«Το Γιβραλτάρ δεν θα γίνει ποτέ ισπανικό, ούτε ένα κομμάτι του» απάντησε χωρίς ενδοιασμούς ο πρωθυπουργός του Γιβραλτάρ και ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Φάμπιαν Πικάρντο στον υπουργό Εξωτερικών της Ισπανίας Χοσέ Γκαρθία Μαργκάγιο ι Μαρφίλ, ο οποίος που τροφοδότησε τη νέα ένταση ανάμεσα στη Βρετανία, το Γιβραλτάρ και την Ισπανία τονίζοντας, αμέσως μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, όπου το 95,9% των κατοίκων του Γιβραλτάρ τάχθηκε υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι θα έστελνε επιστολή στο Λονδίνο ζητώντας τη... «συγκυριαρχία».
Ο Γκαρθία Μαργκάγιο άνοιξε νέες πληγές στον τραυματισμένο από τον Αύγουστο του 1704 ισπανικό εθνικισμό, όταν ο κυβερνήτης της χερσονήσου παραδόθηκε στον βρετανικό και τον ολλανδικό στόλο. Με τη Συνθήκη της Ουτρέχτης, η Ισπανία παραχώρησε από το 1713 στη Βρετανία «την πλήρη και συνολική ιδιοκτησία της πόλης και του κάστρου του Γιβραλτάρ, μαζί με το λιμάνι, τις οχυρώσεις και τα τριγύρω φρούρια... για πάντα, χωρίς εξαιρέσεις ή κωλυσιεργίες».
Η Συνθήκη των... ρατσιστών
Η Συνθήκη της Ουτρέχτης όχι μόνο προσδιορίζει ότι ανάμεσα στην Ισπανία και το Γιβραλτάρ δεν μπορεί να υπάρχει «χερσαίο εμπόριο», με εξαίρεση τις προμήθειες έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που το Γιβραλτάρ δεν θα μπορούσε να εφοδιάζεται από τη θάλασσα, αλλά εισέρχεται και σε θέματα που αφορούν τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού, υπογραμμίζοντας ότι «στην πόλη του Γιβραλτάρ δεν πρέπει να δοθεί καμία άδεια παραμονής σε Εβραίους και μουσουλμάνους», ενώ σε περίπτωση που η Βρετανία ήθελε να πωλήσει τη χερσόνησο, η Ισπανία θα είχε εγγυημένο το δικαίωμα της πρώτης αγοράς - προσφοράς.
Στο Γιβραλτάρ πραγματοποιήθηκαν δύο δημοψηφίσματα για την προσάρτησή του - συγκυριαρχία ή όχι στην Ισπανία. Το πρώτο έγινε το 1967 με την πλειονότητα των πολιτών να επιλέγουν τη δημοκρατική Βρετανία έναντι της φασιστικής δικτατορίας του Φράνκο. Η ημερομηνία του δημοψηφίσματος αυτού μετατράπηκε σε εθνική εορτή του Γιβραλτάρ. Το δεύτερο δημοψήφισμα έγινε το 2002, όταν πάνω από το 98% απέρριψε την πρόταση... «συγκυριαρχίας».
«Πάγος» Μέι σε Τουσκ
Η Τερέζα Μέι έβαλε «πάγο» στις ευαισθησίες του Ντόναλτ Τουσκ, που άφησε να εννοηθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προσανατολίζεται να ζητήσει και μια τυπική συγκατάθεση της Ισπανίας για την εφαρμογή του Brexit και στο Γιβραλτάρ. Οι δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τουσκ για ένα υποτιθέμενο ισπανικό βέτο για τα θέματα που αφορούν το Γιβραλτάρ με το Brexit δεν άρεσαν στο Λονδίνο. «Η κυριαρχία του Γιβραλτάρ δεν τίθεται υπό διαπραγμάτευση» του απάντησε η Μέι κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στο Λονδίνο.
Από την πλευρά της, η Μαδρίτη φαίνεται να υιοθετεί το «παραδοσιακό» πλέον σχέδιο έντασης με το Γιβραλτάρ, αυξάνοντας τους ελέγχους στο σύνορά του με στόχο να δοκιμάσει τις αντοχές του τοπικού πληθυσμού και να πλήξει τον τουρισμό του. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Αλφόνσο Ντάστις περιορίστηκε να χαμηλώσει -τουλάχιστον φαινομενικά- τους τόνους δηλώνοντας ότι η χώρα του δεν θα κλείσει τα σύνορα. «Δεν είναι πρόθεσή μου να κλείσω το κιγκλίδωμα - τα σύνορα, δεν είναι προς το συμφέρον μας» τόνισε ο Ντάστις, ενώ οι ουρές στα σύνορα μεγάλωναν εξαιτίας των πιο σχολαστικών ελέγχων.
Το γεγονός ότι με το άνοιγμα των συνόρων το 1985 πολλοί κάτοικοι του Γιβραλτάρ έχουν αγοράσει κατοικίες στο ισπανικό έδαφος καθιστά απαραίτητη για αυτούς την καθημερινή και ταχύτατη διέλευση των συνόρων. Μέσα στο επόμενο διάστημα η στρατηγική αυτή της έντασης πιθανώς να εμπλουτιστεί με τις κατηγορίες για μετατροπή του Γιβραλτάρ σε φορολογικό και οικονομικό παράδεισο φοροδιαφυγής και ανακύκλωσης βρόμικου χρήματος και λαθρεμπορίου. Ορισμένες χώρες είχαν ή έχουν περιλάβει το Γιβραλτάρ στη μαύρη λίστα των φορολογικών παραδείσων δεδομένου ότι στη μικρή χερσόνησο δηλώνουν την έδρα τους περισσότερες εταιρείες από τον αριθμό των κατοίκων της!
Ο πολεμοκάπηλος θατσερισμός
Οι αναχρονιστικές και πολεμοχαρείς δηλώσεις του συντηρητικού πρώην υπουργού της Θάτσερ και του Μέιτζορ και πρώην επικεφαλής του Συντηρητικού Κόμματος, Μάικλ Χάουαρντ, για την ανάγκη επίδειξης δύναμης στην Ισπανία ανάλογης με αυτή της ανακατάληψης των Φώκλαντ από τη Θάτσερ το 1982 με έναν στόλο 30 πλοίων απλώς τροφοδοτούν τους αμοιβαίους εθνικισμούς. Ο Χάουαρντ πέρασε μάλιστα το κατώφλι του «Sunday Sky News» για να διασφαλίσει με στρατιωτικά μέσα «την ελευθερία μιας μικρής ομάδας Βρετανών από μια άλλη ισπανόφωνη χώρα», δηλώνοντας μάλιστα «απολύτως σίγουρος ότι η σημερινή πρωθυπουργός μας θα επιδείξει την ίδια αποφασιστικότητα στο πλευρό του λαού του Γιβραλτάρ».
Για τον ηγέτη των φιλελεύθερων - δημοκρατικών Τιμ Φάρον είναι εντελώς «ανεύθυνο» να επικαλεστεί και μόνο κάποιος τον πόλεμο εναντίον «των Ευρωπαίων γειτόνων της Βρετανίας». Η κυβέρνηση της Μέι, με επικεφαλής τον υπουργό Αμύνης Μάικλ Φάλον, διαβεβαίωσε τον πρωθυπουργό του Γιβραλτάρ Πικάρντο ότι το Λονδίνο όχι μόνο δεν θα εγκαταλείψει ποτέ τους 29.000 κατοίκους της χερσονήσου, αλλά και ότι υπάρχει μια «σφυρηλατημένη δέσμευση» υπεράσπισή τους κατά τη διάρκεια της πορείας του Brexit. «Δεν θα παραχωρήσουμε ποτέ το Γιβραλτάρ χωρίς τη συγκατάθεση των κατοίκων του», συμπλήρωσε το πρωθυπουργικό γραφείο, απορρίπτοντας οποιαδήποτε ισπανική «συγκυριαρχία» που θα επέτρεπε στους κατοίκους του να παραμείνουν ακόμη και μετά το Brexit... πολίτες της Ένωσης.
Ο Ραχόι... «Σκωτσέζος» πυροσβέστης
Ο συντηρητικός Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι προσπάθησε από την αρχή να χαμηλώσει τους τόνους της αντιπαράθεσης με τη Βρετανία για το Γιβραλτάρ καταγράφοντας μια πραγματική στροφή για τον ισπανικό εθνικισμό που έχει και φασιστικά και αυτοκρατορικά χαρακτηριστικά, για να μην αναφερθούμε ότι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική που είχε κρατήσει για το θέμα ο επίσης συντηρητικός προκάτοχός του Χοσέ Μαρία Αθνάρ.
Ο Ραχόι γνωρίζει πολύ καλά ότι στο τραπέζι του Brexit θα τεθεί ντε φάκτο και ένα ακόμη μεγαλύτερο θέμα «αυτοδιάθεσης των λαών», που αφορά τη Σκωτία. Ο Ραχόι είχε χαρακτηρίσει καταστροφή την πιθανή απόσχιση της Σκωτίας από τη Βρετανία και ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στον κατακερματισμό της Ένωσης. Σήμερα φοβάται ότι η διεξαγωγή ενός δεύτερου δημοψηφίσματος στη Σκωτία θα ενισχύσει τις πιέσεις για τη διεξαγωγή ενός αντιστοίχου δημοψηφίσματος στην Καταλωνία. Η Μαδρίτη ασφαλώς δεν θα θέσει βέτο σε μια υποθετική ένταξη της Σκωτίας στην Ένωση έπειτα από ένα δημοψήφισμα, όπως άφησαν να φανούν οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της, που θεωρεί ότι «εάν γίνουν όλα με το γράμμα του νόμου δεν θα μπλοκάρουμε τίποτα». Πώς όμως ο Ραχόι θα συνεχίσει να μπλοκάρει το δημοψήφισμα στην Καταλωνία, με προσφυγές στο Συνταγματικό Δικαστήριο, απειλές και εκβιασμούς, όταν θα έχει αποδεχθεί μια υποτιθέμενη απόσχιση της Σκωτίας;
Η Μαδρίτη και το Λονδίνο φαίνεται ότι περιμένουν να περάσει η πρώτη θύελλα για να αντιμετωπίσουν με περισσότερη γαλήνη το άλυτο από το 1704 πρόβλημα, γιατί πίσω από το θέμα του Γιβραλτάρ και της στρατηγικής του θέσης διαφαίνεται ο εφιάλτης της Σκωτίας και της Καταλωνίας. Το 1588 έγινε σαφές ότι δεν υπάρχει καμία «Ανίκητη Αρμάδα», όπως δεν υπάρχουν πια οι δύο αυτοκρατορίες «πάνω από τις οποίος ο ήλιος δεν έδυε ποτέ». Σήμερα, η Γηραιά Αλβιώνα και «το κάστρο της Καστίλης» και «το λιοντάρι της Λεόν» αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερα υπαρξιακά προβλήματα με τη σημερινή τους μορφή από την τύχη της μιας από τις δύο Ηράκλειες Στήλες που απεικονίζονται στον ισπανικό βασιλικό θυρεό και είναι γνωστή ως Γιβραλτάρ.
