Όταν το 1989 ο Τιμ Μπέρνερς-Λι επινόησε την τεχνολογία του παγκόσμιου ιστού, το Διαδίκτυο ήταν απλά μια σπουδαία ιδέα, ένα πρωτοποριακό όραμα. Το πρωτόλειο ψηφιακό μέσο χάρη στο οποίο ο καθένας -κατά κύριο λόγο η επιστημονική κοινότητα- μπορούσε να ανταλλάξει τις πληροφορίες του. Κυρίως όμως, εκείνο το "πρωτόπλαστο" νηπιακό Διαδίκτυο ήταν μια αποκεντρωμένη πλατφόρμα διάδρασης χωρίς δομική ιεράρχηση των στοιχείων του. Μεγαλώνοντας και εξελισσόμενο ραγδαία σε ένα παγκόσμιο medium για την επικοινωνία, το εμπόριο, τη διασκέδαση, την ενημέρωση, η δυναμική ισχύς του μετατοπίστηκε, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που πια δεν έχει καμία σχέση με το αρχικό όραμα του σερ Τιμ.
Εταιρείες κολοσσοί, όπως η Google, το Facebook, η Amazon κυριαρχούν σήμερα στο διαδικτυακό σύμπαν ασκώντας de facto τον έλεγχό τους σε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, όχι μόνο σε σχέση με το τι βλέπουν και κάνουν on line οι άνθρωποι, αλλά και σε ό,τι αφορά πτυχές των προσωπικών δεδομένων τους. Την ίδια ώρα, οι κυβερνήσεις, και μάλιστα χωρών που διεκδικούν την πατρότητα των φιλελεύθερων ιδεών και κυρήσσουν τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σπεύδουν να απλώσουν το δίχτυ της κρατικής επιτήρησης στη διαδικτυακή σφαίρα, μεταλλάσσοντας την αρχική ιδέα του ισότιμου, ανοιχτού, ελεύθερου παγκόσμιου ιστού σε ένα φοβικό, δαιδαλώδες, καταπιεστικό, παγκόσμιο μέσο συστηματικής παρακολούθησης.
"Σώστε" τοπικά...
Αυτή την περίοδο, ως συν-επικεφαλής της Ομάδας Αποκεντρωμένης Πληροφορίας του Εργαστηρίου Επιστήμης Υπολογιστών και Τεχνητής Νοημοσύνης του διάσημου MIT, ο σερ Τιμ Μπέρνερς-Λι προσπαθεί να αντιστρέψει αυτή την τάση, να πάει κόντρα στο ρεύμα και να ξαναθυμίσει το αρχικό όραμά του. Όχι μόνο κατακεραυνώνοντας όσες κυβερνήσεις σχεδιάζουν να μετατρέψουν το Ίντερνετ σε εργαλείο παρακολούθησης, αλλά και δουλεύοντας πάνω σε δικές του νέες ιδέες για το πώς θα μπορούσε μελλοντικά να είναι ένα καλύτερο και ασφαλέστερο Διαδίκτυο.
Ως βάση τους οι ιδέες αυτές έχουν τη δυνατότητα των χρηστών να ελέγχουν το πού αποθηκεύονται τα δεδομένα τους και τον τρόπο που αποκτούν πρόσβαση σε αυτά. Για παράδειγμα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα εξακολουθούν να τρέχουν στο υπολογιστικό "νέφος", αλλά τα δεδομένα των χρηστών θα αποθηκεύονται σε τοπικά μέσα. Εναλλακτικά, ο χρήστης θα μπορεί να επιλέξει να χρησιμοποιεί έναν διαφορετικό διακομιστή στο "νέφος" μιας εταιρείας ή μιας κοινότητας την οποία εμπιστεύεται για να συνδεθεί στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Θα μπορεί ακόμα να χρησιμοποιεί διαφορετικούς διακομιστές για κάθε τύπο δεδομένων, π.χ. έναν για τις πληροφορίες υγείας ή ασφαλιστικής κάλυψης κι έναν άλλο για τα οικονομικά αρχεία του.
Ωστόσο, πέρα από το πρακτικό μέρος της υπόθεσης, ο δημιουργός του Διαδικτύου έχει να διατυπώσει τις πολύ σοβαρές ενστάσεις του για την όλη προσπάθεια αλλοίωσης του χαρακτήρα της εφεύρεσής του. Με την ευκαιρία της βράβευσής του με το βραβείο Turing για τη συμβολή του στην ανάπτυξη του παγκόσμιου ιστού -το θεωρούμενο "Νόμπελ των Υπολογιστών", που σπονσονάρεται μάλιστα τα τελευταία χρόνια από την Google-, ο σερ Τιμ χαρακτήρισε «κακή ιδέα» την απόφαση τόσο της χώρας του, της Βρετανίας, όσο και των ΗΠΑ να προχωρήσουν σε κινήσεις αποδυνάμωσης της κρυπτογράφησης στον κυβερνοχώρο και αλλοίωσης της ουδετερότητας του Διαδικτύου.
"Εμείς" και οι "άλλοι"
«Αντιλαμβάνομαι ότι αν προσπαθείς να πιάσεις τρομοκράτες, είναι πραγματικά δελεαστικό να απαιτήσεις το σπάσιμο της κρυπτογράφησης. Αλλά, εάν σπάσετε αυτή την κρυπτογράφηση, τότε μαντέψτε τι. Το ίδιο θα μπορούσαν να κάνουν κι άλλοι και, μαντέψτε πάλι, θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα καλύτεροι από εσάς σ' αυτό» είπε με νόημα ο «πατέρας» του Ίντερνετ σε συνέντευξή του στο BBC. Οι δηλώσεις του ήταν ένα σχόλιο στην αναγγελία της βρετανικής κυβέρνησης ότι σκοπεύει να προχωρήσει στην αποδυνάμωση της διαδικτυακής κρυπτογράφησης με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο τον περασμένο μήνα. Ο επιτιθέμενος Χαλίντ Μασούντ, είχε χρησιμοποιήσει την υπηρεσία κρυπτογραφημένων μηνυμάτων Whatsapp λίγο πριν σπείρει τον θάνατο στο κέντρο της βρετανικής πρωτεύουσας και δολοφονήσει έναν αστυνομικό έξω από το Κοινοβούλιο.
Ο Μπέρνερς-Λι επέκρινε τη νομοθεσία που ψηφίστηκε πέρυσι στη Βρετανία, η οποία παρέχει στις αρχές τη δυνατότητα να συγκεντρώνουν και να διατηρούν δεδομένα, ενώ παράλληλα αναγκάζει τις εταιρείες τεχνολογίας να παραδίδουν δεδομένα χρηστών. «Η ιδέα ότι όλοι οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών θα υποχρεούνται να κατασκοπεύουν τους πολίτες και να διατηρούν τα δεδομένα για έξι μήνες είναι φρικτή» τόνισε ο σερ Τιμ. «Η ικανότητά μου να επικοινωνώ με ανθρώπους στο Διαδίκτυο και να επισκέπτομαι τις ιστοσελίδες που θέλω να επισκεφτώ χωρίς να με κατασκοπεύουν είναι ζωτικής σημασίας» συμπλήρωσε.
Ο Βρετανός τεχνολόγος άσκησε επίσης έντονη κριτική στην αμερικανική κυβέρνηση για τις προθέσεις της να περιορίσει την ουδετερότητα του Ίντερνετ, την αρχή βάσει της οποίας οι πάροχοι ευρυζωνικών συνδέσεων δεν μπορούν να κάνουν διακρίσεις μεταξύ διαφορετικών τύπων χρηστών και περιεχομένου. Δήλωσε μάλιστα ότι σκοπεύει να πολεμήσει «όσο πιο σκληρά μπορεί» την προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης να πετύχει τον σκοπό της.
