομικού πατριωτισμού» εξηγεί στο πρόγραμμα της.

Θα πρέπει να επισημανθεί το γεγονός ότι θέσεις που αφορούν τον ανταγωνισμό, τα καρτέλ, τις τράπεζες, τη χρηματοπιστωτική βιομηχανία, τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ κ.λπ., γενικότερα τομείς που παίζουν σήμερα κεντρικό ρόλο στην οικονομία, είναι ενταγμένες στην ενότητα που αναφέρεται στη δημιουργία του «ισχυρού κράτους», όχι σ' εκείνο της οικονομίας. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις τράπεζες, προτείνεται ο καθορισμός διά νόμου ανώτατου ορίου τραπεζικών προμηθειών για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, διαχωρισμός των τραπεζών σε αποταμιευτικές και επενδυτικές, εθνικοποίηση των τραπεζών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και κινδύνου για τις καταθέσεις, καθώς και φορολόγηση των διεθνών χρηματιστηριακών συναλλαγών.

Το θέμα της «γαλλικής ανεξαρτησίας» αναφέρεται κατά βάση στις σχέσεις με την Ε.Ε (αλλά και το ΝΑΤΟ). «Το (γαλλικό) σύνταγμα είναι ο υπέρτατος νόμος που διατηρεί την υπεροχή του έναντι των διεθνών συνθηκών και με τον οποίο πρέπει να συμμορφώνεται το σύνολο του γαλλικού δικαίου. (...) Το γαλλικό δίκαιο θα ανακτήσει την υπεροχή του έναντι της ευρωπαϊκής νομοθεσίας». Εκτός από το ουσιαστικό μέρος της υπόθεσης, υπάρχουν βεβαίως και οι συμβολισμοί, που επίσης έχουν κυρίαρχη θέση: «Σε όλα τα δημόσια κτήρια στη Γαλλία, είτε είναι κεντρικά είτε τοπικά, πρέπει να είναι μόνιμα αναρτημένη η γαλλική σημαία. Η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα απαγορευθεί» προειδοποιεί το μανιφέστο.

Αλλά ποιοι είναι οι ψηφοφόροι της Λεπέν; Πόσο ταυτίζονται με τις διακηρύξεις της; Πόσο κοντά, ιδεολογικά, βρίσκονται με την Ακροδεξιά; Σίγουρα ένα μικρό τμήμα τους, σε μονοψήφιο ποσοστό, είναι εθνικιστές, ένα άλλο τμήμα τους είναι πολίτες βαθιά συντηρητικοί, θρησκευόμενοι Καθολικοί, κατά κανόνα ηλικιωμένοι. Στη νεολαία δεν έχει μεγάλη διείσδυση το Εθνικό Μέτωπο. Το Παρίσι και τα μεγάλα αστικά κέντρα δεν αποτελούν επίσης προνομιακό χώρο για τη Λεπέν, αυτός βρίσκεται κατά κανόνα στην επαρχία και στα πρώην βιομηχανικά κέντρα της χώρας, που πλέον έχουν αποβιομηχανιστεί και οι λευκοί εργάτες που δούλευαν σ' αυτά είναι πλέον ηλικιωμένοι συνταξιούχοι ενώ τα παιδιά τους έχουν μείνει άνεργα. Αυτό είναι πάνω-κάτω το προφίλ του μέσου ψηφοφόρου της, και αυτοί φυσικά πιστεύουν ότι η Λεπέν μπορεί να κυβερνήσει και πως μόνον αυτή είναι ικανή να τους βγάλει από το αδιέξοδο.

Η κρυφή γοητεία του Μελανσόν

Για τους αναλυτές η ανοδική πορεία του υποψηφίου της Ανυπότακτης Γαλλίας Ζαν Λικ Μελανσόν άρχισε με την εμφάνισή του στο πρώτο τηλεοπτικό ντιμπέιτ, όπου ομολογουμένως τα πήγε πολύ καλά. Έτσι, βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής αυτής της αναμέτρησης. Με δεδομένο ότι οι αναποφάσιστοι αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ποσοστό -περίπου έναν στους τρεις-, στο ερώτημα ποιος μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τη Λεπέν -που πιστεύεται ότι θα περάσει στον δεύτερο γύρο- ο Μελανσόν αντιπροσωπεύει σίγουρα μια πολύ καλή απάντηση. Για τον μέσο προοδευτικό πολίτη όλου του "ρεπουμπλικανικού" πολιτικού φάσματος, ο Μελανσόν μπορεί να τα βγάλει πέρα με επιτυχία κόντρα στην "αναβαθμισμένη" λεπενική Ακροδεξιά, πεποίθηση που αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις οι οποίες του δίνουν άνετη επικράτηση στον δεύτερο γύρο έναντι της Λεπέν, με 60%!

Πριν από εκείνο το πρώτο ντιμπέιτ, το πρόσωπο που φαινόταν ότι μπορούσε να παίξει αυτόν τον ρόλο ήταν ο Μακρόν. Ακόμη και παραδοσιακοί ψηφοφόροι του χώρου της ευρύτερης Αριστεράς εξέφραζαν την υποστήριξή τους στον εκπρόσωπο του "νέου Κέντρου" μόνον και μόνον επειδή πίστευαν ότι μπορεί να νικήσει τη Λεπέν. Μετά το πρώτο ντιμπέιτ αρχίζει να αναδεικνύεται η φιγούρα του Μελανσόν ως του υποψήφιου με τις περισσότερες πιθανότητες να κατατροπώσει την Ακροδεξιά. Αυτή η διαφοροποίηση δεν οφείλεται μόνον στις αδιαμφισβήτητες πολιτικές και ρητορικές ικανότητες του υποψήφιου της Αριστεράς, αλλά και στο σταδιακό "ξεφούσκωμα" της δημοτικότητας του Μακρόν, που για πολλούς θεωρείται μια "φούσκα" των media -και ενδεχομένως των δημοσκόπων.

Στην πρώτη "τηλεμαχία" ο Μελανσόν επέδειξε τις ικανότητες ενός υποψηφίου δυναμικού, συγκροτημένου, που χειρίζεται άψογα τον πολιτικό λόγο και τη γαλλική γλώσσα. Ο Μπενουά Αμόν, ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών, μπορεί να μην κουβαλά στις πλάτες του τα "βάσανα" του κόμματός του, ωστόσο φαίνεται απέναντι στον Μελανσόν ως μια χλιαρή υποψηφιότητα. Στην καμπάνια του για να πάρει το χρίσμα των Σοσιαλιστών, είχε σαφώς πιο ριζοσπαστικό λόγο, αλλά, καθώς στη συνέχεια προσπάθησε να ισορροπήσει τις διάφορες "συνιστώσες" του κόμματός του, μετρίασε τη ρητορική του με αποτέλεσμα να χάσει μεγάλο μέρος της δυναμικής του. Η στάση και ο λόγος του Μελανσόν ικανοποιούν την επιθυμία πολλών πολιτών να δουν στο τιμόνι της Γαλλίας έναν πολιτικό με στεντόρεια φωνή.

Μήπως λοιπόν αυτός είναι ο λόγος που κάποιοι τον κατηγορούν για "λαϊκισμό"; Αν "λαϊκισμός" -τουλάχιστον στο πλαίσιο της Αριστεράς- σημαίνει εγκατάλειψη της παραδοσιακής ταξικής - μαρξιστικής ανάλυσης, ίσως ο ισχυρισμός αυτός έχει θεωρητική βάση. Διότι, πράγματι, στον πολιτικό λόγο του υποψήφιου της Αριστεράς κυριαρχεί ο βασικός διαχωρισμός της κοινωνίας ανάμεσα στον λαό και τις ελίτ (που περιλαμβάνουν βεβαίως και τις Βρυξέλλες). Μιλά σαφώς, και σε κάθε ευκαιρία, για τον λαό που βρίσκεται απέναντι στις ελίτ. Ένα σημείο που αξίζει προσοχής σε σχέση με την ανοδική πορεία του Μελανσόν είναι το ότι -τουλάχιστον όπως λένε οι αναλυτές-, ενώ στη δεξαμενή της παραδοσιακής Αριστεράς η δυναμική του είναι περιορισμένη, κατορθώνει και κερδίζει τον μέσο Γάλλο ψηφοφόρο, με τον οποίο έχει αναπτύξει πλέον ιδιαίτερη σχέση. Σε κάθε περίπτωση ο Μελανσόν προβάλλει ως μια πολύ ισχυρή υποψηφιότητα στο εκλογικό σώμα και θεωρείται ότι θα συγκεντρώσει ποσοστό κοντά στο 20% στον πρώτο γύρο.

"Δεν προτείνουμε τίποτε λιγότερο από μια ειρηνική, συντεταγμένη επανάσταση προς μια δικαιότερη και πραγματικά δημοκρατική κοινωνία. Αυτός είναι ο λόγος που το πρόγραμμά μας, το οποίο διαστρεβλώνεται συστηματικά με αναφορές στον Τσάβες, τον Πούτιν, τον Κάστρο, ακόμα και τον Στάλιν, έχει βαθμολογηθεί ως το καλύτερο όλων των υποψηφίων σε μια συγκριτική μελέτη 20 ΜΚΟ και εμπειρογνωμόνων και υποστηρίζεται από την Διεθνή Αμνηστία, την Greenpeace και την Oxfam" γράφει στην "Guardian" o Γάλλος ακαδημαϊκός και ακτιβιστής, μέλος του Parti de Gauche, Olivier Tonneau.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL